جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الهداية الكبرى درباره زندگى و كرامات چهارده معصوم به وسيله حسين بن حمدان خصيبى (م 346) نوشته شده است. مطالب تاريخى كتاب حاضر به شيوه حديثى بيان شده و مؤلف سلسله اسناد خود را بيان كرده است. ابواب 14 گانه كتاب به اعتبار 14 معصوم تنظيم شده و هر باب به دو قسمت اصلي تقسيم می‌شود: قسمت اول كلياتي درباره تاريخ هر معصوم از احوال شخصى است و قسمت دوم به ذكر روايات مختلف با ذكر سلسله اسناد مشخص میپردازد كه غالب اسناد به ائمه منتهى مى‌شود و در آنها معجزات و كرامات هر معصوم شامل تعيين مصاديق علم غيب او، تصرف او در نظام تكوين همچون زنده كردن مردگان و طي‌الارض خود و يا با همراهي اصحابش و نيز سخن گفتن به زبانهاي گوناگون و نيز سخن گفتن با حيوانات، نباتات و جمادات آنها ذكر می‌شود حجم مطالب درباره هر معصوم متفاوت است چنانكه درباره امام دوازدهم حجم بيشتري اختصاص داده شده است. ذكر رواياتي درباره رجعت، به ويژه روايت مفصل مفضل‌بن‌عمر از امام صادق عليه‌السلام است. پانزدهمين بخش كتاب كه در نسخه چاپي حذف شده است، درباره ابواب دوازده‌گانه ائمه عليهم‌السلام می‌باشد. از مطالب ارزشمند اين كتاب، ذكر تفصيلي ديدگاهها و اعمال ياران فارس‌بن‌حاتم قزوینی كه در كمتر كتب رجالي و تاریخی شيعه يافت می‌شود، وضعيت جامعه شيعي بعد از وفات امام عسكري(ع) و فعاليتهاي جعفر كذاب است. در خصوص اين كتاب از قديم اظهار نظرهاى شديدى نسبت به محتواى وجود داشته، آن را غير معتبر و غلو آميز دانسته و برخى آن را از كتب فرقه نصيريه مى‌دانند. در عين حال كتاب حاضر جايگاه مناسبى در ميان آثار بعدى اماميه يافته و از آن نقل كرده‌اند. در سال‌هاى اخير مقاله‌اى از آقاى نعمت‌الله صفرى در نقد اين اثر منتشر شده (مجله طلوع،‌ش 16) كه آن را از آثار مؤثر در شيعه اماميه و برگرفته از روايات غاليان دانسته و مى‌نويسد: به نظر مى‌رسد انتشار اين روايات میتواند بيشترين اثر را در معرفي چهره‌اى مشوه از تاريخ تشيع و به دنبال آن انزجار عمومی مسلمانان از اين مكتب تابناك كه با جان‌فشانيهاي ائمه معصومين عليهم‌السلام بر جاي مانده داشته باشد. نقد اين مقاله نيز در شماره‌هاى بعدى اين مجله وجود دارد و نویسنده مى‌گويد: فهرست نويسان، كتاب الهدايه الكبرى را در رديف آثار خصيبى نياورده‌اند بلكه وى كتاب الهدايه داشته و احتمالاً مطالبى بر آن افزوده شده است.