جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در آموزه های دینی در رابطه با نقش تربیتی والدین نسبت به فرزندان،توصیه های ارزشمندی بیان شده است.آموزش و تربیت فرزندان و بستر سازی برای رشد معنوی و دینی و اجتماعی آنان،مورد تاکید جدی قرار گرفته است.در پژوهش حاضر که با هدف تبیین وظایف آموزشی و تربیتی والدین در رابطه با فرزندان انجام شده،از روش توصیفی، تحلیلی و استنباطی بهره گیری شده است زیرا در این پژوهش در صدد هستیم به بررسی، توصیف و تحلیل کیفی آموزه های اسلامی در رابطه با نقش تربیتی و آموزشی والدین بپردازیم.پرسش اصلی در این تحقیق این است که در آموزه های دینی چه توصیه هایی در رابطه با نقش تربیتی و آموزشی والدین در رابطه با فرزندانشان وجود دارد. با تتبع و دقتی که در آموزه های دینی صورت گرفت مشخص گردید که توصیه های ارزشمندی همچون ؛انتخاب نام نیک،ادب آموزی،آموزش آداب غذا خوردن،آموزش نماز،آموزش اخلاق اجتماعی ،آموزش مهارت های زندگی ،آماده کردن در مقابل شبهات اعتقادی و .....گردیده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین دین داری والدین با خشونت فرزندان پسر دبیرستانی انجام شده است. این پیمایش با استفاده از ابزار پرسش نامه روی 385 نفر از دانش آموزان پسر دبیرستان­های شهر یزد که با روش خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب شده اند، صورت یافته است.همان طور که نتایج نشان داده است، بین دین داری والدین و خشونت فرزندان رابطه منفی و معناداری وجود داشته و هر چه دین داری والدین بالاتر رفته، خشونت فرزندان کاهش یافته است. میزان این همبستگی در مورد رابطه دین داری پدر با خشونت فرزند معنادارتر بوده است. بنابراین، تقویت باورهای دینی در والدین میتواند نقش مؤثری در کاهش رفتارهای انحرافی، چون خشونت ایفا کند.

تربیت عبادی، بخش از تربیت دینی است که کودکان را با وظایف و تکالیف عبادی آشنا کرده و آنان را متعهد به انجام آن می نماید. بر اساس روایات در بین تکالیف عبادی، نماز و روزه بیش از دیگر اعمال، ضرورت آموزش به کودکان دارد. آنچه در این بررسی اهمیت دارد، این است که بدانیم این مسوولیت بر عهده کیست، از چه زمانی شروع می شود و حکم فقهی آن چیست؟ به همین منظور مجموعه ای از آیات و روایات به صورت عام و خاص بیان شده و سپس به پرسش های مربوطه پاسخ داده است. حاصل بررسی ادله، شروع آموزش نماز از شش یا هفت سالگی است. این وظیفه به صورت وجوب یا استحباب موکد بر عهده والدین است، حتی می توانند در صورت سهل انگاری، آنان را مورد مواخذه قرار دهند. عقل نیز موید این مطلب است.

قرآن کریم محور اصلی هدایت گری در اسلام است. از این رو، تعلیم قرآن به سایرین، به ویژه کودکان، مورد تاکید پیشوایان دین بوده است. در فضای عمومی جامعه، این امر متولیانی دارد، اما در فضای خانواده، چه کسی باید عهده دار تعلیم قرآن به بچه ها باشد؟ وظایف والدین در تعلیم قرآن به فرزندان و حدود و شرایط آن، مسائلی است که نوشتار حاضر با روش استنادی و تحلیلی (با تاکید بر روش شناسی استنباطی و فقهی) در صدد پاسخ به آن است. در این مسیر، پس از استناد به ادله عامی که شامل مساله تحقیق حاضر است و همچنین ادله خاص، می توان گفت که هر یک از والدین مسوولیتی ویژه به عنوان مستحب موکد و مضاعف دارند که قرآن را به فرزندانشان آموزش دهند. آموزش قرآن به فرزندان از حیث ابعاد، مستحب مولوی عینی نفسی توصلی تعیینی می باشد. این حکم علاوه بر تعلیم الفاظ، شامل آموزش مفاد و تفاسیر قرآن نیز می شود. البته این استحباب، در مورد «تعلیم الفاظ قرآن به اندازه واجبات نماز» به وجوب مبدل می گردد. مناسب است تعلیم قرآن قبل از همه آموزش ها آغاز گردد و آن هنگامی است که کودک به «سن تمییز» می رسد.

بلوغ مرحله ای بحرانی است که در گذر از این دوره، زیربنای زندگی بزرگسالی فرد پی ریزی می شود. در همه مناطق جهان، با در نظر گرفتن شرایط طبیعی و اجتماعی، دختران زودتر به بلوغ طبیعی می رسند، لذا بین دختران و پسران در آغاز بلوغ تفاوت چشمگیری به چشم می خورد. شناخت تغییرات جنسی، روحی و اجتماعی این برهه حساس از زندگی دختران حائز اهمیت است. بدین لحاظ، این نوشتار با روش مطالعه اسنادی به آسیب شناسی بلوغ دختران پرداخته و ناهماهنگی سرعت رشد بلوغ جسمی ـ جنسی با بلوغ فرهنگی ـ اجتماعی و مشکلات اجتماعی این دوره را مورد توجه قرار می دهند. مطابق نتایج این پژوهش، مناسب ترین شیوه های مواجهه با بحران این دوره، رویکرد فرهـنگی ـ تربیتی و ارائه آموزش های غیر رسمی به خانواده ها می باشد.

مقدمه: در طول تاریخ همواره نوعی تعامل بین تغییرات نگرشی خانواده، جامعه و خرده نظام های مربوط به آن وجود داشته است. نگرش نسل های مختلف به مقوله های مهم مربوط به خانواده، ملاکی برای بررسی تغییرات و تفاوت نسلی در نظر گرفته می شود. بر این اساس مطالعه حاضر با هدف مقایسه نظام ارزشی دو نسل انجام گرفت.روش: پژوهش حاضر توصیفی از نوع پس رویدادی است. نمونه مطالعه 200 نفر شامل 50 پدر، 50 مادر، 50 دختر و 50 پسر پایه سوم متوسطه می بودند. ابزار مورد پرسش نامه نظام ارزشی  بود. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون t مورد تجربه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج به دست آمده از مقایسه ترجیح نظام ارزشی والدین و فرزندان بیانگر تفاوت معنی دار (p<0.05) بین والدین و فرزندان از نظر ارزش فردی بود. نتایج به دست آمده از مقایسه شدت جهت گیری ارزشی والدین و فرزندان بیانگر تفاوت معنی دار (p<0.05) بین والدین و فرزندان از نظر ارزش خانوادگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، هنری و دینی بود.نتیجه گیری: عدم وجود تفاوت معنی دار از نظر اغلب مقوله های نظام ارزشی بین والدین و فرزندان بیانگر همسانی نظام ارزشی بین دو نسل است. همچنین، بالاتر بودن شدت جهت گیری ارزشی والدین نسبت به فرزندان بیانگر ریشه دارتر بودن نظام ارزش ها در آنها و پایبندتر بودن والدین به ارزش ها است.

هدف از اجرای پژوهش حاضر- به عنوان یک پژوهش ملی- مقایسه ادراک و آرمان ساختار خانواده در والدین و فرزندان جوان آن ها می باشد. بدین منظور تعداد 376 خانواده (1128 نفر) متشکل از پدر، مادر و یک فرزند جوان (15 تا 29)، از میان خانواده های ساکن در شهرهای تهران، اصفهان، تبریز، سنندج و خرم آباد با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. هر سه عضو خانواده های شرکت کننده در طرح به طور جداگانه مقیاس ارزشیابی انطباق پذیری و پیوستگی خانواده (ویرایش سوم، FACES-III، السون و همکاران، 1985) را تکمیل کردند. قبل از اجرای پرسشنامه ها، اطلاعات دموگرافیک مورد نیاز در مورد خانواده طی مصاحبه ای با اعضای خانواده، اخذ گردید. یافته های پژوهش با استفاده از روش های آماری تحلیل واریانس آمیخته و یک راهه و آزمون تعقیبی شفه تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که فاصله قابل توجه نسلی در حوزه ساختار و کنش خانواده (در سطح ادراک شده و ایده آلی) وجود ندارد و بیشتر خانواده ها در نظام خانوادگی متعادل جای دارند. البته از نظر ساختار ادراک شده خانواده در حالی که هر دوی والدین ساختار خانواده خود را به صورت «انعطاف پذیر - پیوسته» ادراک کرده اند، فرزندان جوان آن ها ساختار واقعی خانواده خود را به صورت «بی نظم - پیوسته» ادراک کرده اند. هم چنین در جمع بندی کلی از پنج شهر مورد مطالعه، داده ها نشان می دهند که هر سه عضو مورد مطالعه خانواده، یعنی والدین و فرزند ساختار ایده آلی خانواده خود را به صورت «بی نظم - پیوسته» ترسیم کرده اند و به عبارت دیگر خواهان پیوستگی و انعطاف پذیری بیشتری هستند. هم چنین مقایسه نتایج داده ها حاکی از وجود تفاوت معنادار بین وضعیت های ادراک شده و ایده آلی جوانان و هم چنین وضعیت های ادراک شده و ایده آلی والدین است. تفسیر و تبیین یافته های پژوهش در محورهای زیر انجام شده است: در مورد تبیین قرار گرفتن خانواده در وضعیت متعادل و فقدان شکاف نسلی، به نظام خانوادگی متعادل که وضعیت مثبت تری نسبت به سایر نظام ها دارد و منجر به توازن و کارکرد سالم خانواده ها می شود، استناد شده است. انطباق پذیری و پیوستگی مناسب در این نظام، یکی از معیارهای سلامت کنش وری و ساختار خانواده در نظریه سر کامپلکس السون و نیز بسیاری از دیگر نظریه های ساختاری خانواده محسوب شده و از عوامل مهم انسجام و میزان توافق بین نسلی می تواند باشد. در عین حال پژوهشگران در تبیین تفاوت های والدین و فرزندان در وضعیت های پیوستگی و انطباق پذیری اعتقاد دارند عوامل مختلفی از جمله: تجربه متفاوت شرایط استرس زا، محیط اجتماعی، انتظارات متفاوت و مانند آن به تفاوت یا تضاد دیدگاه والد - فرزند در خصوص ارتباط (واقعی یا فرضی) منجر می شود.

این مقاله به بررسی مسوولیت حکومت اسلامی در آموزش و پرورش رسمی پرداخته و روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله روش اجتهادی رایج در فقه شیعی است. نویسنده در این مقاله موضوع را از زوایای مختلف تبیین، و آرا و نظرات گوناگون در این زمینه را مطرح و نقد کرده و در پایان، نظر خود را ارایه کرده است.این مقاله نشان می دهد که درباره نقش حکومت اسلامی در آموزش و پرورش رسمی دیدگاه های مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند تعلیم و تربیت اصالتا وظیفه والدین است و حکومت اسلامی تنها در حد ضرورت و برای پرکردن خلاها و جبران کاستی ها دخالت می کند و برخی دیگر معتقدند این مسوولیت به عهده حکومت است و والدین موظفند با دولت همکاری کنند. مبنای نظریه اول بخشی از نصوص دینی است که بر وظیفه والدین در تربیت فرزندان تاکید دارد و مبنای نظریه دوم نصوصی است که حکومت اسلامی را عهده دار نقش تربیت مردم می داند. نویسنده دیدگاه دیگری ارایه کرده است که در آن با تاکید بر فطری بودن حق آموزش و پرورش، تاثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی بر چند و چون این حق پذیرفته شده است. در این دیدگاه آموزش و پرورش علاوه بر یک «حق شخصی»، به عنوان یک «ضرورت اجتماعی» نیز تلقی شده است. بر این اساس حکومت اسلامی، در قبال آموزش و پرورش و بر اساس مبانی فقهی، یکی از «واجبات نظامیه» به شمار آمده، که نظام زندگی انسان ها، بدان وابسته است.

هدف تحقیق : هدف از مطالعه حاضر توصیف تجربیات والدین سالمند از داشتن فرزند معلول ذهنی می باشد.روش بررسی : این مطالعه کیفی با استفاده از روش فنومنولوژی به توصیف تجربیات سالمندان دارای فرزند معلول ذهنی می پردازد. شرکت کنندگان با استفاده از انتخاب هدفمند برگزیده شدند و با آنان مصاحبه بدون ساختار انجام گرفت. این مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع داده ها، ادامه یافت. داده ها با روش 7 مرحله ای کلایزی آنالیزشدند. معانی استخراج شده در قالب خوشه مضامینی سازمان دهی شد که منتج به مضامین اصلی گردید. سپس این مفاهیم به صورت یک شرح جامع نوشته شد که شامل توصیف تجربه داشتن فرزند معلول ذهنی توسط سالمند می باشد. خلاصه این توصیف به صورت ساختار اصلی پدیده ارائه گردیده است . یافته ها: 4 مضمون اصلی که از یافته ها حاصل گردید به شرح زیر می باشد: "تلخکامی" های تجربه شده توسط والدین سالمند دارای فرزند معلول ذهنی،"دلبستگی" ، "معنویت تجربه شده" ،"رضایت از حمایت". علاوه بر مشکلاتی که همه والدین بطور معمول ممکن است با آن مواجه شوند، والدین سالمند دارای فرزند معلول ذهنی رنج ها و تلخی های زیادی را تجربه نموده اند. آنان اگرچه سختی های زیادی را در زندگیداشته اند ولی فرزند معلول را مقصر و عامل آن نمی دانند. آنها بیشتر عدم حمایت های اجتماعی موثر را به عنوان علت مشکلات معرفی می کنند. در این مطالعه شواهدی دال براینکه انسجام و روابط خانوادگی به علت حضور مددجو متزلزل شده است بدست نیامد .از طرف دیگر یک وابستگی عاطفی مشخص بین والدین و مددجو وجود دارد. والدین از سویی به این واقعیت توجه دارند که مددجو نمی تواند زندگی مستقل داشته باشد و از سویی دیگر کمبود حمایت های اجتماعی را حس می کنند و خود را تنها مراقبت کننده از مددجو می یابند. این وضعیت موجب نگرانی شدید آنها از آینده مددجو بعد از فوت والدین می گردد. والدین عمدتاً دارای دیدگاه معنوی می باشند به صورتی که حضور مددجو را خواست خداوند می دانندو هنگام مواجهه با مشکلات به خداوند توکل می کنند.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه می تواند به محققین در بررسی بیشتر نیازها و درخواست های سالمندان دارای فرزند معلول ذهنی کمک نماید. توصیه می شود، فرایند حمایت ها ازخانواده های این گروه از سالمندان مورد بررسی دقیق تری قرار گیرد. همچنین فرایند کمک به این سالمندان در کنار آمدن با مشکلات، از طریق افزایش باور های معنوی ، می تواند موضوع یک مطالعه جداگانه با رویکرد گراندد تئوری باشد.