جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در تحقیق حاضر بدنبال تبیین و ارزیابی تکثرگرایی فرهنگی به عنوان عضو برجسته از پست مدرنیسم می باشیم که چه تاثیری بر تربیت اخلاقی و مذهبی در قالب محتوا، اهداف و روش دارد. با مطالعه ویژگیهای عمومی تکثرگرایی، می توان گفت پارادیم های حاکم بر اهداف، محتوا و روشهای تربیت اخلاقی و مذهبی در محاق چالش فرو می روند. خصیصه شالوده شکنی، نفی روایتهای کلان همراه با اصرار تکثرگرایی بر قداست زدایی، امکان هر گونه آموزش محتوای ماثور از گذشتگان و ایجاد حریم قدسی برای آموزه های دینی و اخلاقی را با مخالفت مواجه می کند. از طرفی روش گفتمان و نشاندن زبان به جای عقل ضمن ابطال روش تاریخی، مقاومت امر تصویری ‏‎(the figural)‎‏ در برابر قاعده دلالت ‏‎(signification)‎‏ را تاکید می کند. بنابراین از آنجا که در گفتمان، مفاهیم یا اصطلاحات بعنوان اجزا و واحدهایی مغایر با آنچه موضع و نوع رابطه آنها در فضای واقعی یک سیستم یا شبکه تعیین کرده است، عمل می کنند و ارزیابی این مواضع رابطه ای، وظیفه قوه ناطقه (خرد=‏‎raxio‎‏) یا عقل (‏‎reason‎‏) می باشد. فرهنگهای متعدد می توانند با اتکال به اصل گفتمان از او بعنوان نوعی آرایش مکانی تحمیل شده بر موضوعات، اشیا بصورت متنی و بافتمند ‏‎(textual)‎‏، رشته ای در هم بافته از تقابلها و تخالفها را در امر مطالعه بین فرهنگی داشته باشند تا نیل به حقیقت توسط هر فرهنگ به صورت انحصاری محقق گردد در اینجا فرهنگها پس از اطلاع از همسازیها و ناهمسازیهای آن در مقیاس مولفه های فرهنگ، تاریخ، قومیت و جغرافیا و ... یا به حذف انطباق آن نتایج پرداخته یا به دفع و حاشیه رانی آن همت می گمارند. اجماع پژوهشگران بر آن است که تکثرگرایی را بعنوان حرکتی روش گونه با پارانویایی فعال و خلاق که از دینامیزم تفاوت و دگراندیشی برخوردار است بشناسند تا یک جنبش فرهنگی سیاسی.

شهود عرفانی، مهمترین ویژگی انسان است که او را از دیگر موجودات، متمایز و او را شایسته مقام خلافت الهی ساخته است. سرچشمه هایی که انسان برای کسب شهود عرفانی به آن مجهّز شده است، عبارتند از:حواس ظاهری، عقل و قلب که موجب شده اند انسان بتواند شناخت را به حسی، عقلی و شهود عرفانی تقسیم نماید. اغلب اندیشمندان بر یکی از این مبادی تأکید ورزیده و بر این اساس مکاتب متعددی را نظیر حس‌گرایی، خردگرایی و یا شهودگرایی پدید آورده اند که هرکدام از این مشرب ها از یک نحله فکری نشأت می گیرد. اما این سوال مطرح است که ارتباط و تأثیر متقابل این مبادی شناختی در قرآن و آموزه های وحیانی چگونه است؟ لذا این رساله با ایده کشف و تبیین نوع ارتباط و تأثیر میان مبادی شناخت در قرآن، صورت گرفت.این پژوهش از روش کیفی ( از نوع توصیفی –تحلیلی) همراه با استنباط بهره برده است. از این رو با بررسی آیات مرتبط با مسأله شناخت حسی و شهود عرفانی و نیز با بهره‌گیری از تفاسیر عرفانی و منابع فریقین و نظریات صاحب نظران، نتایج، استنباط و تبیین گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد:1- میان انواع شناخت ارتباط و تأثیرمتقابل وجود دارد. شناخت حسی، که معرفتی در باره جهان محسوس است و از راه حواس ظاهری حاصل می شود، مقدمه ای برای شهود عرفانی به شمار میآید. شهود عرفانی پس از وحی بالاترین معرفتی است که افراد با ایجاد ویژگی‌های خاص در نفس خویش به آن دست می یابند. در این معرفت انسان با قلب خود، حق را در همه موجودات مشاهده و همه موجودات را به صورت به هم پیوسته و به شکل یک حقیقت زنده به نظاره می‌نشیند؛ زیرا همه هستی با یک امر خدا ایجاد شده، که فلاسفه آن را توحید فعل خدا می نامند.2-ارتباط مستقیم و متقابل بین حواس ظاهری و دریافت‌های درونی وجود دارد. از دیدگاه قرآن، هر یک از انواع شناخت حسی و شهود عرفانی دارای اعتبار، ارزشمندی و قلمرو ویژه‌ای است که در این پژوهش تبیین شده است.3- روش شناخت مورد تأکید قرآن، روش منحصر به فردی است که می توان آن را «روش جامع» نامید.4- واژگان قرآن، هنگامی معنای عمیق خود را مییابند که افزون بر حواس، با عقل و قلب هم ادراک شوند. یعنی لفظ، معنا و روح و حقیقت الهی موجود در کلمه قرآنی همراه باهم مورد توجه قرار گیرد.

گرچه اصحاب دانش و بینش در صدد تبیین دقیق توحید برآمده اند لکن در این میان عرفان مقوله ای ممتاز است که تنها با شناختن مفهومی و حصولی سر و کار نداردو این مقوله با توحید عامیانه،عالمانه و فیلسوفانه فرقهای فاحشی دارد چه اینکه توحید عارف یعنی طی طریق کردن و جز خدا هیچ ندیدن .

نفاق و دورویی یکی از رذایل اخلاقی است که در قرآن و سنت از آن به عنوان صفتی ناپسند یاد شده است. با تأمل در آیات و روایاتی که در آن ها از نفاق و آثار آن سخن گفته شده؛ این نتیجه به دست می آید که نفاق آثار زیانباری در زمینه اعتقادی، اخلاقی، رفتاری و سیاسی بر انسان، بر جای می گذارد و علاوه بر تاثیراتِ فردیِ آن، تأثیراتی منفی نیز بر پیکره جامعه وارد ساخته و باعث انحطاط و نابودی آن می شود، پس همچنان که خداوند در قرآن کریم آثار زیانباری را به نفاق و دورویی نسبت می دهد؛ و با توجه به عواقب خطرناکی که این پدیده ( مانند هر رذیله اخلاقیِ دیگر) در زندگی انسان به بار می آورد، بررسی آثارِ آن لازم و ضروری است. لذا بازشناخت این آثار، راهکاری است در جهت آگاهی و هشدار به عواقب زیانبار این رذیله اخلاقی و انگیزه ای است در جهتِ پرورش روحیه ی ایمان و تقوا در انسان.

اهمیت مسئله امامت وخلافت برکسی پوشیده نیست ،زیرااختلاف آن اززمان رحلت پیامبراسلام (ص)آغازشده وبعدازآن نیزهمواره موردبحث وگفتگوبوده .وبررسی ومقایسه بحث امامت به عنوان یک اعتقادواصل محکم درشیعه امامیه درمقابل شیعه اسماعیلیه یکی ازبحث هایی است که می تواند،پوچ وبی اساس بودن اعتقاد این فرقه انحرافی راکه درشیعه بوجودآمده، رااثبات کند.و بتوانیم ریشه این اختلاف وانحراف اساسی راکه دراثرانحرافات فکری ،افراط ،بدفهمی وعدم شناخت صحیح به وجودآمده رابررسی نموده ،و عدم پذیرش امامان بعدازامام صادق (ع)را که به منزله انکارهمه ائمه و انکاررسول الله (ص) است ،راآشکارنماییم. بنابراین در این زمینه نیاز به تحقیق بیشتری است که جوانان و مردم امروزی با توجه به رشد و تکنولوژی و فناوری و عصر ارتباطات ، اطلاعاتی صحیح و جامع در این باره داشته باشند.و این امر ایجاب می نماید تادر خصوص ، مقایسه مبانی قرآنی و روایی شیعه دوازده امامی با فرقه اسماعیلیه در موضوع بحث امامت ،این تحقیق صورت گیرد تا راهکاری برای پرسشها و سئوالهایی که از سوی برخی از موافقین یا مخالفین امامت مطرح گردیده ، باشد .

چکیده این پایان نامه که مشتمل بر شش فصل می باشد در نظر دارد به اثبات تحریف در دو کتاب آسمانی (تورات وانجیل) و مصونیت قرآن از تحریف بپردازد . فصل اول از متدولوژی تشکیل شده است و در فصل دوم به ریشه یابی لغوی و تعریف و انواع تحریف پرداخته شده است . فصل سوم به بیان تاریخ و شواهد تحریف تورات و فصل چهارم به بیان تاریخ و شواهد تحریف انحیل اختصاص یافته است، در این فصل انجیل بارنابا، به لحاظ نزدیکی برخی گزارشاتش به قرآن و پولس به عنوان معمار ثانی مسیحیت کنونی، مورد گفتگو قرار گرفته است . فصل پنحم در اثبات مصونیت قرآن از تحریف و برتری های این کتاب بر کتب آسمانی قبل اختصاص دارد و در آن به پاره ای از شبهات مستشرقان بر ضد قرآن پرداخته شده است . در پایان هر فصل، یک نتیجه گیری ارائه گردیده است . فصل آخر هم حاوی نتیحه گیری کلی و فهرست منابع و مأخذ می باشد

در فلسفه صدرالمتألّهین که برهان و عرفان در هم آمیخته و در رسیدن به حقیقت هماهنگ گشته اند، قرآن کریم از جایگاه برجسته ای برخوردار است. وی در آثار خویش، از جمله «الحکمه المتعالیه فی الأسفار الأربعه العقلیّه»، «أسرار الآیات و أنوار البیّنات»، «مفاتیح الغیب» و دیگر آثار، آیات قرآن را با اهداف و مقاصد گوناگونی به کار برده است. بی شک، در برداشت و فهم وی از آیات قرآن، اندیشه های عرفانی و فلسفی او نقش قابل توجّهی دارند؛ به گونه ای که گاه موجب شده اند که وی معنای دقیق تری را از قرآن برداشت کند و گاه او را از معنا و مقصود قرآن دور کرده اند.یکی از کتاب هایی که ملاّصدرا در آن، از آیات قرآنی استفاده نموده است، کتاب «الشّواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیّه» می باشد، که از آخرین آثار وی و مشتمل بر آخرین آراء اوست. وی در این کتاب، مانند بسیاری از دیگر آثارش، به دفعات به آیات قرآن استناد نموده است که با نگاهی گذرا در این کتاب، این امر به روشنی قابل مشاهده است.در پژوهش حاضر، کاربردهای آیات قرآن توسط صدرالمتألّهین در یکی از مشاهد پنجگان این کتاب، تحت عنوان مشهد سوّم، که به بحث پیرامون نفس می پردازد، مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است. بدین منظور، کاربردهای آیات در این مبحث، در چهار قسم دسته بندی شد: آیاتی که وی به تفسیر و نیز تأویل آنها پرداخته است، آیاتی که در اثبات مطالب خود به آنها استدلال نموده است، آیاتی که در تأیید نظرات خود به آنها استشهاد کرده است، و آیاتی که صرفاً به طور ضمنی در طیّ مباحث خود به کار برده است. سه دست نخست، با تفسیر آنها در تفاسیر عمد قرآنی مقایسه گردیده است تا روشن شود که آیا به کارگیری این آیات در آن مواضع و استفاده از معنای مورد نظر ملاّصدرا، با تفسیر آنها در این تفاسیر همخوانی دارد یا نه تنها فرضیّه بحث این است که چنین همخوانی وجود دارد. در این پژوهش، برای نخستین بار است که کاربردهای صدرا از آیات قرآن، با تفاسیر قرآنی مقایسه گردیده است، چنین کاری تاکنون بی سابقه بوده است. نتیجه این مقایسه این است که در بسیاری از موارد، چنین همخوانی وجود ندارد و ملاصدرا در این آیات، برداشتی مغایر و متفاوت از دیگران ارائه داده است؛ در این موارد، آراء و پیش فرض های فلسفی او سبب شده اند که فهم او از این آیات با ظواهر آنها مغایر و ناسازگار باشد و به نظر می رسد که وی در این موارد مرتکب تفسیر به رأی شده است. همچنین در برخی از موارد، برداشت او از آیات تنها با تفسیر آنها در برخی از تفاسیر عمده، موافق و سازگار است. و سرانجام در برخی دیگر، نه تنها بین برداشت او از آیات و تفسیر آنها در هم تفاسیر عمده همخوانی وجود دارد، بلکه در این موارد، وی به کمک آراء و اندیشه های فلسفی خود، توانسته است برداشت واضح و دقیقتری را از این آیات ارائه دهد.

دراین نوشتارکه سه فصل می باشد، به بررسی تهلیل در آیات و روایات پرداخته شده است؛در فصل اول به طرح تحقیق و مفهوم شناسی پرداختهشده است ؛ در بخش مفهوم شناسی ، مباحث معنای لغوی تهلیل ، بررسی های معنایی ، صرفی و نحوی کلمات و حروف جمله ی «لااله الاالله»،معنای اصطلاحی تهلیل در روایات و اقوال علما،ویژگی هایهای لفظی و اسامی آن ، وجه تسمیه ی آن به کلمه ی اخلاص و مرکّب یا بسیط بودن آن بیان شده است؛در فصل دوم به بررسیواژه ی تهلیل در دو بخش اعتقادی و اخلاقی پرداخته شده است؛عناوین مباحث بخش اعتقادی عبارتند از:توحید اساس معارف قرآن، مهم ترین دعوت انبیاء، ادلّه ی اثبات توحید، موارد استعمال تهلیل و کلمه ی اخلاص درقرآن واقسام توحیددرعبارت « لا إله إلّا الله» می باشد؛دربخش اعتقادی هم به مباحثی چون نقش تهلیل در دوری از رذایل اخلاقی و ایجادفضایل اخلاقی و سیر اخلاقی مندرج در«لااله الا الله» پرداخته شده است.فصل سوم اختصاص به شرایط،فضایل و آثار تهلیل دارد؛شرایط تهلیل شامل اخلاص ، ولایت و ترک گناهان است؛فضایل تهلیل و کلمه ی اخلاص به صورت جداگانه بیان شده اندوبه آثار تهلیل دردوبخش درهرزمان و مکان و درزمان ومکان خاصّ اشاره شده است.

به طور طبیعی علم اولین گام در رسیدن به آگاهی و رهایی از جهل و کوردلی و زدودن زنگار غفلت از روح انسان است ـ و گاه با عوامل دیگری جایگزین می‌شود ـ و به ایمان و معرفت عمیق منجر می‌شود. یعنی انسان از راه علم و با بحث و استدلال به باور و ایمان می‌رسد آنگاه برای پذیرش معرفتی از نوع برتر که بصیرت و روشن ضمیری و شناخت و آگاهی و رهایی واقعی از جهل است، آماده می‌شود.آنچه در این پژوهش نامه منعکس است، حاصل بررسی علمی برای روشن شدن ربط مفاهیم علم و معرفت با بصیرت است و یافتن راه‌های حصول و تقویت بصیرت و نیز اسباب از بین رفتن و تضعیف آن در قرآن و روایات است. در فصل کلیات پژوهش نامه، مفاهیم دخیل و نزدیک به موضوع فوق و نیز مباحث نظری کلی و در فصل دوم راه‌های حصول و تقویت و در فصل سوم موانع و تضعیف کننده‌های بصیرت بررسی شده‌اند. برآمد این پژوهش علاوه بر آشکار شدن این راه‌ها و موانع این واقعیت است که بین علم و معرفت با بصیرت تلازم و عینیت برقرار نیست بلکه بصیرت نوعی خاص از روشن ضمیری است که گاه بدون علم حاصل می‌شود و گاهی با علم نیز به دست نمی‌آید.

یکی از بحث های مهم در اصول عقاید شیعه مبحث امامت می باشد، علمای شیعه در قباال حرکاتدشمنان اسلام در شبهه افکنی مسائل اعتقادی، با تألیفات کتاب هاای ارزناده تماام قاد در برابار ایانحملات دشمنان استقامت کرده اند.یکی از کتاب های بسیار خوب درباره ی امام زمان) ?( و مسائل مختلف مرباو باه آن، کتااب بااارزش مکیال المکارم فی فوائد الدعا للقائم، تألیف آیت الله سید محمد تقی موسوی می باشد.این پایان نامه مبانی قرآنی مباحث کتاب مکیال المکارم را بررسی کرده اسات. مباانی قرآنای ایانکتاب شریف، کاری است برای نشان دادن ریشه دار بودن بحث های مربو باه اماام دوازدهام باا آیااتقرآن کریم می باشد و در واقع اثبات حدیث ثقلین، کتاب الله و عترتی می باشد.در بخش اول معرفی کتاب و مولف و شاناخت امماالی از زنادگی اماام دوازدهام و در بخاش دوّممبانی قرآنی کتاب مکیال المکارم می باشد که در چهار فصل ارائه گردیده است. در فصل اول باا عناوانشناخت امام وامب است. در فصل دوّم اثبات امامات اماام زماان) ?( و در فصال ساوّم حقاوق اماامعصر) ?( نسبت به بندگان و در فصل چهارم علّت و لزوم دعا کردن برای حضرت حجات) ?( ماوردبرررسی قرار گرفته است.در هر عنوانی از نظرات و روایات مولف کتاب استفاده شده و آیات مرتبط با آن موضاو باه هماراهتفسیر آن ذکر گردیده است.کلید