جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در دورانى كه شاهد اختلافات شديد فكرى وتضادهاى اساسى بر سر مسائل مختلف هستيم شناخت اهل بيت (ع) وگوش جان به سخنان آن بزرگواران سپردن واقتدا به آنها مى‏تواند راه گشاى خوبى براى حل اختلافات باشد كه لازمه اين كار شناخت حق اهل بيت (ع) وبه جا آوردن وادا كردن آن حقوق است. حقوقى كه حتى در مذاهب وفرقه‏هاى غير تشيّع مذاهب اهل سنت نيز به رسميّت شناخته شده است واز زبان بزرگان آنها نيز در كتبشان نقل گرديده است. از اين رو تحقيقى كه پيش روى شماست پژوهشى است پيرامون بررسى حقوق اهل بيت (ع) از ديدگاه اهل سنت كه در آن حقوق اهل بيت (ع) با آيات قرآن معرفى شده وسپس آن حقوق با روايات اهل سنت بررسى شده است. از آن جا كه يكى از راههاى شناخت اهل بيت (ع) شناخت حقوق اهل بيت (ع) مى‏باشد تا از طريق آن كام عطشناك هدايت جويان سيراب شود در تحقيق حاضر بيش از هر چيز به بررسى حقوق آنها پرداخته شده است تا از طريق آن راهكارهاى اساسى براى اداى آن حقوق ايجاد شود. به اعتقاد ما شمول بى‏بديل قرآن ونامتناهى بودن اقيانوس معارف آن در راه تبيين حقوق اهل بيت (ع) وهمدمى اين اقيانوس بزرگ ثقل اكبر در كنار ثقل اصغر - عترت پيامبر (ص) - بهترين سند بر حقانيّت آن بزرگواران وحقوق مسلّم وثابت ايشان كه بر عهده همگان است مى‏باشد. در بررسى اين مباحث با توجه به گستردگى مطالب در كتب تفسير از تفاسير اهل سنت كمك گرفته شده است وروايات مربوط به آيه ويژه آن حق، بررسى شده وذكر گرديده است. در خصوص كيفيت كاوش وحدود بررسى، سعى نگارنده در اين پژوهش بر آن بوده است كه با مطالعه گسترده در منابع مورد نظر نخست آيات مورد نظر در هر كدام از حقوق را استخراج وپس از تفسير لغوى آنها به فراخور ميزان روايات موجود ودر دسترس به تحليل وبررسى اين روايات بپردازد اين تحليل بيشتر ناظر به نقد ديدگاههاى اهل سنت واثبات ديدگاه شيعه مى‏باشد. منابعى كه در طول مطالعات اين پژوهش مورد استفاده قرار گرفته عبارتند از: 1 - تفاسير قرآن اعم از تفاسير روائى وغير روائى اهل سنت از قبيل الكشاف عن حقايق غوامض التنزيل وعيون الأقاويل فى وجوه التأويل، جامع البيان عن تأويل آى القرآن، الدّر المنثور فى تفسير المأثور، البحر المحيط، الجامع لأحكام القرآن وبرخى تفاسير روائى وغير روائى شيعه از قبيل نور الثقلين، تفسير نمونه، الميزان فى تفسير القرآن، مجمع البيان لعلوم القرآن و... 2 - كتب روائى اهل سنت بويژه كنز العمال، ينابيع المودة و... 3 - كتب روائى شيعه بويژه اصول الكافى، بحار الأنوار و... دهها منابع پراكنده ديگر. دشوارى اصلى تحقيق حاضر كمبود منابع مستقيم بوده است كه علاوه بر نقل حقوق اهل بيت (ع) بررسى روايات را محل عنايت خود قرار داده باشند. در اين جا لازم است به ترتيب اجمالى مباحث اشاره كنيم. پژوهش حاضر حاوى پيشگفتار وچكيده وسه فصل اساسى است كه در مجموع به ارزش شناخت اهل بيت (ع) وحقوق اهل بيت (ع) وبررسى آنها مى‏پردازد. در فصل اوّل: مباحث مقدماتى وتمهيدى چندى از قبيل كليّات پرسشهاى اصلى پژوهش وپيشينه پژوهش مورد نقد وبررسى قرار مى‏گيرد واژه‏هاى كليدى پژوهش نيز در اين فصل بررسى مى‏شوند. در فصل دوم: با نگاهى به ارزش شناخت اهل بيت (ع) وحقوق آنان عناوين حقوق اهل بيت (ع) در روايات معرّفى گرديده وبيان شده است. در فصل سوم: اين نوشتار كه به بررسى حقوق اهل بيت (ع) از ديدگاه اهل سنت مى‏پردازد شامل 4 گفتار است كه در هر كدام از آنها يكى از حقوق اهل بيت (ع) از ديدگاه اهل سنت به شرح ذيل بررسى مى‏شود. 1 - حق مودّت ودوستى اهل بيت (ع): اين گفتار بر آن است كه اثبات كند منظور از القربى در آيه مودّت خويشان نزديك واهل بيت پيامبر (ع) مى‏باشند. 2 - بررسى حقوق مالى: در قرآن اموالى براى اهل بيت (ع) مشخص گرديده كه متعلّق به آنهاست اموالى از قبيل خمس، فى‏ء، انفال كه با شرح اين مباحث از ديدگاه اهل سنت اين حقوق براى اهل بيت (ع) اثبات مى‏شود. 3 - حق امامت ورهبرى: اين گفتار با تشريح مباحث امامت در آيات ولايت به اثبات اين حق از ديدگاه اهل سنت مى‏پردازد. 4 - حق وصايت ووراثت اهل بيت (ع): كه طى دو مبحث حق وصايت وحق وراثت ضمن بيان آيه وراثت كتاب به ارائه ديدگاههاى اهل سنت در اين مورد وبيان روايات مربوط به وصايت مى‏ پردازد وبه اين ترتيب حقوق اهل بيت (ع) در ديدگاههاى اهل سنت بررسى وتشريح مى‏گردد.

---

‫اسماء غير منصرف آنهايى هستند كه تنوين و جرّ نمى گيرند و جرّ آنها به فتح است. در اين پايان نامه اينگونه اسامى با ذكر ادله و ريشه آنها در قرآن بررسى شده و ترجمه آيات مربوط نيز آمده است.

‫در قرن بيستم ميلادي در شبه قاره هند، يک مکتب جديد فکري با نام قرآنيون ظهور کرد که با تأثيرپذيري از پيشرفت دانش تجربي در غرب، قرآن را تنها منبع شريعت شمرد و آيات را در پرتو آيات ديگر و با بهرهگيري از عقل و دانش تجربي، قابل تفسير دانست و براي سنت اعتباري قائل نبود. اين پژوهش در پنج فصل، به نقد و بررسي اين مکتب با تأکيد بر آراي پرويز به عنوان شخص شاخص اين ديدگاه پرداخته است. در کليات، از جمله به تاريخچه قرآنيون و پيامدهاي آنان اشاره شده است. نتيجه اينکه آنها در برابر پيشرفت علوم تجربي و انساني خواستند از معارف قرآني دفاع کنند و مطابق با شرايط عصر کنوني قرآن را تفسير کنند. اما به علت نداشتن پايههاي محکم و استوار در علوم و معارف اسلامي، تحت تأثير افکار مخرب غرب واقع شدند. نتيجه بحث از مباني تفسيري قرآنيون با تأکيد بر آراي پرويز اين است که مباني تفسيري او ناتمام است. او به علوم مورد نياز مفسر و شرايط لازم براي تفسير توجه نکرده و معجزات را با استفاده از علوم تجربي، عادي جلوه داده است که انکار واقعنمايي زبان قرآن است. قواعد تفسيري قرآنيون، از آثار تفسيري پرويز استخراج شده است و با بررسي اين قواعد، به اين نتيجه ميرسيم که قواعد ادبي و تفسيري قابل توجهي، مورد اعتناي آنان واقع نشده است. مباحث قرائت، انواع دلالتهاي کلامي، ارجاع متشابهات به محکمات و غير آن، در حد لازم، مورد توجه قرار نگرفته است. در بحث از منابع تفسيري اين نتيجه به دست آمده است که پرويز در ميان مطالب تفسيري، به لغت، علم تجربي و تورات و انجيل، بيشتر تکيه کرده است و با استفاده از دادههاي علمي غير يقيني، آراي شخصي خود را بر قرآن تحميل نموده است. در بحث از روش تفسيري قرآنيون، اين نتيجه به دست آمده است که هرچند آنها مدعي تفسير قرآن با قرآن بودهاند، اما آيات را به صورتي نامناسب و مطابق با ذوق خود به يکديگر ارتباط دادهاند و با گرايش اجتماعي و مخالفت با ظواهر قرآن، راه عقلگرايي افراطي را پيش گرفتهاند. نتيجه نهايي اينکه قرآنيون، تحت تأثير افکار و ديدگاههاي حاکم در آن عصر قرار گرفتهاند.