جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«ذَخائرُ العُقْبی فی مَناقِبِ ذَوِی القُرْبی» اثر محب الدین طبری (متوفای ۶۹۴ ق) درباره اهل بیت پیامبر است. طبری در این اثر به شرح حال عموها و عموزادگان و فرزندان و نوادگان رسول خدا (ص) پرداخته است. او علاوه بر خمسه طیبه، از برتری قریش، بنی عبدالمطلب و بنی هاشم سخن گفته است. بخش اعظم ذخائر العقبی، درباره امیرالمؤمنین و خانواده اوست. در این کتاب، احادیث نبوی در مورد ائمه و لزوم محبت و اطاعت از آنان با استفاده از منابع روایی اهل سنت نقل شده و شرحی اجمالی بر این روایات وارد شده است. نگارنده، روایاتی درباره علم امام علی (ع) و فاطمه زهرا (س)، امام حسن (ع) و امام حسین (ع)، روایاتی در مورد فضایل برخی فرزندان پیامبر اسلام (ص) مانند ابراهیم، رقیه، زینب و ام کلثوم و روایاتی در فضایل حمزه بن عبدالمطلب، عباس بن عبدالمطلب، اولاد ابوطالب مانند جعفر بن ابیطالب، فرزندان عباس بن عبدالمطلب و عبدالله بن عباس، فضل بن عباس و برخی دیگر از سران قریش نقل می‌ نماید. وی در این روایات، خاندان پیامبر اسلام اعم از معصوم و غیر معصوم را گرامی می‌ دارد و از مقام آنها تجلیل می‌ نماید.

«ألأنوارُ ألباهِرَة بِفَضائل أهل البَیت ألنّبوی وَ ألذُّریةِ ألطّاهرة» نوشته عبدالله بن عبدالقادر تلیدی حسنی مغربی، عالم سنی مذهب سده چهاردهم هجری است. این اثر در چهار باب به امیرالمؤمنین (ع)، حضرت زهرا (س) و حسنین (ع) اختصاص دارد و در آغاز آن احادیثی درباره فضائل عموم اهل بیت آمده است. این کتاب از چهار باب تشکیل شده است: باب اول، به فضائل اهل بیت (ع)، به طور عموم اختصاص دارد. باب دوم، فضائل امام علی (ع)، تشریح شده است. باب سوم، مناقب حضرت فاطمه زهرا (س) باب چهارم، مناقب امام حسن (ع) و امام حسین (ع) را تبیین کرده است. پایان بخش کتاب فهرست آیات، احادیث و کتابنامه است.

جلد دوم از مجموعه «صحیفه‌الابرار» نوشته میرزا محمدتقی بن محمد نیر ممقانی، كه به زبان عربی نگارش یافته به موضوع معجزات پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) اختصاص دارد. ضمن آن كه در پایان مطالبی درباره‌ی امام زمان (عج) نیز مطرح شده است. مطالب كتاب مستند به آیان، احادیث و روایات نبوی است.

«ذَخائرُ العُقْبی فی مَناقِبِ ذَوِی القُرْبی» اثر محب الدین طبری (متوفای ۶۹۴ ق) درباره اهل بیت پیامبر است. طبری در این اثر به شرح حال عموها و عموزادگان و فرزندان و نوادگان رسول خدا (ص) پرداخته است. او علاوه بر خمسه طیبه، از برتری قریش، بنی عبدالمطلب و بنی هاشم سخن گفته است. بخش اعظم ذخائر العقبی، درباره امیرالمؤمنین و خانواده اوست. در این کتاب، احادیث نبوی در مورد ائمه و لزوم محبت و اطاعت از آنان با استفاده از منابع روایی اهل سنت نقل شده و شرحی اجمالی بر این روایات وارد شده است. نگارنده، روایاتی درباره علم امام علی (ع) و فاطمه زهرا (س)، امام حسن (ع) و امام حسین (ع)، روایاتی در مورد فضایل برخی فرزندان پیامبر اسلام (ص) مانند ابراهیم، رقیه، زینب و ام کلثوم و روایاتی در فضایل حمزه بن عبدالمطلب، عباس بن عبدالمطلب، اولاد ابوطالب مانند جعفر بن ابیطالب، فرزندان عباس بن عبدالمطلب و عبدالله بن عباس، فضل بن عباس و برخی دیگر از سران قریش نقل می‌ نماید. وی در این روایات، خاندان پیامبر اسلام اعم از معصوم و غیر معصوم را گرامی می‌ دارد و از مقام آنها تجلیل می‌ نماید.

کتاب «حیاة الإمام الحسین بن علي علیه السلام (دراسة و تحلیل)» نوشته باقر شريف قرشی در موضوع امام حسین، سید الشهداء (علیه السلام) در سه جلد می باشد. جلد اول این کتاب شامل موضوعات زیر است: غرس الرّسالة، المکوّنات التربویّة، فی ظلال القرآن و السّنّة، لمحات من مثل الامام الحسین علیه السلام، مأساة الإسلام الکبری، حکومة الشّیخین، حکومة عثمان، عهد الامام امیر المؤمنین علیه السلام و غیره می باشد.

«مراقد اهل البيت فى القاهره»، اثر ابوالبركات زكى الدين محمد زكى ابراهيم، كتابى است به زبان عربى كه به معرفى آرامگاه‌هاى آن دسته از ذريه پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) كه در مصر واقع شده مى‌پردازد. مولف در باب نخست كتاب با اشاره به خصومت نواصب نسبت به اهل بيت (علیهم السلام) و انكار فضائل ايشان، به نقل حديث شريف ثقلين پرداخته و آن را مورد بررسى قرار مى‌دهد. وى ابتدا به نقل دو حديث مشهور كه از اهل سنت روايت شده مى‌پردازد. در اين دو حديث از سنت پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به عنوان ثقل دوم در كنار قرآن كريم نام برده شده و سپس به نقل حديث مشهور ثقلين از طرق متعددى مى‌پردازد كه در آنها از اهل بيت پيامبر(علیهم السلام) به عنوان عِدل كتاب خدا نام برده شده است. مولف همچنين در ادامه با اين ادعا كه اين حديث شريف به صورت متواتر روايت شده به برخى كسانى - از جمله بسيارى از صحابه پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) - كه اين حديث را روايت نموده‌اند، اشاره مى‌كند.

مَناقِبُ الامام أمیرُالمُؤمنین (ع) یا فضائل امیرالمؤمنین (ع) مشهور به المناقب یا مناقب خوارزمی کتابی در فضائل و مناقب امام علی (ع)، نوشتۀ موفق بن احمد خوارزمی (م. ۵۶۸ق.) عالم دینی اهل سنت است. کتاب در ۲۷ فصل تنظیم شده که فصل شانزدهم آن خود چهار فصل دارد و در مجموع ۳۰ فصل از کتاب به فضایل و مناقب حضرت علی (ع) می‌پردازد. فصول کتاب مشتمل بر ۲۷ فصل است که برخی از آنان عبارت‌اند از: آیاتی که در شأن علی (ع) نازل شده است، مانند آیه تطهیر، آیه ۱۳۲ سوره طه، آیه ۳ سوره توبه. محبت پیامبر (ص) به علی (ع) و نهی از بغض نسبت به او، سبقت در ایمان، بودن علی (ع) با حق و حق با علی، جزو اهل بیت، برترین صحابه، بیان زهد او در دنیا، بالا رفتن بر دوش پیامبر (ص) برای شکستن بت‌ها، ابلاغ برائت به مشرکان، اشتیاق بهشت به او و بسیاری دیگر از فضائل و همچنین مختصری درباره احوال آن حضرت. مؤلف با ذکر خاتمه و دعا، کتاب خویش را پایان می‌برد

کتاب «الحقيقة الضائعة؛ رحلتي نحو مذهب آل البيت عليهم‌ السلام» اثر نویسنده و مستبصر سودانی؛ شیخ معتصم سید احمد، کتابی در علم کلام و به طور مشخص، کند و کاوی‌ است‌ حول محور امامت اهل بیت علیهم السلام است. کتاب با مقدمه ناشر آغاز و مطالب در نه فصل تنظیم شده است. در فصل «انکشف الزیف» (فصل دوم کتاب) احادیثی که اهل‌ جماعت‌ بدان‌ استناد می‌جویند، چون «علیکم بسنتی و سنة الخلفاء...» و «انی تارک فیکم... کتاب‌ الله‌ و سنتی» و در آغاز زندگی، سخت بدانها پای بند بود و تفکر مسلکی خود را بر آنها استوار می‌ دانست‌، از‌ خلال‌ بحث و کنجکاوی می‌ بیند. مؤلف‌ از خلال کاوش و پژوهش خود، از اهمیت والای حدیث «کتاب اللّه و عترتی» نقاب بر افکنده‌، ترس‌ بر او تمکین می‌ کند و آرزو می‌ کند این حدیث در تحلیل نهایی صحیح نباشد‌. نویسنده، همچنان به‌ وارسی‌ و تفحص ادامه‌ می‌ دهد‌ و در‌ منابع اهل سنت درباره حدیث «کتاب‌ الله‌ و عترتی» پی جویی می‌ کند. فهرستی که وی در کتاب عرضه داشته نشان می‌ دهد‌. سپس مؤلف به شبهه ابن جوزی در سند حدیث و شبهه ابن تیمیه، التفات می‌کند و پاسخ‌ می‌ گوید‌ و بدین وسیله بعد از ثبوت تواتر‌ حدیث‌، راهی‌ جز‌ پرداختن‌ به دلالت آن‌ و پایبندی‌ بدان، پیش روی پژوهنده نمی‌ ماند. در فصل «من هم اهل البیت؟» (فصل چهارم) با استناد به آیه تطهیر و حدیث‌ کساء‌، بعد‌ از ثبوت تواتر و اسناد آن، ثابت می‌ کند‌ که‌ اهل‌ بیت (علیهم السلام)‌ کسانی‌ جز «علی، فاطمه، حسن و حسین (علیهم السلام)» نمی‌ توانند باشند. وی با ماجرای مباهله و اهل بیت، پژوهش خود را استواری و توان می‌ بخشد. فصل پنجم، به مرحله دشوار و شوق‌ انگیز فراگرد پژوهش‌ اختصاص می‌ یابد و«البحث الفاصل» نام می‌ گیرد. در این فصل، از تصمیم خود برای تحقیق دلایل ولایت علی علیه السلام از قرآن که نص است. فصل ششم، ناسره بودن‌ شوری‌ در خلافت اسلامی را بر می‌ نماید‌ و بر‌ جریان حوادث در لحظه احتضار پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و تدبیری که در سقیفه سگالیده شد، پرتوی می‌ افکند. نویسنده در فصل هفتم، به نقش تاریخ در رستاخیز جامعه اهتمام می‌ ورزد و بینش و بصیرتی که تاریخ به آدمیان عطا می‌ کند. در فصل هشتم سرگذشت هر یک از ائمه اربعه را نگاشته و نقاط‌ خلاف و اختلاف را تبیین می‌ کند و سیر تاریخی یک‌ یک مذاهب و شعب آن را‌ تتبع کرده که اختلاف‌ تمام‌ با مذاهب اصل داشته است. نویسنده در فصل نهم به بررسی عقاید سلفی در مراحل سه‌ گانه پرداخته است که آغاز اندیشه سلفی است و تا امروز پایدارست.

نظم درر السمطين في فضائل المصطفی و المرتضی و البتول و السبطين نوشته محمد بن يوسف زرندى حنفى (م 750) چنانكه از نامش پيداست در باره فضائل پنج تن آل عباست. مؤلف در مقدمه‌اى سجع گونه و ادبى يادآور شده كه فضائل اهل بيت را همچون جواهراتى به نظم و ترتيب در آورده و كتاب را به دو سمط و بخش، تقسيم كرده است. (سِمط به معناى رشته مرواريد است). يك سمط درباره پيامبر و على و سمط ديگر درباره فاطمه و حسنين عليهم‌السلام. وى مى گويد در اين كتاب بر روش محدث حموى (م 722) در كتابش فرائد السمطين عمل كرده و بعضى عبارات او را آورده ام. مؤلف در ابتداى هر قسمت اگر آيات قرآن وجود داشته آورده و سپس به احاديث نبوى و آنگاه روايات صحابه و تابعين را كه از آن جمله ائمه شيعه هستند آورده و از سخنان برخى افراد هم بهره گرفته است. شيوه اين كتاب نقل احاديث است ليكن مؤلف به دليل آنكه اخبار را از كتب پيشينان نقل مى كند سلسله اسناد را ذكر نكرده و تنها به ذكر راوى اصلى بسنده كرده است. منابع وى كتب حديثى مشهور اهل سنت مانند صحاح سته و منابع تاريخى و صحابه نگارى است كه شرح حال رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بيت او در اين آثار آمده است. مصحح كتاب در پاورقى به تفصيل كتاب‌هايى را كه احاديث در آنها وجود دارد يادآور شده و به اصطلاح، احاديث و روايات را تخريج كرده است، اعم از آنكه منابع، مورد نظر مؤلف بوده يا منابعى است كه اخبار وى را آورده‌اند. هر چند هدف و عنوان كتاب، مناقب و فضائل است اما مؤلف در مواردى مختصر به بيان مطالبى چون نسب و اشعار و علت وفات پرداخته است كه جنبه تاريخى دارد. فراغت از تدوين اين كتاب در سال 747 انجام شده است.