جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫یکی از علوم پیش نیاز مفسر، دانش مفردات است که به بیان معانی و مفاهیم واژه¬های قرآن می¬پردازد. این علم از زمان پیامبر (ص) وجود داشته است به طوری که اگر مردم زمان نزول معنی بعضی کلمات را نمی¬دانستند، تفسیر آن را از پیامبر (ص) و بعدها از ائمه می¬پرسیدند. البته دانش مفردات نیز مانند دیگر علوم در زمان¬های بعد گسترش پیدا کرده و مورد توجه دانشمندان و مفسران قرار گرفته و کتاب¬ها و مقالات بسیاری در این زمینه نوشته شده است. از جمله مفسرانی که در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم به ایم امر پرداخته، طبرسی صاحب کتاب ارزشمند «مجمع البیان فی التفسیر القرآن» و زمخشری نویسنده¬ی کتاب «الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل» می-باشند. به علت اهمیت فهم مفردات قرآن کریماز یک سو و اهمیت این دو تفسیر کهن ادبی از سوی دیگر، در این پایان نامه معنای واژه¬های جزء اول قران(حمد و بقرهآیات 1-27) از نظر این دو مفسر بررسی شده و در مرحله¬ی بعد میان دیدگاه این دو مفسر به نوعی مقایسه و بررسی انجام گرفته، که در تطبیق نظر دو مفسر از آرای سایر لغویان و مفسران نیز استفاده شده است. یکی از نتایجی که در ضمن مقایسه دیدگاه هر دو مفسر ذیل معنای واژه¬ها به دست آمده این است که طبرسی بیشتر معنای لغوی واژه¬ها را بیان نموده ولی زمخشری به معنای واژه با توجه به سیاق پرداخته است. البته این بدان معنا نیست که طبرسی به سیاق آیه توجه نداشته بلکه در بخش های دیگر مجمع البیان ماندد «المعنی» به سیاق آیه نیز توجه کرده وآیات را معنا می¬کند. بنابراین می¬توان گفت نظر این دو مفسر بزرگ می¬تواند در کنار هم در روشن شدن معنای واژه مؤثر واقع شود. کلیدواژگان: مفردات قرآن ، بررسی تطبیقی، مجمع البیان، طبرسی، الکشاف، زمخشری

‫چکیده الکترونیکی در پیوستها موجود می باشد

---

‫از ظهور اسلام تاكنون كسانى كه با سخنورى به تغذيه ذوقها پرداخته و شهد ادب در كام ادب دوستان ريختهاند، دستى در خوان پربركت قرآن داشته و انديشه خود را به عصاره الوان نعمت آن آميختهاند و بهترين تمثيل، فنىترين استعاره، زيباترين تشبيه، كاملترين تصوير، گوياترين عبارت و سختترين تركيبات را در قرآن جستهاند. حافظ، سعدى و سنايى از جمله اين افراد بودند. ايهامگويى، صورتگرى و شخصيتپردازى، استفاده از تناسبهاى لفظى، آهنگ و وزن، تشبيه، استعاره، تمثيل اقتباس، تلميح و اشاره از موارد مشخصى هستند كه تحت تأثير كلام قرآن در سخن حافظ تجلى پيدا كرده است. استفاده از واژههاى قرآنى، تضمين و اقتباس آيات و معانى آنها، تشبيه، استعاره، مجاز، كنايه، مثل، طباق نمونههايى ا زتأثير قرآن در آثار سعدى است. بهرهجويى از آيات يا قسمتى از آنها، معانى و مضامين آنها در گستردهاى وسيع در اكثر قصايد سنايى به چشم مىخورد. اقتباس، تلميح، حل، تشبيه، تمثيل و كنايه نيز مواردى هستند كه تحتتأثير قرآن در آثار سنايى نمودار است. حافظ، سعدى، سنايى در تنوع اسلوب بيان در زمينه استفهام، امر، نهى و معانى متعدد آنها، اطناب و ايجاز و التفات كلام خود را به شيوه قرآنى آراستهاند.