جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
هنر و علوم انسانی
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1287
تحلیل قرآنی سیره عبادی و اخلاقی امام حسن(ع)
نویسنده:
محمد اسدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
پژوهش پش رو تحلیل قرآنی از سیره عبادی- اخلاقی امام حسن (ع ) می باشد. که سعی شده از آیات قرآن کریم تائیداتی بر عبادات و اخلاق الهی آن امام که در کتابهای سیره و دیگر کتب حدیثی نقل شده آورده شود. و در واقع پیوند ناگسستنی بین افعال و گفتار آن حضرت را با کتاب آسمانی قرآن،نشان داده شود.این رساله از سه فصل تشکیل شده است. که قبل از ورود به فصل ها به کلیات بحث که شامل؛ تبیین موضوع ، ضرورت موضوع ، پیشینه تحقیق در موضوع، منابع تحقیق و...پرداختیم.فصل اول شامل مبانی بحث است. که از شش بخش تشکیل شده است. به ترتیب عبارتند از: هدایت بخشی قرآن و اهل بیت، معیت قرآن و امام حسن (ع )، اخلاق، عبادت، سیره و زندگینامه امام (ع ) تشکیل شده است .فصل دوم به تحلیل قرآنی سیره اخلاقی امام(ع)می پردازد. که شامل سه بخش: اخلاق فردی در دو حوزه ارتباط با خدا وحوزه ارتباط با غیر خدا (ما سوی الله) ودر بخش دوم به اخلاق خانوادگی و در بخش سوم آداب فردی امام (ع) از منظر قرآن مورد بررسی قرار گرفت .در فصل سوم به تحلیل قرآنی سیره عبادی امام( ع )که در دو بخش واجبات و مستحبات تقسیم شده است پرداختیم.نتیجه: سیره اخلاقی و عبادی امام حسن (ع)، کاملاً منطبق بر آیات قرآن است.
مشخصات اثر
نقد و بررسی آراء علوم قرآنی فخر رازی در تفسیر کبیر با تکیه بر مباحث اعجاز، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و حروف مقطعه
نویسنده:
محمدمهدی فرهی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مفسران در تفاسیر خود علاوه بر مطالب تفسیری به مباحث علوم قرآنی نیز پرداخته اند، یکی از این مفسران، فخررازی است که در این پایان نامه آرای او راجع به چهار بحث علوم قرآنی اعجاز، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و حروف مقطعه در تفسیر کبیر او مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.به دست آوردن آرای این مفسر راجع به این چهار بحث مذکور در تفسیر کبیر او از آن جهت حائز اهمیت است که اولاً از بزرگترین مفسران است و تفسیر کبیر او از مهم ترین تفاسیر است و ثانیاً با به دست آوردن این آرا می توانیم تا حدودی با فضای فکری و علمی عصر این مفسر آشنا شویم. فخررازی در تفسیر کبیرش راجع به چهار بحث علوم قرآنی اعجاز، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و حروف مقطعه به ترتیب به مباحثی چون: دلایل اعجاز قرآن، مسئله ی تحدی قرآن، وجوه اعجاز قرآن؛ معنای محکم بودن تمام قرآن، معنای متشابه بودن تمام قرآن، مراد از محکم بودن برخی از آیات قرآن و متشابه بودن برخی دیگر، علم به متشابهات؛ اصطلاح ناسخ، ادلّه ی قائلان به وقوع نسخ، آیات مورد ادعای نسخ، معنای حروف مقطعه، حکمت افتتاح سور با حروف مقطعه پرداخته است؛ این مباحث در این پایان نامه مطرح و مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. از جمله آرای فخررازی که در اینجا شایان ذکر است، این است که او در جایی از تفسیر کبیرش قول به صرفه راجع به اعجاز قرآن را بی اشکال دانسته است گرچه در جایی دیگر از تفسیرش به این قول ایراد گرفته است لیکن ممکن است میان سخنان او جمع کرد؛ همچنین معنای اینکه برخی از آیات قرآن محکم و برخی دیگر متشابه هستند را از جهت رابطه ی لفظ با معنا توضیح داده و گفته است که نص و ظاهر، محکم هستند و مجملو موول، متشابه اند؛ همچنین به نظر می رسد که او سعی دارد تا جایی که مقدور است نسخ آیات قرآن را نپذیرد و تخصیص را بر نسخ، ترجیح می دهد؛ نیز معتقد است که حروف مقطعه ی هر سوره ای، اسم سوره برای همان سوره است.
مشخصات اثر
بررسی و نقد نظریه فیض فارابی از منظر آیات و روایات
نویسنده:
سیدمسیح شاهچراغ
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این پژوهش، به بررسی و نقد نظریه‌ی فیض و صدور فارابی از منظر آیات و روایات پرداخته است و تلاش شده است تا با عرضه‌ی این نظریه به محضر آیات و روایات، میزان صحت و سقم آن مشخص گردد. بر اساس تحقیقی که صورت پذیرفته است، فیض نظریه‌ای است که منشأ و فرآیند پیدایش جهان را توضیح می‌دهد که در یک طرف آن اصل کامل و متعالی و نیز موجودات نازل‌تری است که در طی روندی از خداوند ناشی شده‌اند و در طرف دیگر، حاصل اشراق دفعی و غیر زمانی بین آن دو می‌باشد. فارابی به عنوان موسس فلسفه‌ی اسلامی، در طرح نظریه‌ی فیض خود وامدار فلوطین بوده است. وی تحت تأثیر کتاب اثولوجیا که به گمان وی برگرفته از آثار ارسطو بوده است (در حقیقت برداشتی آزاد از آثار فلوطین می‌باشد) به تبیین و توضیح این نظریه پرداخته است. فیض فارابی مبتنی بر مولفه‌هایی است که شاکله‌ی اصلی این نظریه را تشکیل می‌دهند. این مولفه‌ها عبارتند از: فاعلیت وجودی پروردگار که از منظر فارابی و حکمای مشاء فاعلیت بالعنایه است، اراده‌ی ذاتی پروردگار که همان علم به نظام اصلح می‌باشد، سنخیت بین علت و معلول، قاعده‌ی الواحد، ضرورت علیت و مسئله‌ی نفی واسطه در جریان فیض که مهمترین آن بی‌زمان بودن آفرینش پروردگار می‌باشد. از منظر آیات و روایات ما سوی الله خلق شده است و خداوند آن را از غیر شیء آفریده است. بر اساس آموزه‌ی خلقت، فاعلیت پروردگار، فاعلیت به مشیت و اراده می‌باشد و تمامی انحاء فاعلیت وجودی و فیضانی نفی شده است. اراده‌ی پروردگار نیز، اراده‌ای فعلی است که همان ایجاد و احداث خداوند می‌باشد. در این دیدگاه خالق و مخلوق دارای تباین ذاتی هستند و هیچ سنخیتی میان آنها وجود ندارد و بر همین اساس، قاعده‌ی الواحد نیز که مبتنی بر سنخیت علت و معلول می‌باشد منتفی است. بر اساس دیدگاه نصوص دینی، خداوند به اختیار خویش ما سوی الله را آفریده است و هیچ ضرورتی بر او تحمیل نشده است. در آیات و روایات تأکید شده است که خلقت در بستر زمان شکل نمی‌پذیرد. زمان یکی از مخلوقات پروردگار است که پس از عدم و نفی صرف آفریده شده است. استعمال کلماتی از قبیل بعد و قبل و... نیز در بیان خلق پس از عدم، به جهت ضیق و تنگنای زبانی است. در نتیجه، نظریه‌ی فیض فارابی با آموزه‌ی خلقت ناسازگار می‌باشد و با دیدگاه آیات و روایات ناهماهنگ است.
مشخصات اثر
آسیب‌شناسی آراء خاورشناسان در تحلیل قصص قرآن (مقالات دایره‌المعارف لیدن EQ)
نویسنده:
ربایه درخشانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
قصص قرآنی حجم گسترده‌ای از معارف قرآنی را به خود اختصاص داده است، خاورشناسان در راستای مطالعات قرآنی واسلا می‌خود، به این موضوع بیش از مباحث دیگر توجه کرده‌اند. آنان همانطور که نسبت به قرآن رویکردهای مختلفی در پیش گرفتند، رویکردشان در مقیاس کوچکتر درباره قصص نیز متفاوت و گاه متناقض است، از اینرو در این پژوهش بر آن شدیم تا برخی دیدگاهها را درباره قصص قرآنی در چند مقاله از مقالات دایرهالمعارف قرآن (لیدن) نقد وآسیب شناسی کنیم. عناوین مقالات مورد بررسی در این پژوهش بدین ترتیب است Narratives(Claude Gilliot)؛ Myths and Legends in the Quran (Angelika Neuwirth)؛ Punishment Stories (David Marshall).البته در کنار آسیب شناسی آراء نویسندگان، زوایای نگاهی و بسترهای شکل‌گیری و مبانی استنباط شده و زوایایی چون ساختار و روش تحقیق و منابع نیز تحلیل و نقد شده‌اند. در مجموع مقالات مشتمل بر شبهاتی بودند: مقاله قصص مشتمل بر قرآن ساخته ذهن پیامبراسلام، قصص قرآن واسطوره وافسانه، لقمان شخصیتی افسانه ای، تصرف در جمع قرآن وعدم تناسب و وحدت موضوعی در سوره‌ها، حروف مقطعه ومفهومی‌ جدید، مریم خواهر هارون، پدر ابراهیم، یعقوب پسر ابراهیم و محمد پیامبر عرب، مقاله قصه‌های عذاب اقوام پیشین مشتمل بر تاریخگذاری آیات قصص، مقاله اسطوره‌ها وافسانه‌ها درقران مشتمل بر شبهات تاثیر پذیری قرآن دربیان قصص از کتب ومتون گذشته، تأثیر پذیری قرآن در بیان قصص از فرهنگ زمانه، اسطوره وافسانه بودن قصص قرآنی وشخصیتهای قرآنی، عفریت انتقال دهنده تخت ملکه سبا، قرآن وسخن کاهنان،
مشخصات اثر
تفسیر لغوی معصومان علیهم السلام در 10 جزء آخر قرآن کریم و روش شناسی آن
نویسنده:
فهیمه سادات حسینی کوهی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده:فهم هر کلامی در درجه اول منوط به فهم لغات وترکیبات آن است و کلام خدای رحمن که از طریق وحی بر محمد مصطفی’ به ما رسیده نیز از این قاعده مستثنی نیست و البته این موضوع، در رابطه با قرآن از جایگاه والاتری برخودار است، زیرا که دانستن معانی مفردات قرآن کریم یکی از ابزارهای لازم برای دانستن معنای آیات وحی الهی است و آگاهی درست و دقیق از معانی الفاظ کلام حق، یکی از شروط لازم و ضروری برای مفسر قرآن محسوب می‌شود که در نتیجه آن می‌تواند از کج فهمی و بد فهمی مراد خدای تعالی در امان بماند حضرات معصومین× به عنوان کسانی که مبین و مفسر اصلی قرآن کریم و آشنا به لایه ‌های درونی آنند ، به تناسب موقعیت و شرایط فرهنگی و اجتماعی به تفسیر آیات پرداخته‌اند. نوعی از این روایات، شرح واژگان قرآن کریم است که به روش‌های گوناگون( بیان وجه تسمیه، ذکر فروق اللغات، بیان ترادف، تبیین اصطلاحات، وجوه و نظایر و...) صورت گرفته است.در این پایان نامه که تحقیقی در محدوده 10 جزء آخر قرآن کریم است بعد از ذکر مقدماتی در باب اهمیت علم مفردات و نقش اهلبیت^ در تفسیر و همچنین لغت و لهجه‌ای که قرآن به آن نازل شده است، به گردآوری و طبقه بندی روایات از منابع روایی شیعه و سنی به ویژه اقوال و تفاسیر ابن عباس (از آن جهت که صحابی صاحب زبان و بزرگی است و به تصریح خود ایشان تمام آنچه را که دارد از امام علی× است )پرداخته شده در موارد لازم، روایت و واژه شناسی لغات آن شرح و روش‌شناسی روایات بررسی و به چند عنوان کلی(تفسیر ظاهری، تفسیر توسیعی، تفسیر ادبی و...) و زیرشاخه‌هایی مربوطه تقسیم شده و برای هر روش شاهد مثال‌های نیز از روایات ذکر شده است.کلید واژه‌ها:دانش مفردات، تفسیر لغوی، روایات معصومین^، روش شناسی.?
مشخصات اثر
مبانی و روشهای فهم قرآن از دیدگاه اهل بیت (ع)
نویسنده:
علی‌اکبر محمدی گراشی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
با توجه به انحرافی که بعد از وفات رسول اکرم(ص) و برکناری "اهل بیت(ع)" از صحنه سیاسی و اجتماعی صدر اسلام رخ داده، جریان فهم قرآن نیز از مسیر حقیقی خود خارج گشت و گرفتار دو رویکرد نادرست گردید. نخست جمود بر ظواهر کتاب و فراتر نرفتن از معنای ابتدایی آیات و افتادن در ورطه تجسیم و تشبیه و دیگری تأویل گرایی بی ضابطه که هیچ ارتباطی با ظاهر قرآن نداشته و با روح اسلام ناب در تعارض بود و پیامدهای ناگواری را به همراه داشت. و نظر به تأثیر انقلاب اسلامی و توجه بیش از پیش جهان اسلام به اندیشه ناب شیعی در ابعاد مختلف، ضرورت پرداختن به "مبانی و روشهای فهم قرآن از نگاه اهل بیت(ع)" احساس گردید. در این تحقیق به بیان ویژگی، شأن و عظمت قرآن، ضرورت فهم آن و نیاز قرآن به مفسر از دیدگاه آیات و روایات پرداخته و با تبیین مقام و موقعیت علمی اهل بیت(ع) به اثبات حجیت سنت ائمه(ع) از دید آیات و روایات مورد قبول فریقین پرداخته و آنان را بدلیل داشتن علم الکتاب و عصمت به عنوان مفسران و شارحان حقیقی قرآن معرفی نموده تا زمینه پذیرش آموزه های آنان فراهم گردد. دیگر اینکه به حجیت خبر واحد از نگاه اهل بیت(ع) پرداخته و در صورت داشتن شرایط اعتبار که از مهمترین آن موافقت حدیث با قرآن است، در بیان مفاهیم وحیانی معتبر می باشد. اهل بیت(ع) دارای مبانی متقن در فهم و تفسیر قرآن بوده که از میان روایات تفسیری آنان اهم مبانی (12 مبنا) به شرح زیر استخراج گردید. "وحیانی بودن الفاظ قرآن، قابل فهم بودن قرآن، حجیت ظواهر قرآن، نزول قرآن بر قرائت واحد، حجیت عقل در فهم قرآن، اعتقاد به بطون و لایه های متعدد معنایی، زبان جامع و الهی- انسانی، جامعیت قرآن، جهانی و جاودانگی قرآن، حکیمانه بودن قرآن، محکم و متشابه بودن قرآن و عدم تحریف قرآن، که همه اینها به عنوان اصولی مسلم و زیربنایی بوده و روش تفسیری آنان بر این مبانی استوار گردیده است. در یک نگاه روش ائمه(ع) در فهم قرآن به سه بخش کلی شامل: روش تفسیری، روش تطبیقی یا بیان مصادیق، و روش تأویلی یا باطنی تقسیم گردیده است، که هر بخش شامل روشهای مربوط به خود بوده و از ضوابط و قواعد و معیارهای روشنی پیروی می کنند. نکته اساسی این است که همه این مبانی و روشها هماهنگ با روح کلی معارف و مفاهیم قرآنی بوده که خود حاکی از همراهی قرآن با عترت(ع) دارد و تبلور عینی حدیث ثقلین را نشان می دهد.
مشخصات اثر
فضا و محتواشناسی سوره احقاف بر پایه روایات
نویسنده:
نرگس‌خاتون صادقی نیارکی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
قرآن کریم برای هدایت بشر و سوق آنها به سمت و سوی سعادت دنیا و آخرت و خارج ساختن آنها از تاریکی‌ها به روشنایی نازل شده است. پس برای بهره‌مندی از این دریای بیکران معرفت، لازم است که به تدبیر در آیات بپردازیم و از آن جهت که راهنمای ما در شناخت صحیح مقاصد آیات، تفاسیر هستند و در تفسیر نیز ائمه اطهار برترین افرادی هستند که حق سخن دارند، برای رسیدن به تفسیر استوار و دقیق، تفسیر سوره از نگاه معصومان، نقش آفرینی و اهمیت ویژه ای خواهد داشت. در طول قرون متمادی، عالمان و مفسرانی دانا و آگاه به جمع آوری این روایات تفسیری همت گماشته، و تفاسیر روایی و اثری را سامان داده‌اند. در تحقیق حاضر، تلاش شده بر پایه روایات وارده از معصومان، به فهم آیات ـ در سطح ظاهر و باطن ـ نزدیک شویم و با توجه به جایگاه بلند سنت در تفسیر قرآن به این مهم نیز بپردازیم که روایات در ذیل آیات تا چه اندازه موضع تبیینی و تفسیری و تحلیلی خواهند داشت. در این پژوهش کوشیده‌ایم تا با استناد به روایات تفسیری و منبع قراردادن آنها، و بهره‌گیری از دیگر مبادی تفسیری، نظیر تبیین لغوی، مراجعه به نظرات و آراء مفسران، و هم چنین استفاده از دیدگاه ها و آراء اندیشمندان علوم قرآنی به تفسیر باطنی سوره احقاف و آیات آن نیز بپردازیم. تحلیلی از فضای کلی سوره بر پایه برخی نقلها و نیز طرح موضوعات مهمی چون انذار و یا نگاهی تأویلی به حادثه عاشورا و ... از جمله درون مایه دیگری از سوره است که به آن پرداخته شده است.تعمیم مفهومی آیات چونان قاعده‌ای در تفسیر کلام الهی از دیگر دستاوردهای این پژوهش است که بویژه در ذیل آیه سی و پنجم، رخ نموده است. بدین سان صفحات رساله تفسیری است از آیات الهی با تکیه بر روایات با توجه به گستره‌ای که در تفسیر روایی قائلیم.
مشخصات اثر
استمرار حجت‌های الهی از دیدگاه قرآن و روایات
نویسنده:
مهدیه رجایی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
عقیده‌ی شیعه در مورد حجج الهی بر این است که خداوند هیچ‌گاه زمین را از عالم معصوم که برگزیده و نماینده‌ی اوست و به وسیله‌ی او حجت را بر بندگان تمام می‌کند، خالی نمی‌گذارد. این عالمان معصوم، از یک جهت باعث هدایت نیک‌بختان (سُعَدا) و اتمام حجت خدا بر اشقیا می‌شوند و از جهتی دیگر امان اهل زمین از عذاب و قهر الهی و باعث بقای نسل بشرند.تداوم سلسله‌ی حجت‌های الهی در زمین با وصایت هر حجت به حجت پس از خود، تامین‌ می‌گردد‌. از این قاعده‌ی مهم با عنوان اتصال الوصیه یاد می‌شود و آیات متعدد قرآن و روایات فراوان اهل بیت که از مرز تواتر معنوی می‌گذرد، پشتوانه‌ی آن است.با این حال پیروان عموم مکاتب فکری و دینی، گمان دارند که زمین در برهه‌هایی از زمان، خالی از حجت حی بوده و هست. بی توجهی به این اصل قرآنی و روایی باعث گشته که دیدگاه‌هایی نادرست درباره‌ی تداوم وصایت پیامبر اسلام نیز پدید آید و مسلما در فهم عمومی از حضور همیشگی امام معصوم در زمین اختلال ایجاد شود. این در حالی است که مطابق قرآن و روایات متواتر، زمین هیچ‌گاه از حجت خالی نبوده‌است و نخواهد شد. در این پژوهش سعی شده تا دیدگاه قرآن و روایات رسیده از پیامبر و امامان شیعه در باب ضرورت وجود حجت الهی در هر زمان، بررسی گردد و در نهایت نشان داده شده که این اصل اعتقادی در حداقل بیست آیه‌ی قرآن ریشه دارد و روایات فراوانی نشان دهنده‌ی تواتر معنوی آن هستند. همچنین نصوص و شواهدی از متون اهل کتاب و اهل سنت جمع‌آوری شده که موید و هم‌راستای با عقیده‌ی شیعه در این باب هستند. در پایان عدم تعارض اصل استمرار حجت‌های الهی با دوران‌های فترت نیز نمایانده شده‌است.
مشخصات اثر
تفسیر روایی سوره نحل آیات (1تا64) بر پایه روایات اهل بیت (علیهم‌السلام)
نویسنده:
مرجان سادات حر
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این پژوهش با موضوع تفسیر روایی سوره نحل آیات (1تا 64) بر پایه روایات أهل بیت، در دو دامنه قرآنی و روایی انجام شده است. دامنه قرآنی، مفاد ظاهری با تکیه بر کتب لغت و تفاسیر اجتهادی است و دامنه روایی، مجموعه روایات از تفاسیر مأثور می‌باشد. با توجّه به اهمیّت نقش روایات در فهم دقیق قرآن، هدف از نگارش این رساله فهم آیات مورد نظر با استفاده از آراء تفسیری اهل بیت و مقایسه مفاد ظاهری آیات با مفاد روایی و سپس فهم پیام‌های مورد تأکید روایات می‌باشد. بنابراین آیات در قالب 11 دسته با ذکر عناوین مناسب گردآوری شده و مورد بررسی قرار گرفته است. یادآوری دلائل توحید، اشاره به وحی، عظمت خلقت خدا، مباحثی پیرامون بهانه‌های مشرکان و پاسخ قرآن به آن‌ها از مهم‌ترین مفاد آیات مورد نظر می‌باشد. با بررسی 96 روایت ذیل آیات مورد نظر و مقایسه با مفاد ظاهری آیات، مشخص شد، مفاد ظاهری با مفاد روایی در بیشتر موارد مطابقت داشته و در بسیاری موارد معصوم زوایای مختلفی از متن آیه را بیان نموده که در آیات به آن اشاره نشده است. به طور کلّی روایات ذیل آیات مورد نظر سبب روشن‌تر شدن آیات برای فهم بهتر گردیده است. روشن بودن برآیند زندگی در انتهای زندگی، فرجام گردنفرازی و فروتنی، أئمه به عنوان رکن زمین، پایداری برکات و عواقب سنّت‌های خوب و بد برخی از موضوعات روایات می‌باشد. گونه‌های روایات تفسیری بررسی شده ذیل آیات عبارتند از: ایضاح مفهومی، ایضاح لفظی، بیان مصداق، تأویل، تفسیر فقهی، تفسیر عقلی و تفسیر تمثیلی. ایضاح مفهومی و بیان مصداق با آمار 50 و 21 روایت در میان گونه‌های دیگر بیشتر نمایان است. در این پژوهش 80 آموزه‌ هدایتی از روایات در سه حوزه اعتقادات، اخلاق و احکام برداشت شده که بیشترین آن‌ها مربوط به اصول اعتقادات و اخلاق است.
مشخصات اثر
مبانی و روشهای توسعه استنباط احکام از قرآن
نویسنده:
جعفر صادق فدکی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
قرآن کریم مهمترین منبع استنباط احکام شرعی به شمار می رود که بر اساس آیات و روایات متعدد جامع همه احکام شرعی است که بشر به آن نیاز دارد ؛ ولکن تاکنون مفسران آیات الاحکام و فقیهان تنها از بخش محدودی از آیات و احکام فقهی وشرعی این کتاب الهی استفاده کرده اند ، و این در حالی است که دائره آیات و مباحث فقهی قرآن بسیار فراتر از آن چیزی است که تاکنون در این منابع مطرح شده است و یکی از راههای عمده ای که می توان از مباحث و احکام فقهی قرآن بیشتر استفاده کرد این است که مبانی و روشهای توسعه استنباط احکام از قرآن بررسی و منقح گردد. اهم این مبانی و روشها عبارت است از : 1ـ تشریعی بودن قرآن و گستره تشریعات آن، به این معنا که قرآن کریم کتاب تشریع است و گستره تشریعات آن نیز فراتر از آیات و موضوعاتی است که تا کنون در منابع فقهی آمده است . 2ـ وحدت شرایع الهی در اصول و فروع ، بر اساس این مبنا، فقیهان می توانند احکام متعددی را از آیات مربوط به شرایع گذشته که در قرآن آمده استنباط نمایند. 3ـ چند معنایی آیات قرآن، بر اساس این مبنا ، از هر یک از واژه گان و جملات قرآن معانی و احکام متعددیبرداشت می شود . 4ـ استقلال فرازهای تقطیع شده قرآن ، بر اساس این مبنا، فقیه می تواند از بسیاریفرازهای تقطیع شده، احکامی را بدون توجه به جملات یا آیات قبل و بعد آنها استنباط نماید. 5ـ استنباط احکام با استفاده از سنت و روایات تفسیری ، با استفاده از این روش ، فقیه می تواند ، احکامی را از قرآن استنباط نماید که بدون استفاده ازروایات ، این امر امکان پذیر نیست .نتیجه‌ای که از مجموع این مبانی و روشها به دست می آید این است که آیات و موضوعات فقهی قرآن محدود به آیات و موضوعات فقهی مطرح شده در کتب آیات الاحکام و فقه نیست ؛ بلکه در قرآن ، آیات و موضوعات فقهی دیگری نیز آمده است که با وارد کردن این آیات و موضوعات در منابع فقهی شیعه و اهل سنت ، می توان دائر? احکام استنباط شده از قرآن کریم را توسعه داد ، از این رو محدود کردن آیات فقهی قرآن به پانصد یا هزار و یا حتی دو هزار آیه وجه صحیحی ندارد ؛ افزون بر این، فقیه می‌تواند با استفاده از برخی مبانی و روشهای مورد بحث، همچون چند معنایی آیات قرآن و نیز استقلال فرازهای تقطیع شده، احکام بیشتری را از این کتاب الهی استنباط نماید و از این طریق دامنه احکام قابل استنباط از قرآن را نیز توسعه دهد .
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 1287