جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این كتاب مطالبی درباره شخصیت «عبدالله بن سبا» و روایاتی كه از تاریخ اسلام و ائمه معصومان (ع) از وی نقل شده، آمده است. نگارنده در این كتاب به زبان عربی، نوشته‌ ها و آثار مكتوب «عبدالله بن سبا» را از منظر سایر تاریخ‌ نویسان اسلامی بررسی كرده، سپس نقش وی را در تاریخ اسلام ارزیابی نموده است. ابن سباء موسس غلات شیعه بوده وی اصلا از یهودیان یمن و مخالفان جدی عثمان و مبلغ خلافت و امامت و وصایت علی در بلاد اسلامی بوده است. مدتی در بصره و چندی در كوفه مشغول تبلیغ بود و سپس به مصر رفت. مهم‌ ترین اصول تعالیم وی وصایت و رجعت بود. وی پس از مرگ پیامبر اكرم (ص) بر رجعت علی (ع) قایل گردید. و چون علی (ع) شربت شهادت چشید و خبر به عبدالله بردند، گفت: اگر هزار بار خبر قتل او را بیاورند، باور نمی‌ دارم و او نمی‌ میرد تا آنگاه كه جهان را پر از عدل و داد كند.

حدیث ثقلین که در بسیاری از کتاب های معتبر نقل شده بدین صورت است که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «انّی تارکٌ فیکمُ الثقلینِ: کتابَ اللّهِ عز و جلَّ و عترتی ــ کتابُ اللّه حبلٌ ممدودٌ مِنَ السماءِ الی الارضِ و عترتی اَهلُ بیتی ــ و انّ اللطیفَ الخبیرَ اخْبَرَنی اَنّهُما لَنْ یَفْتَرِقا حَتی یَرِدا' علیَّ الحَوضَ، فَانْظُرونی بما تَخْلُفُونی فیهما». اين حديث را صدها پيشوا و حافظ حديث از قرون مختلف، از حدود چهل زن و مرد صحابى از پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله به طرق زيادى نقل كرده اند. از آن جا كه در ثبوت سند اين حديث و محتواى آن ترديدى نيست؛ برخى از مغرضان به جعل روايت وصيت به كتاب و سنت پرداخته و آن را به عنوان حديث ثقلين مطرح كرده اند. در اين راستا روايتى از اهل تسنن نقل شده كه پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله فرمود: «من در ميان شما دو چيز گران بها را باقى مى گذارم: كتاب خدا و سنتم». کتاب «رسالة في حديث الوصية بالثقلين الكتاب و السنة»، به بررسی و نقد این حدیث جعلی می پردازد.

قرآن کریم به مسلمانان دستور داده است که هر آنچه را رسول خدا گفت، بگیرند و از هر آنچه نهی کرد، اعراض کنند. از همین رو سنت و سیره نبوی پس از قرآن کریم، منبع احکام اسلامی است. سنت رسول خدا را صحابه و کسانی که آن حضرت را دیده بودند نقل کرده اند؛ و نویسندگان و علمای اسلامی آنها را در کتابهای خود جمع کرده اند تا چراغ راهی برای مسلمانان باشد. اما از آنجایی که نقل کنندگان با حافظه ها، دیدگاه ها و اغراض مختلف به نقل سیره رسول خدا پرداخته اند، دانشمندان علم حدیث برای تشخیص سره و ناسره منقولات سیره نبوی به تدوین کتب صحاح (احادیث صحیح از سنت نبوی) و کتب موضوعات (احادیثی که جعل شده است) همت گماشتند. تأمل و تحقیق در این کتابها ثابت کرد که نویسندگان این گونه کتابها نیز در کتابهای خود، دچار خطا شده اند و گاه حدیث صحیحی را مجعول، و حدیث مجعولی را صحیح قلمداد کرده اند. از این رو بایسته است که برخی از احادیث این گونه کتابها با موازین تشخیص سره و ناسره حدیث بازخوانی شوند. کتاب «رسالة في حديث الاقتداء بالشيخين» نوشته آیت الله سید علی حسینی میلانی به بررسی یکی از احادیث نقل شده در کتاب صحاح می پردازد، تا نشان دهد که حدیث مجعولی، با لباس صحیح در این کتابها نشسته است. حدیث اقتدا به شیخین چنین است: «اقتدوا باللذين من بعدي ـ أبي بكر و عمر؛ پس از من به ابوبكر و عمر اقتدا كنيد». اهمیت بحث درباره این حدیث جعلی از این جهت است که سندی برای اتفاقات و احکام اسلامی قرار گرفته است؛ چرا که برخی برای خلافت ابوبکر و عمر بدان استناد کرده اند و در کنار آن، برخی فقها به فتاوای آن دو – که برخی از این فتاوا خطا بوده اند - در فقه اسلامی حکم داده اند و مخالفت با نظر آن دو را حتی در موارد اشتباه جایز نمی دانند و ...

یاران مسلمان پیامبر را صحابه می نامند؛ اینان کسانی هستند که صحبت رسول خدا صلی الله علیه و آله را درک کرده و بدیشان ایمان آورده اند. اینان یکی از طرق نقل سخن و سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله به شمار می روند. از طرف دیگر به جهت مصاحبت با رسول خدا صلی الله علیه و آله، در میان مسلمانان دارای منزلت و شأن هستند؛ به طوری که برخی با انتساب سخنی به رسول خدا آنان را همچون ستارگانی هدایت گر معرفی کرده اند که پیروی از هر یک از آنان باعث هدایت، رستگاری و نجات اخروی خواهد شد (أصحابي كالنجوم بأيّهم اقتديتم اهتديتم؛ اصحاب من به سان ستارگان هستند به هر كدام اقتدا كنيد هدايت خواهيد يافت). تاریخ و سیره مسلمانان صدر اسلام تناقض رفتاری و اختلاف بسیاری بین آنان به نمایش گذارده است از همین رو برخی از دانشمندان اسلامی در صحت انتساب سخن «ستارگان هدایت» به رسول خدا تردید کرده و آن را ساختگی می دانند. کتاب «رسالة في حديث اصحابي كالنجوم» اثر آیت الله سید علی حسینی میلانی به اثبات دروغ بودن اين حديث مي پردازد؛ چرا که رفتار برخی از صحابه با هدایتگری آنان سازگاری ندارد.

در برخی از کتاب های اهل سنت روایتی است که رفتار و اعمال خلفا را توجیه می کند و یا به اعمال و رفتار مغایر با احکام اسلامی آنها را صورت شرعی می دهد. این روایت چنین است: عليكم بسنتي و سنة الخلفاء الراشدين؛ به سنت من و سنت خلفاى راشدين تمسك جوييد! از آنجایی که از اين حديث به عنوان دستاويز برخی از اعمال مغایر با احکام اسلامی و سند توجيه كننده رفتار خلفا و امرا بهره بردارى شده، آیت الله سید علی حسینی میلانی در کتاب «رسالة في حديث عليكم بسنتي و سنة الخلفاء الراشدين» به بررسی این روایت پرداخته است، تا نشان دهد که این روایت، ساختگی است و از سوی موالیان معاویه جعل و منتشر شده است.

در برخی از کتاب‌ های اهل سنت روایت‌ هایی در مناقب خلفای سه‌ گانه آمده است. نکته‌ جالب توجه در این روایات اینکه این اسامی، به ترتیب (ابوبکر، عمر و عثمان) در این روایات ذکر شده‌ اند. آیت الله سید علی حسینی میلانی در کتاب «رسالة في الاحاديث الواردة في الخلفاء على ترتيب الخلافة»، با بررسی و نقد این روایات نشان داده است که بسیاری از روایات این چنینی جعلی و ساختگی هستند.

احادیث بسیاری در مناقب و فضایل اهل بیت علیهم السلام از زبان و بیان رسول خدا صلی الله علیه و آله در کتب حدیثی نقل شده است. برخی از این روایات مشهورند و با عناوین مشخص شناخته می‌ شوند مثل حدیث منزلت، حدیث سد الأبواب، حدیث مباهله و... اما وقتی به برخی از کتب اهل سنت مراجعه می‌ کنیم احادیثی را می‌ یابیم که با همین الفاظ احادیث مشهور و دارای عنوان هستند اما با اسامی برخی از صحابه. نویسنده کتاب «رسالة في الاحاديث المقلوبة في مناقب الصحابة» حضرت آیت الله حسینی میلانی (دام ظله)، ابتدا به بررسی احادیثی که در شأن اهل بیت علیهم السلام اشاره دارند، پرداخته و از کتب اهل سنت شاهدی بر تطبیق این احادیث بر اهل بیت علیهم السلام نقل کرده است. سپس در پی پاسخ به این سؤال بوده که این احادیثی که برای برخی از صحابه نقل شده‌ اند و در الفاظ و محتوا گاهی هم سنگ روایات مناقب اهل بیت پیامبر قرار می‌ گیرند، روایاتی صحیح هستند و یا تحریف گران در این عبارات دست برده‌ اند؟ ایشان برای نمونه چهار حدیث مشهور را بررسی کرده است از جمله حدیث منزلت، حدیث مباهله، حدیث سد الأبواب، حدیث سروران اهل بهشت. شیوه نویسنده بدین گونه بوده است که ابتدا سند و صحت حدیث مورد نظر را برای اهل بیت علیهم السلام از کتب اهل سنت استخراج کرده و آنگاه صورت تحریف شده روایت را نقل و بررسی کرده است. شایان ذکر است که بخش چهارم کتاب، نمونه‌ هایی از احادیث ساختگی را در شأن ابوبکر، عمر و عائشه نقل کرده است که خود علمای اهل سنت بر جعلی بودن آنها گواهی داده‌ اند. آیت الله سید علی حسینی میلانی در پایان کتاب ضمن اشاره به نقد و بررسی حول این چهار حدیث، از پژوهشگران و اهل تحقیق می‌ خواهد تا احادیثی را که برخی از پیشینیان به صحت آنها حکم داده‌ اند، بازنگری کنند. چه بسا احادیث فراوانی دچار تحریف و دستبرد شده باشند. چرا که دوران تعصب و تقلید کورکورانه به سرآمده است.

آن گاه كه عمر بن خطاب دو حكم حلال خدا را تحريم كرد امير مؤمنان على عليه السلام; آن پاسدار شريعت پاك و حامى سنّت گرامى پيامبر در برابر آن موضع گيرى كردند. كتاب «رسالة في المتعتين» نوشته آيت الله سيد علي حسيني ميلاني در دو بخش به بررسی و نقد حکم تحریم متعه حج و ازدواج موقت توسط عمر بن خطاب و موضع گيري امير مؤمنان على عليه السلام در برابر آن مي پردازد.

يكي از احاديث بى پايه بخارى حديث ساختگى، خواستگارى حضرت على عليه السلام از دختر ابوجهل است. طبق اين حديث: اميرالمؤمنين عليه السلام در عهد رسول خدا صلى الله عليه و آله و در زمان حيات فاطمه زهرا سلام الله عليها از دختر ابوجهل خواستگارى كرد. اين حديث، در واقع در سرزنش امير مؤمنان على عليه السلام است و شأن و منزلت ايشان را زير سؤال مى برد; به همين جهت مؤمنان به هيچ عنوان چنين حديثى را باور نمى كنند. چگونه ممكن است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله چنين سخنانى را بر زبان جارى كرده باشد و حال آن كه از آغاز اسلام تا هنگامه رحلتش، به بيان و ترويج فضايل و مناقب امير مؤمنان على عليه السلام در ميان مردم مى پرداخت؟ كتاب «رسالة في حديث خطبة علي بنت ابي جهل» نوشته آيت الله سيد علي حسيني ميلاني به نقد و بررسي اين حديث مجعول مي پردازد.