جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترقى و شکوفایى جامعه وابسته به وجود امام و رهبر است و از این جهت، مسئله امامت، از دیدگاه شیعه از ارکان دین و اصول اعتقادى مى باشد که معرفت و شناخت در آن بر هر فرد واجب است و تقلید در آن ارزش و اعتبارى ندارد.البته امامت از دیدگاه اهل سنت از فروع دین مى باشد. این پایان نامه، از پنج فصل تشکیل شده است:فصل اول، درباره کلیات پژوهش است.فصل دوم، به بررسى شرایط امام از دیدگاه اهل سنت و شیعه مى پردازد که از منظر شیعه عبارت است از: انتصابى بودن، عصمت، اعلمیت، و افضلیت. و از منظر اهل سنت، دیدگاههاى متفاوتى ذکر مى شود. فصل سوم، اوصاف امام را از منظر قرآن بررسى مى نماید که عبارت است از: عدم سوء استفاده از مقام، سعه صدر داشتن، اهل تکلّف نبودن، اهل مدارا، اهل یقین، صابر، صادق، عدم توقع مادى، بى نیاز بودن از هدایت دیگران، عالم و حکیم، اهل سخاوت و انفاق، و مصداق نور الهى.همچنین اوصاف امام را در احادیث مورد بحث قرار مى دهد که عبارت است از: حاکم بر هوسهاى خود، شجاع، علاقه نداشتن او به دنیا، تردید نکردن، پیشگام بودم، اعلمیت، آگاه به فلسفه تاریخ، قوى تر و لایق تر از همه، تحت تأثیر قرار نگرفتن او، سابقه فضیلت، و رسیدگى به شکایات مردم.فصل چهارم، به بررسى پیرامون ولایت امام مى پردازد و از اقسام ولایت (تکوینى و تشریعى)، و ولایت و امامت خاصه در قرآن بحث مى کند. و فصل پنجم، وظایف امام را مورد بررسى قرار مى دهد که از دیدگاه قرآن عبارت است از: هدایت انسانها، سرپرستى امور جامعه اسلامى، تفسیر قرآن و تبیین احکام، و استقرار عدالت اجتماعى.

عقلانیت باور دینی از دیرباز یکی از مهم‌ترین مسائل فلسفه‌ی دین بوده است؛ اما پرسش اصلی این است که عقلانیت به چه معنا است؟ ملاک و معیار عقلانیت باورهای دینی چیست؟ معیار پراگماتیسمبرای سنجش عقلانیت باورهای دینی چه می‌باشد؟ چه نقدهای جدی بر دیدگاه پراگماتیسم در مورد عقلانیت باورهای دینی وارد شده است؟ در بین دیدگاه‌های مختلف در مورد عقلانیت باورهای دینی، برخی به نا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌معقول بودن گزاره‌های دینی و کنار گذاشتن آن‌‌‌‌‌ها حکم کرده‌اند‌ و برخی دیگر به معقول بودن آن‌ها معتقد هستند. مکتب پراگماتیسم یکی از دیدگاه‌هایی است که به معقول بودن باورهای دینی حکم داده است. محور اصلی تفکر پراگماتیسم سودمندی در عمل است و از طرفی معتقد است در انتخاب باورهای دینی سودمندی فراوانی برای افراد وجود دارد و همین باعث می‌شود با وجود نبودن دلایل متقن برای آن‌ها، انتخاب آن‌ها، انتخابی عقلانی محسوب شود و هم‌چنین کنار گذاشتن آن‌ها و موضع لا‌‌ادری گرفتن نسبت به آن‌ها را نا‌‌‌معقول می‌دانند. بلیز پاسکالو ویلیام جیمزاز جمله فیلسوفانی هستند که با تفکر پراگماتیستی خود در این زمینه، حکم به عقلانی بودن باورهای دینی داده‌اند. البته علاوه بر جیمز و پاسکال در اینجا تفکر پیرسرا به عنوان موسس این مکتب و کسی که بنیان‌گذار تفکر پراگماتیستی است بررسی خواهیم کرد، هرچند که او طریق درست شناخت خداوند، را توجه به درون می‌داند و تفکر او در این زمینه فارغ از تمامی اندیشه‌های پراگماتیستی است. اما مهم‌ترین نقدی که بر تفکر جیمز وارد شده آن است که وی در نظریه‌ی خود دلیل انتخاب باورهای دینی را ناب بودن گزاره‌های دینی می‌داند، اما معیاری که وی بیان می‌کند، معیاری نسبی است؛ بدین معنا که یک گزاره ممکن است برای برخی ناب باشد و برای برخی دیگر ناب نباشد و بنابر‌این این معیار، معیاری نسبی است و علاوه‌ بر این وقتی که این معیار نسبی باشد، سبب می‌شود هرکس امر دلخواه خود را عاقلانه تلقی کند و آن را جزء گزاره‌‌‌های ناب بشمارد. در صورتی که ایمان دست‌یابی به حقیقت است نه هر آن‌چه که می‌خواهیم. نقدهایی نیز بر نظریه‌ی پاسکال وارد شده است، که مهم‌ترین آن‌ها این است که، شرطی پاسکال دلیل مساعدی برای حمایت از عقلانیت باور دینی مطرح نمی‌کند و سعی بر این دارد که این مطلب را به فرد القاء کند که، باور دینی نمی‌تواند توسط دلایل متقن حمایت شوند در صورتی که این‌طور نیست و فرد را وادار می‌سازد به امری ایمان آورد و چیزی را عمل کند که در اصل به آن هیچاطمینانی ندارد و دلیلی برای انتخاب آن نیافته است. اما به طور کل می‌توان این‌گونهنتیجه گرفت که پراگماتیسم‌ها سعی بر این دارند که ایمان را عقلانی جلوه دهند و از عقل برای ایمان تایید بگیرند، در واقع می‌توانیم پراگماتیسم را تلاشی در جهت صدور مجوز برای تغییر معیار عقلانیت در زمینه‌ی باورهای دینی دانست، به این معنا که آن‌ها معتقدند که اگر عقل استدلال‌گر نمی‌تواند حکم به عقلانیت باورهای دینی بدهد، می‌توانیم با توجه به ویژگی‌های باور دینی از جمله این‌که آن‌ها گزاره‌ها‌ی ناب هستند، تغییر معیار دهیم و توسط معیار عقلانیت پراگماتیستی آن‌ها را عقلانی محسوب کنیم. در صورتی که همان‌طور که بیان خواهد شد لزومی ندارد که عقل همیشه ایمان و یا باور دینی فرد را تایید کند.

یکی از مباحثی که در حوزه فلسفه دین در قرون اخیر از اهمیت خاصی برخوردار شده است، تحقیق پذیری گزاره های دینیاست. در این پایان نامه تلاش شده تا با بررسی دیدگاه های مربوط به این موضوع ، نظرات پوزیتیویستی ، در حوزه معنا داری و اثبات پذیری و ابطال پذیری گزاره های دینی ،با توجه به آراء ایر به عنوان یکی از نمایندگان برجستهاین مکتب ، که پایه گذار این نحله فکری در جهان انگلیسی زبان بود ، و سپس نظراتمربوط به مساله زبان دین ،مورد بررسی قرار گیرد .آنچه مورد توجه است ، این است که این دیدگاه ابتدا درقالب حلقه وین شکل گرفت . هدف اصلی این فلسفه ، انحلال متافیزیک و ارائه ساختار جدیدی برای معرفت های بشریبود ، لذا مساله معنا داری را مطرح نمود . به نظر معتقدان اولیه این نحله ، معیار معنا داری ، اثبات‏ پذیری تجربی است . این معیار چنان مورد نقد و تردید جدی قرار گرفت که با فاصله کمی ، تعدیل یافته ، و به صورت تأیید‏پذیری ارائه شد .ایر به عنوان یک پوزیتیویست افراطی با طرح مسالهتحقیق پذیری خفیف به جای تحقیق پذیری شدید ، تلاش زیادی نمود تا در مقابل انتقادات ، دوباره این دیدگاه را احیا نماید اما تلاشش بی ثمر بود به نحوی که خودش نیز در نهایت به جرگه منتقدین پیوست . در دوران معاصر برخی از فیلسوفانی که گرایش پوزیتیویستی دارند ، ملاک معناداری را به ابطال‏ پذیری تغعییر داده اند . در بخش دوم این پایان نامه با اشاره به دیدگاه های تحلیلی و کارکردیزبان دین ، علیرغم تکثر آنها به بیان نظرات عده ای از فلاسفه که در قالب دیدگاه های شناختاری بودن زبان دین و غیر شناختاری بودن زبان دیننظریه پردازی کرده اند ، پرداخته شده است .

علوی در لغت به معنای منسوب به علی است و در اصطلاح به کسی گفته می‌شود که حضرت علی را بر سه خلیفه دیگر ترجیح داده و پیرو آن حضرت است. علویان حدود 8 قرن پیش به سرزمین آناتولی آمدند و الان حدود یک سوم جمعیت ترکیه را تشکیل می‌دهند و حدود 20 الی 25 میلیون جمعیت دارند. در تمام مناطق ترکیه علویان زندگی می‌کنند ولی بیشتر آنها ساکن در غرب و جنوب ترکیه هستند. علویان از حیث ادب و هنر خیلی قوی هستند و از زمانی که به آناتولی آمدند ده‌ها شاعر برجسته ظهورکرده است که نمونه اشعار ایشان هم اکنون در منابع مربوطه در دسترس است. فشارهای حکومت عثمانی و تضییقات این حکومت بر علویان برای جلوگیری از ترویج عقاید و انجام مراسم و فعالیتهای مذهبی باعث شد که آنها از منابع و ارزشهای خودشان دور بمانند. و اما از زمان تشکیل حکومت جمهوری ترکیه چون تمام مراکز آموزش دینی اعم از مراکز سنی و غیر سنی بسته شد، مراکز علویان نیز تعطیل شد. و این نیز تأثیر بسزایی در دور ماندن آنها از فرهنگ و ارزشهای سنتی خودشان گشته است. علویان از حیث اعتقاد شیعه دوازده امامی هستند. اشعار آنها پر از مدح دوازده امام می‌باشد.و در ایمان خود خیلی قوی هستند. و اعتقاد به توحید و عدل و نبوت و امامت و معاد را در کتابهای خودشان ذکر کردند و توضیحاتی داده‌اند که با اعتقادات امامیه هیچ تفاوتی ندارد. علویان از حیث مذهب فقهی جعفری هستند و در کتابهای خودشان ذکر کرده‌اندو همبزرگان و دده‌های آنها بدون استثناء در تحقیقات میدانی ما گفته‌اند. ولی از جزئیات احکام به خاطر نبودن علماء ناآگاه هستند. اما بعد از انقلاب اسلامی در این زمینه پیشرفت خوبی حاصل کرده‌اند چون بعد از انقلاب اسلامی کتابهای زیادی ترجمه شده و اینها هم تأثیرات خودش را گذاشته است. علویان به ارزشهای اخلاقی کاملا پایبند هستند. آنها در میان مردم ترکیه با اخلاق و درستی و جوانمردی شناخته میشوند. می‌توان به مدد تبلیغات درست و تعلیم هر چه بیشتر معارف قرآن و اهل بیت، از نواقص عملی ایشان کاستو ایشان را با گذشته تاریخیشان بیشتر آشنا کرد.

برای تبیین حقیقت توحید و شرک و رد شبهات وهابیت در این زمینه ابتدا توحید و ملاکات شرکت از دیدگاه تشیع و سپس توحید و ملاکات شرک از دیدگاه وهابیت مورد بررسی قرار گرفت. مکتب اهلبیت: در باب مفهوم توحید و شرک و مراتب آن حقایق عمیق و ظریفی را عرضه کرده است در این مکتب توحید عبارت است از اعتقاد قطعی به وحدانیت ویکتایی خداوند در ذات صفات با ذات وحدت خارجی مطرح است و در بحث صفات خیریه تشبیه تجسیم و تعطیل را از ذات حق تعالی نفی کرده است و به پیروی از امامان معصوم راه تأویل عقلی را در پیش گرفت. در توحید افعالی (خالقیت و ربوبیت) و حتی توحید در استعانت ملاک و عنصر اصلی توحید و شرک بعنوان اعتقاد استقلال و عدم استقلال نسبت به موثر و مدعومنه مطرح است و در توحید عبادی عنصر اصلی تشکیل دهنده عبادت بعنوان مبنایی شیعه در این زمینه ارایه شد. در تعریف عبادت چنددستگی علمای وهابیت وجود دارد که برای آنها مشکلاتی ایجاد کرده است ما چند نوع تعاریف عبادت از کتب وهابیت ذکر کردیم و سپس عنصر اصلی تحقق عبادت را بعنوان مبنای مختارشان بیان کردیم و آن عبارت از انجام عمل با خضوع تام و محبت تام است و کسانی که عنصر اعتقاد رادر عبادت پذیرفته اند در هنگام اتهام شرک براعمال مسلمین از مبانی نظری خود دست برمی دارند و از ابزارهای دیگر استفاده می کنند که ریشه نظری و منطقی حتی در عقاید خودشان ندارد. بعد از بررسی در آثار وهابیت این نتیجه بدست آمده که بیشتر نزاع و اتهام شرک از طرف وهابیت براعمال مسلمین بلاخص شیعیان در اعمالی است که مربوط به اولیای خدا پس از مرگ است و اعمال مسلمین در این باب در چند دسته تقسیم می شود. برای نقد مبانی و ملاکات شرک وهابیان بعضی از اصول عام ذکر شد و بعضی از لوازم عقیدتی شرک آمیز وهابیت بعنوان طعن بر آنها وارد شد و این بخاطر این است که اگر قرار باشد مکتبی بنابر لوازم عقیدتی مکتب دیگر اهل آن مکتب را تکفیر کند وهابیان مستحق تر به این امر هستند در آخر فصلی بعنوان مبارزه ائمه و علمای شیعه با انحرافات و خرافات مطرح شد و مقصود در این بحث این است که کسانی فکر نکنند که فقط وهابیان مدافعان توحیداند و در این زمینه حساسیت دارند بلکه در حقیقت شیعیان پاسدار مکتب توحید بوده و هستند و در طول تاریخ با دسیسه های دشمن احیانا اگر در مسیر تشیع انحرافی رخ داده ائمه و علمای شیعه فورا به مبارزه برخواستند و تا حد جان جلو رفتند. در ابتدا بعنوان مقدمه اهمیت بحث و سیره تاریخی بحث توحید و شرک نزد سلفیه و و هابیت ذکر شد و اصطلاح شناسی و بعضی از پیش فرضها در کلیات مطرح شد.

این نوشتار ابعاد مختلف دعاهای امام سجاد( در صحیفه سجادیه و آثار تربیت فردی و اجتماعی این دعاها را شرح و بررسی کرده است. در این تحقیق که در پنج فصل تنظیم شده، به ابعاد تربیتی، اخلاقی و انسان ساز صحیفه سجادیه و دعاهای مندرج در آن که دارای مضامین عالی عرفانی است، پرداخته شده است. در فصل اول، گوشه‌هایی از حیات امام سجاد(، دلایل امامت آن حضرت، اوضاع فرهنگی، سیاسی و اجتماعی عصر آن امام که منجر به تدوین صحیفه سجادیه توسط آن حضرت شده است توصیف گردیده است و ابعاد علمی، نظری و عقیدتی این دعا و بهره‌گیری آن از آیات قرآن مطرح گردیده است. آن گاه به روش‌های تربیتی امام سجاد( در صحیفه سجادیه اشاره شده و اسناد صحیفه سجادیه و نسخه‌های مختلف این صحیفه، اختلاف در تعداد ادعیه مندرج در صحیفه، فرق میان ادعیه ذکر شده و روایات مختلف مربوط به آن ها بررسی شده است. در فصل دوم به بحث درباره ابعاد انسان از دیدگاه امام سجاد( پرداخته شده و حقیقت انسان، کمال انسان، حقوق انسان از دیدگاه امام سجاد( آمده است و حقیقت انسان، کمال انسان، حقوق انسان، سعادت و شقاوت انسان، هدایت انسان، عاقبت انسان و عزت و شرف انسانی از منظر امام سجاد( در ادعیه صحیفه سجادیه منعکس شده است. در فصل سوم، امور اعتقادی مطرح شده از منظر امام سجاد( در صحیفه سجادیه مانند توحید و صفات الهی، معرفت خداوند، عدل الهی، نبوت، امامت و معاد بیان گردیده است. در فصل چهارم، ابعاد فقهی صحیفه سجادیه مانند نماز، سجود، ماه رمضان، روزه و حج مطرح شده و دیدگاه‌های آن امام در مورد قرآن کریم، حکومت اسلامی، خشوع، بداء، ملایکه، نماز شب، ایمان به غیب و نسبت بین اسلام و ایمان تبیین گردیده است. در فصل پنجم نیز ابعاد اخلاقی و تربیتی صحیفه سجادیه که در آن از انواع فضایل و رذایل اخلاقی سخن به میان آمده مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

ازجمله مباحثی که می تواند درجهان کنونی راهگشای مشکلات انسان معاصرباشدرضایتمندی است.بشرامروزی، در یک زندگی شتاب زده و ناآرام و عصبانی به سر می برد. و هر لحظه دیو ترس، نگرانی، ناامنی و ناامیدی به او حمله می کند. شادی، نیرو و آسایش را از او غارت می کند. اضطراب و نگرانی، آسایش جسمی و فکری را از او گرفته است. آرامش روحی ورضایتمندی جای خود را به تشنج روانی و نارضایتی داده است. که اگر به فکر درمان آن نباشیم و خود را از فشارهای سنگین و طاقت فرسای روحی رها نکنیم زندگی برایمان تحمل ناپذیر می شود. راهکارهای رضایتمندی از منظر آموزه های دینی را می توان به دو بخش راهکارهای اعتقادی و علمی و رفتاری و عملی تقسیم نمود؛راهکارهای اعتقادی وعلمی عبارت است ازاعتقاد به صفات الهی مثل اعتقاد به حکمت و رازقیت،شناخت و درک سختی ها ،احساس مفید و با ارزش کردن و... وراهکارهای عملی و رفتاری پرورش صفات عالیه ،راحت گرفتن زندگی و توجه به زمان حال و...می باشد .موانع رضایتمندی نیز مقوله دیگری است که پرداختن به آن ها می تواندراهگشای بحث راهکارهای رضایتمندی باشدومنفی نگری،ضعف اعتقاد به خداوندومعادویأس و نا امیدی از موانع اعتقادی وعلمی وسستی وتنبلی وچشم وهم چشمی ،تنهایی و بی هدفی ازموانععملی و رفتاری است.لذا در این پایان نامه به دنبال آن هستیم که راهکارها و موانع و آثار رضایتمندی را مورد بررسی قرار دهیم.

در جنگ 8 ساله عراق با ایران به رژیم صدام به تمام معنا متنعماز انواع ثمرات خرد ابزاری در غرب بود ولی نتوانست بر ایران پیروز شود. نقطه اتکا ایرانی ها در این مقاومت بر خلافطرف مقابل که به سلاح تکیه داشت ، تکیه بر چیزی بود که ما آن را در اصطلاحاتی مانند" جهاد " ، "دفاع عاشورایی " از زبان طرف ایرانی شنیدیم. ما در کل این روحیه را " روحیه شهادت طلبی" می خوانیم . منظور ما تقلیل این روحیه تنها به " عملیات استشهادی" نیست یا همان عملیات هایی که با عنوان بمب گذاری انتحاری یا عملیات های انتحاری در ادبیات رسانه ای غرب مطرح می شود. منظور ما از روحیه " شهادت طلبی" چیزی عام تر از " عملیات استشهادی" است آن روحیه ای که حتی در جنگ ها و عملیات های معمول جنگی ، باعث می شود که افراد به راحتی شهادت را پذیرا باشند. ما این روحیه را به واسطه استراتژی استفهامیو تکنیک تحلیل محتوای وصیّت نامه شهدا فهم مینمایم. سپس به دنبال الگوی کنش یاعقلانیتی که افراد را به این کنش رهنمون می شود،با عبور از تنگنا های نظریهکنش وبر ، نوع جدیدی از عقلانیت می رسیم که " عقلانیت متعالیه " است . چنانچه وبر ریشه عقلانیت ابزار محور را در آئین پروتستان می جست ما نیز ریشه این عقلانیت را در مذهب شیعه می یابیم .در کنش عقلانی وبر، بازه عقلانیت و محاسبه سود و ضرر در بازه زمانی تولد- مرگ که یک بازه زمانی سکولار (دنیوی ) است محاسبه می شود. وبر هر کنشی را که فراتر از این بازه "عقلانیت زمان" باشد را در سنخ عقلانیت ارزشی طبقه بندی می نماید که با استفاده از مفاهیم وبری خود نوعی غیر عقلانیت است . با استفاده از شیوه فهم وبری درکنش شهادت طلبی ما بدین نتیجه رسیدیم که این کنش در هیچ یک از چهار سنخ کنش وبر جای نمی گیرد. در نتیجه شق پنجمی برای این گونه شناسی تعریف کردیم. در این شق پنجم خرد متعالیه خردی است که به سود و زیان در چارچوب بازه بلندتر زمانی می پردازد یعنی بازه ای که به حیات پس از مرگ و معاد وحساب اعمال معتقد است.البته استفاده از خرد متعالیه ضرورتاً به کنش شهادت طلبی منتهی نمی شود . بسامد این کنش در مذهب شیعه بیشتر مشاهده شده و علت آن را در تقابل جدی این مذهب با عواملی از جمله جبرگرایی ، سکولاریسم و ... برشمردیم . بنابراین خرد متعالیه ای از جنس یک قرائت خاص از شیعه، با شهادت طلبی پیوند نزدیک دارد.

عقیده به شفاعت تا اندازه ای در میان مسلمانان رسوخ دارد که هر کجا برویم و از هر که بپرسیم این اعتقاد را از عقاید اسلامی خویش می شمارد و در اصالت آن از نظر اسلام هیچ گونه تردیدی نشان نمی دهد همه می بینیم که در مواقع راز و نیاز مسلمانها با خدا و نیز در کنار قبر پیشوایان بزرگ اسلام دلها و اندیشه های افراد گنهکار به سوی شفیعان درگاه الهی کشیده می شود و از آنان می خواهند که از پیشگاه بزرگ بخواهند تا مورد عفو رحمت الهی قرار گیرند یک چنین عقیده راسخ و پابرجا نمی تواند ساختگی و غیراصیل باشد قطعا توجه جامعه اسلامی به سوی این عقیده معلول ورود آن در قرآن مجید و احادیث اسلامی است زیرا معنی ندارد یک جمعیت بیش از یک میلیارد نفری و بخصوص دانشمندان آنها به دنبال عقیده ای بروند که هرگز در کتاب آسمانی مدارک دینی آنها وارد نشده باشد ولی گروهی از معتزله در فهم آیات مربوط به شفاعت دچار اشکلا شده اند یا این تأسف گروه وهابیت گرچه در کتاب های خود این عقیده را قبول کرده اند ولی در این عصر جدید گروه وهابیت در راس آن عبدالوهاب و پیروان آن اهل تشیع را به خاطر این عقیده کافر و مشرک می داند این گروه کج فهم و دانشمندان ساده لوح هرجا شیعه را می بیند صدای کفر و بدعت را بلند می کند باطر همین سبب برخود لازم می دانم در این مورد تحقیقی بکنم و از درگاه الی توفیق مستدعی هستم.

بدن انسان ابزاری برای روح مجرد اوست. به وسیله این بدنو جسم است که روح می تواند، مکنونات خود را در این دنیا، متبلور و نمایان سازد. اما پس از قطع رابطه روح با این بدنو پس از اینکهروح امکان بهره وری از اینبدن را به عنوان یک ابزار و وسیلهنداشت؛ در وعائی دیگر و در نشئه ای متفاوت از حیات این دنیا، به فعالیت خود ادامه می دهد. روح در یک بدن مثالی شبیه بدن قبلی، متناسب با موقعیت و شرایط جدید ادامه حیات می دهد. این قالب جدید که روحآن را به کار می گیرد؛ بدن مثالی نامیده می شود. که از نظر اندازه و شکل، همچون بدن صاحب آن روح، در زندگی این دنیا می باشد؛ اما از نظر سایر ویژگیها، مثل جرم و وزن، متفاوت با آن است. باتجلی روح در این بدن و جــسم جدیدکه جسم برزخی نامیده می شود؛ در نشئه جدید از حیاتخود، به فعالیت ادامه می‌دهد. اما این حیات جدید، همراه لذایذ یا رنجهای ویژه ای است. این لذایذ یا رنجها، نتیجه افکار، عقاید، اعمال، نیّات، صفات و ملکات راسخ در نفس است که در طول حیات دنیوی فراهم نموده است.این پژوهش، با کمک دلایل نقلی،از آیات و روایات،و تفسیرآن از منظر بزرگان اهل تفسیر(اعم از شیعه و سنی)و دلایل عقلی، به اثبات این موضوع می پردازد که روح، مراحل مختلف حیات را طی می کند. و انسان در مسیر تکاملی خود، بعد از نشئه دنیا وپس از مرگ، در نشئه جدیدی از حیات، به نام عالم برزخ قرار می گیرد. و نشان می دهد که حیات انسان پس از مرگ دنیوی، متوقف نمی شود.