جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق برآن است که با توجه به آیات قرآن کریم ، تفاسیر و کتب تربیتی و اخلاقی به بررسی «نکات تربیتی – اخلاقی داستان حضرت نوح (ع) در قرآن» بپردازد. ضمن بیان واضح و روشن از ابعاد مختلف مسئله با استشهاد به آیات و روایات ، ضرورت این تحقیق اثبات گردیده و سئوالاتی به شرح ذیل پیرامون آن مطرح شده است ؛ 1- داستان حضرت نوح (ع) در قرآن چگونه بیان شده است ؟ 2- نکات تربیتی – اخلاقی داستان حضرت نوح (ع) در قرآن کدام اند ؟ در فصل دوم با عنوان مرور مطالعاتی کتابهایی مرتبط با موضوع از جمله : «قصه و نکات تربیتی آن در قرآن» اثر سید سعید مهدوی ، «قصص قرآن یا تاریخ انبیا از آدم تا خاتم النبیین (ع)» اثر سید هاشم رسولی محلاتی ، «همراه با پیامبران در قرآن» اثر عفیف عبدالفتّاح طبّاره و کتاب «قصه های قرآن» برگرفته از تفسیر نمونه ، اثر سید حسین حسینی مورد بررسی قرار گرفته تادر راستای پیشینه و زمینه مذکور تحقیق حاضر شکل گیرد . با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی – تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شده است. فصل چهارم نیز با توجه به پرسش های تحقیقاتی به دو بخش با عناوین : 1- بیان داستان حضرت نوح (ع) در قرآن 2- نکات تربیتی داستان حضرت نوح (ع) در قرآن ، تقسیم بندی شده است . فصل پنجم این تحقیق به نتیجه گیری ، محدودیت ها و پیشنهادات اختصاص یافته است . که در بحث نتیجه گیری به نتایج ذیل دست یافته ایم : حضرت نوح (ع) یکی از پیامبران اولوالعزم است که در بین قومی سرکش و غیرقابل هدایت مبعوث شد و باصبر و تلاش فراوان و استفاده از راههای تبلیغی گوناگون برای هدایت آنان تلاش نمود ، اما هیچ کدام از این تلاش های او جز لجاجت قومش پاسخی نداشت . سرانجام عذاب الهی آنان را به جزای اعمالشان رساند . خداوند دربیان این داستان اهداف تربیتی – اخلاقی زیادی قرار داده است که عبارتند از: 1- اهداف رسالت نوح (ع) 2- دعوت به رعایت تقوا به عنوان منشا همه فضایل 3- جایگاه معنوی حضرت نوح (ع) با توجه به اوصافش در قرآن که عبارتند از : الف ) صالح بودن ، ب) محسن بودن ، ج) شکرگذار بودن ، د) امین بودن ، ه ) عبد بودنو... 4- صبر و بردباری حضرت نوح (ع) 5- باادب بودن حضرت نوح (ع) 6- نصح و خیرخواهی حضرت نوح (ع) 7- نذیر و مبین بودن حضرت نوح (ع) 8- توبه آن حضرت از گناه ناکرده 9- علت هلاکت کنعان 10- بررسی ملاک فضیلت و برتری از دیدگاه قرآن 11- استهزای دشمنان نسبت به حضرت نوح (ع) وجواب ایشان در برابر آنان 12- محبت خداوند به حضرت نوح (ع) 13- پیوند مکتبی مافوق پیوند خویشاوندی است . 14- اجرای سنت هلاکت در مورد قوم نوح (ع). در مورد محدودیت های تحقیق تکراری بودن مطالب در کتب قصص و عدم بررسی نکات تربیتی قصه های قرآن به طور جداگانه و مستقل را می توان نام برد و پیشنهاد می شود تا محققان این موضوع و موضوعات مشابه آن را به صورت دقیق تر مورد توجه قرار داده و آنها را از بعد تربیتی – اخلاقی مورد بررسی قرار دهند .

این رساله با عنوان«بررسی تحلیلی سرگذشت حضرت نوح علیه السلام از دیدگاه قرآن و عهدین» که در چهار فصل تنظیم گردیده بر آن است که سرگذشت آن حضرت را بر اساس آیات قرآن و روایات مشهور با گفته های تورات و انجیل دربارة آن حضرت بررسی و تحلیل نماید. در فصل اول با عنوان«کلیات» به مباحثی چون آشنایی اجمالی با قرآن و عهدین(تورات و انجیل) قرآن و مسألة تحریف، اسرائیلیات و تحریف معنوی در قرآن و تفاوت داستان و سرگذشت در قرآن و عهدین پرداخته شده است. فصل دوم این رساله که به شرح زندگانی و دعوت این پیامبر الهی می پردازد، مباحثی چون زندگینامه نوح، دین و شریعت در دوران نوح و اصول و ویژگی های دعوت نوح را مطرح ساخته و آنها را از دیدگاه قرآن و عهدین بررسی کرده است و در آخر هم مبحثی با عنوان علت عدم موفقیت نوح در دعوت و تبلیغ آورده شده است. رئوس کلی موضوعات فصل سوم که شرح واقعه طوفان، چگونگی شکل گیری و ماجرای بعدی آن است، به این قرار است: علت و سبب، نشانه آغازین و نحوة نزول طوفان، فرمان ساختن کشتی و عکس العمل کافران در برابر آن، نقد روایات اسرائیلی دربارة مشخصات و حوادث شگفت انگیز کشتی، سرنوشت فرزندان نوح، اسرائیلیات مطرح شده در این باره، سرچشمة این روایات و ...فصل چهارم تحت عنوان«طوفان نوح جهانی است یا منطقه ای» به موضوعاتی چون دیدگاه تورات، مورخان و مفسران اسلامی دربارة عمومیت طوفان، و اولوالعزم در منطق قرآن و حدیث پرداخته، تنها دو تن از پیامبران اولوالعزم(پیامبر خاتم(ص) و حضرت ابراهیم(ع) را دارای رسالت جهانی دانسته و برای سه پیامبر اولوالعزم دیگر از جمله حضرت نوح(ع) رسالتی قومی و منطقه ای اثبات کرده و سپس شواهد و دلایل قرآنی، تاریخی و باستانشناسی خود را در تأیید رسالت قومی نوح و منطقه ای بودن طوفان آورده است.

در این پایان نامه وضعیت فرهنگی و اجتماعی عصرهر یک از دو پیامبر الهی، نوح (ع) و محمد (ص) بررسی و شیوه های تبلیغی و چگونگی دعوت آن بزرگواران مورد مطالعه قرار گرفته است . به موجب این پژوهش آن دو پیغمبر در برخی شیوه ها همسان، لکن در بسیاری شیوه ها ناهمسان اند و سبب عدم موفقیت حضرت نوح در استفاده از روشهای غیر موثر و مضر و علت توفیق رسول اکرم (ص) در بهره گیری از شیوه های موثر و مفیدبوده است.

عنوان این رساله « بررسی شخصیت حضرت نوح علیه السلام » می باشد که با هدف شناخت صحیح و قرآنی ابعاد زندگی حضرت نوح علیه السلام و اینکه ایشان چه مسیری را طی کرده اند به رشته ی تحریر در آمده است . این رساله می تواند راهنمایی باشد برای استفاده ی محققین علوم قرآنی و جوانان مؤمنی که بخواهند با زندگی معنوی انسان مورد تمجید خداوند در قرآن آشنا شوند و با الگوی قرآنی در راه خدا حرکت نمایند . روش تحقیق در این رساله به صورت کتابخانه ای بوده که از منابع مختلفی استفاده شده است . از جمله منابع لغوی :« مفردات راغب اصفهانی» ، « گنجینه ی لغات نصر الله آژنگ » منابع و کتب تفسیری مثل : « تفسیر نمونه ناصر مکارم شیرازی » و « تفسیر المیزان سید محمد حسین طباطبایی » و منابع حدیثی مانند « بحار الانوار علامه مجلسی » و « اصول کافی کلینی » ، کتب محققین و علماء در این زمینه همچون : « قصه های قرآن اثر سیدجواد رضوی» ، « داستانهای قرآن در المیزان حسین فعال عراقی نژاد» . این رساله شامل چهار فصل می باشد : فصل اول : شناخت مختصری از زندگی نوح علیه السلام ، فصل دوم : عبودیت نوح علیه السلام ، فصل سوم : هدایت و نبوت نوح علیه السلام ، فصل چهارم : رفتار نوح علیه السلام با قوم خود . حضرت نوح علیه السلام دو همسر و چهار فرزند داشت که یکی از همسران به همراه پسرانش به ایشان ایمان می آورد و همسر دیگر و فرزندش به وی ایمان نمی آورد . نام پدر ایشان لَمک و نام مادرشان قینوش بوده است . حضرت نوح علیه السلام قبل از رسیدن به مقام نبوت به عنوان یک عبدواقعی رفتار می کند ، عبدی که مؤمن، محسن ، صالح ، شکور ومخلَص است؛ عبدی که تنها بر خدا توکل می کند و تقوای الهی می ورزد و صبوری و شکیبایی را سر لوحه ی کار خود قرار می دهد و به خاطر همین رفتار برگزیده می شود و خداوند در آن ظلمت شیطانی هدایت را بر نوح علیه السلام جاری می کند ، هدایتی که همچون چراغ راهی گرانقدر و پر ارزش راه تاریک را روشن می کند نوح علیه السلام نبی خدا می شود و به مقام نبوت و رسالت می رسد ، با اراده ای قوی به سوی قوم خود حرکت می کندولی گوشی شنوا و چشمی بینا وجود ندارد که او را همراهی کند به جز عده ای اندک. بعد از مدتی طولانی نوح علیه السلام دست به دعا می برد و از خدا یاری و کمک می خواهد ،به فرمان الهی شروع به ساختن کشتی می کند،برای نجات از عذابی سخت و طوفانی عظیم.بالاخره طوفان آغاز می شود و حضرت نوح علیه السلام با نام و یاد خدا به همراه یارانش داخل کشتی می شود. در بین طوفان،حضرت نوح علیه السلام متوسل به اهل بیت علیهم السلام می شود و از ایشان برای نجات یاران کمک می طلبد،به امر الهی طوفان پایان می یابدو نوح و یارانش به سلامت از کشتی فرودمی آیند . درود و تهیت الهی از جانب پروردگار جهانیان به نوح علیه السلام می رسد،همان پیامبری که اولین بود ،همان شخصیتی که همه چیز را از صفر شروع کرد و به اوج رسید و بزرگ شد،همان معلم اول که الگو و نمونه ای عظیم شد برای تمام جهانیان. کلید واژه: نوح،عبد،نبی،هدایت،اولوالعزم،شریعت،طوفان،نوح و اهل بیت.

این تحقیق شامل پنج فصل می باشد: فصل اول: خلاصه ای از زندگی نوح، که در اصل شامل سرگذشت آن حضرت می باشد: اینکه نام آن حضرت چه بوده، در کجا زندگی می کرده، چند سال عمر کرده است، صاحب چند زن و فرزند بوده است، و اوصاف و خصوصیات آن حضرت چه بوده و در نهایت جریان مرگ و مکان قبر آن حضرت، در این فصل گنجانده شده است. فصل دوم: شامل سرگذشت نوح در کار دعوت مردم می باشد و اینکه چگونه مردم را به سوی خداوند خوانده، و مردم دعوت اورا رد کرده و اورا تکذیب می کردند. نوح در این راه آزار و شکنجه های زیادی دید و در نهایت نزد خدا شکایت کرد و قوم خود را نفرین نمود که دچار عذاب الهی شوند. فصل سوم: شامل دستور ساختن کشتی به نوح توسط خداوند، و اینکه خصوصیات کشتی چه بوده، و در چه مدت ساخته شده، و نیروی حرکت و محرک این کشتی چه چیز بوده و در نهایت محل فرود آمدن این کشتی... کی وکجا بوده؟ فصل چهارم: که درباره نوح و آمدن عذاب بر قومش می باشد و در این فصل مطالبی از قبیل نقطه شروع طوفان و وقوع آن، ماجرای فرزند ناسپاس نوح، تحقیقات باستان شناسی راجع به محل طوفان، در بین سایر ملل جهان ودر نهایت جریان جهانی بودن و یا نبودن طوفان گنجانده شده است. فصل پنجم: شامل نکته ها و پندهایی است که از داستان نوح گرفته می شود.