جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 56
مفردات ألفاظ القرآن (تحقیق: داوودي)
نویسنده:
الراغب الأصفهاني؛ المحقق: صفوان عدنان داوودي
نوع منبع :
کتاب , آثار مرجع , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دمشق - سوریه / بیروت - لبنان: دار القلم للطباعة والنشر والتوزيع / الدار الشامية,
چکیده :
مفردات الفاظ القرآن نام دیگر آن (المفردات فی غریب القرآن) تالیف حسین بن محمد راغب اصفهانی (حدود، ۵۰۲ ق) است که حاوی واژه نامه بدیع قرآنی در یک جلد و به زبان عربی می‌باشد. در این واژه نامه که بر بنیاد مواد اصلی کلمه سامان داده شده، مسلک راغب چنین است که نخست ماده را با معنای حقیقی اش می‌آورد، آنگاه مشتقات آن را یاد می‌کند، سپس معانی مجازی را با تبیین علاقه حقیقت و مجاز عرضه می‌دارد. وی بر این همه، اولا از قرآن، ثانیا از حدیث و ثالثا از سروده‌ها و اقوال عرب گواه می‌جوید. او همچنین به یاد کرد قراآت وارده، اقوال صحابه و تابعین و حکماء و نیز تفسیر قرآن به قرآن، دست می‌یازد. به عنوان نمونه در ماده «خبث»، ابتدا معنای حقیقی آن را ذکر می‌کند، «الخبت:» المطمئن من الارض، و... سپس معنای مجازی را متعرض می‌شود، «ثم استعمل الاخبات استعمال اللین و التواضع». بعد از آن علاقه حقیقت و مجاز را بازگو می‌کند: «و العلاقة بینهما المشابهة»، پس از آن تفسیر قرآن به قرآن را نمایان می‌دارد، «قال الله تعالی: «و اخبتوا الی ربهم»، و قال: «بشر المخبتین»‌ای المتواضعین، نحو «لا یستکبرون عن عبادته». در ادامه جلوه‌ای دیگر از تفسیر قرآن به قرآن را نشان می‌دهد و می‌نویسد: و قوله تعالی «فتخبت له قلوبهم» ای: تلین و تخشع. و الاخبات هنا قریب من الهبوط فی قوله تعالی: «و ان منها لما یهبط من خشیة الله» با این مثال می‌توان بیان داشت که مفردات راغب خود تفسیری پر بار و عمیق و مختصر است و فوائد و فرائد گوناگونی را داراست. گاه به نقد و رد آراء دیگران (با ابراز نظرات و آراء خود) به نیکی می‌پردازد و در این حوزه از علوم، صاحب مرتبه اجتهاد است. راغب در مفردات به مؤلفات پیشینیان عنایت ویژه‌ای نشان داده و از کتبی چون « المجمل فی اللغة ( ابن فارس )،الشامل فی اللغة (ابو منصور جبان)، تهذیب الالفاظ ( ابن سکیت )، معانی القرآن (فراء)،المسائل الحلبیات (ابو علی فارسی)، معانی القرآن ( زجاج )، العین (خلیل بن احمد)، تفسیر ابو مسلم اصفهانی ،تفسیر غریب القرآن (ابن قتیبة)، کتاب سیبویه ، معانی القرآن (اخفش)، مجاز القرآن (ابو عبیدة)، الحجة للقراءات السبعه (فارسی)، غریب الحدیث (ابن قتیبة)، غریب الحدیث (ابو عبیدة)، الغریب المصنف (ابو عبید) و... استفاده نموده است. در تفسیر از علی بن ابیطالب علیه‌السّلام ، امام صادق علیه‌السّلام ، ابن عباس ، ابن مسعود ، عمر بن الخطاب، مجاهد، قتاده، حسن بصری ، شعبی، سفیان و برخی دیگر، نقل اقوال می‌نماید. از لغویین مانند: مبرد، کسائی، سیبویه ، یونس، ابو زید، توزی، اصمعی و ابن عربی مطالبی می‌آورد. و در قرائت از حمزه، یعقوب و نقاش، نقل می‌کند. اقوال جبائی، ابو القاسم بلخی و ابو بکر علاف را از متکلمین بازگو می‌نماید. و سخنان حکما را بدون ذکر افراد یادآور می‌شود. س از راغب، علمای زیادی از وی متاثر شد، کلام او را نقل نموده‌اند، از آن جمله‌اند فیروزآبادی در « بصائر ذوی التمییز » که بسیاری از عبارات راغب را در آنجا می‌آورد. سمین حلبی در « عمدة الحفاظ فی اشرف الالفاظ » که مفردات راغب پایه و اساس کتاب اوست. زرکشی در « البرهان »، سیوطی در « المزهر »، « الاتقان » و « معترک الاقرآن »، فخر رازی در تفسیرش، بغدادی در «خزانة الادب»، زبیدی در « تاج العروس »، ابن حجر در «فتح الباری»، آلوسی در « روح المعانی » ابن قیم در « بدائع الفوائد »، بروسوی در « تفسیر روح البیان » و زمخشری نیز در «اساس البلاغة» از روش راغب در بیان معنای حقیقی، سپس مجازی و شواهد آنها، بسیار از وی متاثر شده است. محقق محترم چاپ حاضر را با امداد از چهار نسخه خطی فراهم و تحقیق نموده است. قبل از این چهار چاپ مختلف داشته که مشخصات آنها در صفحه ۴۰ مقدمه آمده است. هر یک از نسخه‌ها، به تحقیق اندیشمندی توانا انجام گرفته است، از جمله، محمد سید گیلانی، محمد الزهری الغمراوی ، دکتر محمد احمد خلف الله، ندیم مدعشیلی، که این خود گویای اهمیت این کتاب می‌باشد. نسخه حاضر که در یک مجلد قطور به قطع وزیری توسط محقق گرانقدر صفوان عدنان داودی انجام گرفته، چاپ اول خود را در سال ۱۴۱۲ ه ۱۹۹۲ م، در انتشارات دار القلم دمشق و دار الشامیة بیروت پشت سر نهاده است. این اثر به فارسی هم ترجمه شده، و ترجمه جدیدی از آن به قلم جویا جهانبخش در دست آماده سازی بوده است. محمد سید گیلانی متوفی ۵۰۲ هجری ترجمه‌ای بر مفردات راغب داشته که در سال ۱۳۸۱ توسط کتابخانه مرتضوی تهران چاپ و انتشار یافته است. البته برخی معاجم تفسیر مفردات الفاظ قرآن هم قسمت عمده مطالب خود را از مفردات راغب اخذ نموده ولی اشاره‌ای به آن نداشته‌اند.
تفسير غريب القرآن المنسوب الي الامام الشهيد زيد بن علي بن الحسين (ع)
نویسنده:
زید بن علی؛ محقق: محمدجواد حسيني جلالي
نوع منبع :
کتاب , آثار منسوب , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
بیروت: دار الوعی الاسلامی,
چکیده :
«تفسير غريب القرآن المنسوب الي الامام الشهيد زيد بن علي بن الحسين (ع)»، از جمله كتب تفسيرى عربى منسوب به زيد فرزند امام زين‌ العابدين (ع) است كه با تحقيق محمدجواد حسيني جلالي منتشر شده است. اين كتاب شامل مقدمه‌ اى مفصل به قلم محمدجواد حسيني جلالي است كه در آن بخش‌ هاى مختلفى از جمله شرح حال زيد از ولادت تا شهادت، نام والدين، القاب، مناقب، تأليفات وى، راويان، دلايل قيام زيد، فرقه زيديه و معرفى تأليفات ديگر در زمينه غريب القرآن به ترتيب قدمت آنها آورده شده است. توضيحاتى پيرامون تفسير غريب القرآن زيد بن على (ع) و شيوه تحقيقى محقق كتاب از ديگر مطالب مقدمه است. در اينجا به روش‌ شناسى كتاب غريب القرآن مى‌ پردازيم كه البته برخى از موارد ذيل مانند شماره‌ هاى 7 و 9 از نقاط ضعف اين اثر بشمار مى‌ روند: 1- ريشه‌ هاى مشترك يا غير مشترك، از حجم 6236 آيه قرآن كريم، مجموعاً 2786 آيه از سور مختلف قرآن كه داراى 1152 ريشه مشتركند، در اين اثر بررسى شده است. 2- شرح و بيان كلمات پيچيده و غريب و بررسى لغوى و معنايى و توضيح مفردات آنها. 3- بررسى لغاتى كه غير لغت قريش در قرآن آمده است. 4- شرح جملات و عبارات قرآنى. 5- بررسى واژه يا واژگان و عبارات قرآنى به لحاظ تفسيرى. 6- بررسى به لحاظ مصداق. 7- بيان اقوال متعدد در تفسير كلمه‌ اى واحد، به‌ طورى‌ كه ترجيح واحدى در آن يافت نمى‌ شود. 8- استفاده نكردن از نظريات برخى از اهل تسنن. 9- بيان نكردن شأن نزول آيات، به‌ ويژه آيات مربوط به اهل بيت (ع).
نقد و بررسی نظريه ابن‌سينا، آكوئيناس و صدرالمتألهين در زبان دين
نویسنده:
حسین مظفری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکيده در اين مقاله، نظريه ابن‌سينا، توماس آکوئيناس و صدرالمتألهين در زمينه زبان دين، به طور اجمالي نقد و بررسي مي‌شود. نظر ابن‌سينا در اين زمينه اجمالاً آن است که متون ديني درباب مبدأ و معاد در بسياري از موارد از باب تمثيل و رمز و کنايه است و ازاين‌رو بايد در اين موارد بر خلاف ظاهرشان معنا شوند. توماس آکوئيناس به تمثيل به معناي ديگري روي آورده است. از نظر او «سميع» و «بصير» بودن خداوند يا بدان معناست که خداوند خالق سمع و بصر است و يا بدين معناست که خداوند صفاتي دارد که نسبت آنها به وي، همچون نسبت سمع و بصر به انسان است. در اين مقاله، ضمن نقد اين دو نظريه و نشان دادن اينکه اين نظريات برخلاف ارتکاز زباني‎اند، نظريه صدرالمتألهين تبيين و بر دو نظريه ديگر ترجيح داده شده است. صدرالمتألهين در اين زمينه، به وضع الفاظ براي روح معاني معتقد است. براين‎اساس هم مي‌توان متون ديني را بر اساس ظاهرشان معنا کرد و هم اينکه از تجسيم و تشبيه صرف در امان ماند.
صفحات :
از صفحه 87 تا 98
ضوابط علمی و کاربردی در روش تفسیر تطبیقی
نویسنده:
انسیه عسگری، محمدکاظم شاکر
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در چند سال اخیر تفسیر تطبیقی به مثابۀ یک گونۀ تفسیری خود را نمایان کرده است. این گونه تفسیری گرچه آثاری در طول تاریخ تفسیر قرآن دارد، اما هم از نظر فراورده های تفسیری و هم از نظر معرفت شناسی تفسیر، بر بن مایه ها و شاخه های نحیفی تکیه زده است. آنچه به نظر می رسد که در درجۀ نخست باید تقویت شود، ابعاد معرفت شناختی و مبانی علمی متصور و مقبول این گونۀ تفسیری است. این مقاله در راستای تحقق چنین هدفی، سعی دارد برای این گونۀ تفسیری، بایدهای ضروری را در دو حوزۀ نقل اقوال و نقد محتوا، توصیه و تجویز نماید. در مقام نقل، شاخصه هایی همچون لزوم تعیین محدودۀ تطبیق، نقل مستند، گزارش حداکثری وجوه تشابه و تمایز و تبیین مواضع خلاف و وفاق می تواند بستری استوار برای مقایسة آراء فراهم کند. در مقام نقد، نکتة مهم آن است که مشخص باشد داوری بر اساس مبانی مشترک طرفین صورت گرفته است یا بر اساس مبانی مختص یک طرف از طرفین تطبیق. همچنین باید از ابزارهای شناخته شده ای چون علوم لغت، نحو و بلاغت برای نقد استفاده شود و نیز به روش و ابزار در فرآیند نقد تصریح شود تا سبب شفافیت تطبیق گردد.
صفحات :
از صفحه 4 تا 21
تناسب آیات
عنوان :
نویسنده:
علی قانعی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
یکی از مباحث ارزشمند علوم قرآنی، مسئله «تناسب آیات قرآن با یکدیگر» است. این تناسب و ارتباط در واژگان قرآنی، در درون یک آیه یا آیات هر سوره نمایان است. با وجود اینکه آیات سوره‌های قرآن به ظاهر پراکنده و هر یک مشتمل بر موضوعاتی متفاوت است، اما با توجه به علم، حکمت و هدف‌داری خداوند، متن قرآن دارای همگرایی موضوعی و محتوایی در جهت هدف تربیتی و هدایتی است و عناصر محتوایی قرآن همانند اجزای یک ساختمان، به هم پیوسته و ناظر به یکدیگرند. با این طرز تلقی بوده که در میان دانشمندان اسلامی، کسانی کوشیده‌اند سوره‌ها را به صورت مجموعی و روی‌هم رفته بررسی و تحقیق کنند. اینان با نگاه تازه‌ای که از این دریچه مبارک به حقایق قرآنی دوخته‌اند، توانسته‌اند به نتایج گران‌باری دست یابند. این مقاله بر آن است که با اثبات تناسب آیات، در پی بردن به ژرفای معنایی آیات و نکات ظریف آن ما را یاری رساند و نیز پاسخگوی کسانی باشد که سبک قرآن را پراکنده می‌دانند.
تعدد معانی واژه‌ها و عبارت‌های قرآن
نویسنده:
حسن صادقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
مفاهیمی که خدای متعال از واژه‌ها و عبارت‌های قرآن کریم قصد نموده، متعدد است. این مفاهیم در دو بخش معنای ظاهری و باطنی مطرح می‌شود. پژوهش حاضر، نخست چیستی «معنا» و «معنای واژه‌ها و عبارت‌های قرآن» را بیان می‌کند و تعدد معانی ظاهری واژه‌های قرآن اعم از معنای حقیقی، مجازی و کنایه را بررسی می‌کند و در پی آن، معانی متعدد ظاهری عبارت‌های قرآن را منطوق، مفهوم و مدلول سیاقی ذکر می‌کند. سپس برخی روایاتی را که بر وجود باطن برای تمام آیات دلالت دارد، ذکر کرده و در پایان، به بیان نمونه‌هایی از معانی باطنی در روایات می‌پردازد.
  • تعداد رکورد ها : 56