جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر به خداشناسی و مسیر رسیدن به مقام عبودیت و تهذیب نفس پرداخته است. مؤلف در این اثر با استفاده از یکی از احادیث امام صادق (علیه‌السلام) رساله مذکور را گردآوری کرده است. نوشتار بامعرفت و خداشناسی شروع و علت آفرینش انسان را تحلیل و وظایف انسان در برابر خداوند را ذکر می‌کند. این تحقیق در نهایت به عواملی که یک مؤمن را از دین و مذهب خارج می‌کند اشاره کرده و مطالبی را ارائه می‌نماید. از مباحث پر اهمیت اثر پیش رو به معرفت خداوند اشاره می گردد.

کتاب حاضر در خصوص حکمت الهی به تبیین مسائلی همچون وجود، اسما، صفات و توحید خداوند متعال پرداخته و تهیه‌ شده است. در این تحقیق نخست وجود خداوند متعال از حیث معرفت حصولی و حضوری، دلایل وجود خداوند و ... را تبیین نموده و به اسماء و صفات الهی اشاره می‌نماید. نگارنده سپس قدرت الهی و علم او را واکاوی کرده و مراتب علم الهی به ذات خود و نیز به ممکنات را بررسی و وسعت علم او را مورد مطالعه قرار می‌دهد. در پایان نوشتار پیش رو مؤلف با اشاره به توحید خداوند متعال، مراتب توحید را از حیث توحید ذاتی، صفاتی و افعالی مورد بررسی قرار می‌دهد. توحید خالقیت و فاعلیت انسان از مطالب قابل ذکر در این تحقیق می‌باشد.

---

فيلسوفان صدرايي به تشکيک در مراتب وجود، يعني وحدت وجود در عين کثرت وجود معتقدند و در برابر، عرفا و متصوفه اسلامي به وحدت شخصي وجود عقيده دارند؛ يعني وجود را واحد شخصي مي‌دانند که همان وجود حق عزوجل است و غير حق را به وجود مستعار و مجازي موجود مي‌دانند نه به وجود حقيقي. در مقابل، حکما به کثرت وجود در عين وحدت قائل‌اند. در مکاتباتي که ميان مرحوم سيداحمد کربلايي و حاج شيخ محمدحسين اصفهاني(کمپاني) در اين زمينه رد و بدل شد، مرحوم کربلايي از نظريه عرفا و مرحوم اصفهاني از نظريه فلاسفه دفاع مي‌کرد. علامه طباطبائي تذييلاتي بر اين مکاتبات مرقوم كرد و در نهايت از نظريه عرفا پشتيباني نمود. او بر اين باور است که برهان حکما در باب تشکيک، مسلک عرفا را بعينه نتيجه مي‌دهد؛ يعني همان برهان تشکيک ما را به وحدت شخصي وجود و نفي کثرت حقيقي هدايت مي‌کند. آيت‌الله جوادي آملي نيز بر اين باور است و مي‌گويد: عرفان مبتني بر وحدت شخصي وجود، و فلسفه مبتني بر کثرت حقيقي وجود است. در عرفان، هستي محض وجود واحد است و در عرض يا طول آن وجود ديگري که مستقل از آن و يا عين ربط به آن باشد فرض نمي‌شود و امور مقيد و محدودي که تصوير مي‌شوند، آيات و نشانه‌ها و ظهورات واجب‌اند. در اين مقاله به نقد و بررسي ديدگاه و ادله اين دو بزرگوار پرداخته، و در نهايت حقانيت مسلک حکما اثبات شده است.