جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
1. اصطلاحنامه کلام اسلامی (Kalam (Islamic scholastic theology
>
01. خداشناسی (کلام)
>
اسمای الهی
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
تعداد رکورد ها : 176
عنوان :
الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب المجلد 1
نویسنده:
عبدالحسین احمد امینی نجفی
نوع منبع :
کتاب , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
نسخه متنی
وضعیت نشر :
بيروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
منابع اهل سنت
,
پاسخ به شبهات
,
اسمای الهی
,
امامت
,
آیات امامت امام علی (ع)
,
احقیت علی به خلافت
,
دفع شبهات(افعال امام)
,
عقاید شیعه امامیه
,
احادیث امامت امام علی(ع)
,
حقیت امامت علی علیه السلام
,
خلافت امام علی(ع)
,
حدیث غدیر
,
ولایت امام علی(ع)
,
امامت امام علی(ع)
,
احتجاج امام علی(ع) به حدیث غدیر
,
احادیث و روایات
,
اصطلاحنامه تاریخ اسلام
,
شیعه شناسی
,
احادیث اهل سنت
,
تابعان
,
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
,
شخصیت ها
,
اثبات امامت امام علی (ع)
,
13. علم کلام
,
صحابه پیامبر(ص)
,
کتب غدیر
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن قبه رازی: محمد بن عبدالرحمن
,
عبدالحسین امینی
کد کنگره:
BP 223/54 /الف89 غ4
چکیده :
«الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب» معروف به الغدیر کتابی به زبان عربی با موضوع اثبات امامت و خلافت بلافصل امام علی (ع) در واقعه غدیر نوشته عبدالحسین امینی. کتاب در ۱۱ جلد تنظیم شده است و جلد نخست آن به بررسی سند حدیث غدیر اختصاص دارد. امینی حدیث غدیر را یقین آورترین و متواترترین حدیث منقول از پیامبر (ص) می داند. وی بدین منظور سند حدیث را از صحابه و تابعان تا علمای قرن ۱۴ با تکیه بر منابع اهل سنت ذکر می کند. او در جلد اول نام ۱۱۰ صحابی و ۸۴ تابعی از راويان واقعه غدیر را گردآورده است. امینی در ۶ جلد بعدی شاعران غدیر را معرفی و اشعار ایشان را نقل کرده است. او در جلدهای پایانی ضمن ادامه معرفی شاعران غدیر به برخی از اختلافات شیعه و اهل سنت مثل جایگاه خلفای سه گانه و نقدهای شیعیان بر آنها، فدک، ایمان ابوطالب، تحلیل رفتارهای معاویه بن ابوسفیان و... می پردازد. امینی برای نوشتن این کتاب به کتابخانه های کشورهای مختلف از جمله هند و مصر و سوریه سفر کرد. نویسنده الغدیر گوید من به بیش از صدهزار کتاب مراجعه کردم و بیش از ده هزار کتاب را کامل مطالعه کردم. نوشتن الغدیر بیش از ۴۰ سال طول کشیده است. درباره الغدیر کتاب ها و پایان نامه های متعددی نوشته شده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
محاضرات فی الالهیات
نویسنده:
جعفر سبحانی تبريزي؛ خلاصه کننده: علی ربانی گلپایگانی
نوع منبع :
کتاب , درس گفتار،جزوه وتقریرات , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , خلاصه اثر
منابع دیجیتالی :
معرفی کتاب
فهرست
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه نشر اسلامي جامعه مدرسين حوزه علميه قم,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
عقاید شیعه امامیه
,
13. علم کلام
,
کتب کلام شیعه
,
محاضرات فی الالهیات: جعفر سبحانی
,
محاضرات فی الالهیات: جعفر سبحانی، تلخیص: علی ربانی گلپایگانی
کلیدواژههای فرعی :
01. خداشناسی (کلام) ,
اسمای الهی ,
پیامبر شناسی ,
توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام) ,
جبر و اختیار(کلام) ,
راههای خداشناسی ,
رجعت ,
صفات الهی ,
عصمت ,
معاد شناسی(کلام اسلامی ذیل فرجام شناسی) ,
امامت ,
بعثت انبیا ,
شفاعت ,
صفات خبریه ,
صفات سلبیه الهی ,
نبوت ,
وجوب عصمت ,
امر بین امرین ,
برهان حدوث ,
برهان نظم ,
برهان وجوب و امکان ,
تفویض ,
صفات ثبوتیه ذاتیه الهی ,
صفات ثبوتیه فعلیه الهی ,
معاد جسمانی ,
معاد روحانی ,
عدل الهی ,
قضا و قدر ,
نصوص صریح امامت علی علیه السلام ,
امامت امام علی(ع) ,
اعجاز قرآن ,
براهین خداشناسی ,
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات ,
مراتب توحید ,
بداء ,
07- محاضرات فی الالهیات: جعفر سبحانی (متون کلامی مرجع) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
جعفر سبحانی
شابک (isbn):
964-470-186-0
چکیده :
كتاب «محاضرات فى الإلهيات»، تلخيص كتاب «الإلهيات على هدى الكتاب و السنة و العقل» آيت اللّه سبحانى مىباشد كه توسط حجة الاسلام و المسلمين ربانى گلپايگانى در سال 1372 به زبان عربى نوشته شده است. اما ترتيب مباحث كتاب به اين صورت است كه ابتدا از مسائل مربوط به ذات الهى شروع شده، بعد به براهين اثبات خدا مىپردازد، سپس توحيد و مراحل آن را بيان نموده و مباحثى را راجع به صفات الهى مطرح مىكند. مؤلف در آخر كتاب خاتمة المطافى دارد كه در آن بحث از ايمان و احكام آن و صحابه و تقيّه به ميان آمده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تحلیلی از ویژگیهای صفات افعال الاهی
نویسنده:
جعفر شانظری، مهدی منصوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
فهرست گزیده موضوعات :
1-کلام(گزیده موضوعات کلام)
,
2- گزیده موضوعات فلسفه دین(مسایل جدید کلامی)
,
اسمای الهی
,
صفات الهی
کلیدواژههای اصلی :
صفات الهی
,
صفات خدا
,
صفات واجب(حکمت نظری)
,
صفات ذاتیه ( الهی )
,
واجب تعالی (اسماء ذات)
,
صفات فعلی(مقابل صفات ذاتی)
کلیدواژههای فرعی :
اسفار ,
صفات ثبوتی ,
امکان فقری نفس ,
البداء ,
صفات جمال ,
صفات زائد بر ذات ,
اراده الهی ,
حدوث صفات الهی ,
سمع الهی ,
قیوم (اسماء تنزیه الهی) ,
شناخت سلبی خدا ,
قدرت خداوند ,
صفات سلبی ,
قیومیت خداوند ,
قدرت واجب ,
بداء ,
قرآن ,
صفات ذات اضافه ,
اضافه اشراقی خالق و مخلوق ,
صفات فعل زائد بر ذات ,
عینیت صفات فعل و فعل ,
اضافه اشراقیه قیومی ,
لحاظ ذاتی صفت فعلی ,
اتصاف صفات به قیود ,
صفات فعلی وجودی ,
صفات فعلی عدمی ,
نسبت اضلال به خداوند ,
صفات فعلی ممتنع السلب ,
صفات فعلی ممکن السلب ,
صفات فعلی مباشری ,
صفات فعلی مبدئی ,
صفات فعلی تابعی ,
صفات فعلی حقیقت ذات اضافه ,
صفات فعلی اضافه محضه ,
اکتناه صفات فعلی ,
صفات فعل با واسطه ,
ظهور کمال اسمائی(مقابل ظهور کمال ذاتی) ,
ظهور کمال ذاتی(مقابل ظهور کمال اسمائی) ,
کعناشناختی صفات ,
اضافه اشراقی صفات فعلی ,
صفت بصیر ,
جهات امکانی صفت ,
قدم صفات الهی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
محمد بن یعقوب کلینی
,
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
عبدالله جوادی آملی
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
,
غلامحسین ابراهیمی دینانی
شاپا (issn):
2251 6123
چکیده :
شناخت خداوند یا همان مبدأ هستی همواره یکی از دغدغههای اصلی بشر بوده است. از اینرو بخش عمدهای از آموزههای ادیان آسمانی نیز در پاسخ به این دغدغه، به توصیف او اختصاص یافته است. اما از آن جهت که شناخت ذات او به دلایل عقلی و نقلی امکانپذیر نیست، حکمای الاهی و متکلمان و آموزههای وحیانی شناخت خداوند را در قلمرو صفات دانسته و صفات الاهی را به صفات معرِّف ذات و صفات مفسر فعل الاهی تقسیم نمودهاند. همانطور که صفات معرّف ذات و برگرفته از ذات کامل الاهی دارای ویژگیهایی است، صفات فعلی نیز که برگرفته از افعال الاهی است، دارای ویژگیها و معنای خاصی است. دراین مقاله، برآنیم تا بهلحاظ نظام معنایی، تفسیری هماهنگ و معنادار از صفات فعل ارائه داده، ویژگیهای خاص صفات فعلی را از دیدگاه متکلمان و حکماء مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 69 تا 100
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
درسگفتار کتاب اسرار الآیات ملاصدرا - آرشیو 97-96
مدرس:
محمدحسین حشمت پور
نوع منبع :
صوت , درس گفتار،جزوه وتقریرات
منابع دیجیتالی :
صوت
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
چگونگی علم خدا به موجودات
,
کتاب اسرارالآیات ملاصدرا
,
حدوث زمانی، al-ḥudūt̲h̲ al-zamānī، coming into existence in time
,
حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam
,
حدوث زمانی عالم
,
حدوث ذاتی عالم
,
حکمت متعالیه
,
برهان حدوث
,
قدرت واجب
,
جبر و اختیار از نظر ملاصدرا
,
اهل جهنم
,
حادث بودن زمان
,
درسگفتار / سخنرانی فلسفه اسلامی
,
درسگفتار / سخنرانی علوم اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
فطرت انسان ,
اسمای الهی ,
وجود محدود ,
ایمان از نظر ملاصدرا ,
ملاصدرا و نظریه نفس کلی و نفوس افلاک ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
هاشمة لأنف الضلال من مذاهب المطرفية الجهال
نویسنده:
أحمد بن سليمان؛ محقق: عبد الغني محمود عاطي
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
بی جا: مجلة كلية الآداب - جامعة المنصورة,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
عقاید شیعه
,
فاقد چکیده
کلیدواژههای فرعی :
اسمای الهی ,
صفات الهی ,
شیئیت خدا (اسماء ذات الهی) ,
شناخت افعال الهی ,
تنزه الهی از عرض ,
تنزه الهی از صورت ,
شرور و صفات خدا ,
شرور و عدل الهی ,
عقاید زیدیه ,
عینیت صفات الهی با ذات ,
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
امد الاقصی فی شرح اسماء الله الحسنی و صفاته العلی المجلد 2
نویسنده:
ابی بکر محمد بن عبدالله بن محمد ابن العربی المعافری الاشبیلی ؛ ضبط نصه عبدالله التوراتی؛ خرج احادیثه و وثق نقوله احمد عروبی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
مغرب: دار الحدیث الکتانیه,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
اسماء الهی
,
اسمای الهی
,
صفات الهی
,
صفات خدا
,
اسمای حسنی
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تفسیر المنار المجلد 1
نویسنده:
محمد رشید رضا
نوع منبع :
کتاب , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
تفسیر قرآن
,
تفسیر اجتماعی
,
تفسیر تربیتی
,
نواندیشی دینی
,
کتب تفسیر اهل سنت
کلیدواژههای فرعی :
اسمای الهی ,
شفاعت ,
احوال متقین در قیامت ,
تقلید ,
آیه میثاق ,
ایمان (فرجام شناسی) ,
تقلید مذموم ,
ایمان به خدا ,
انجیل ,
تورات ,
نسخ ,
سوره حمد ,
آیه 124 بقره ,
فضیلت سوره حمد ,
تقوا ,
آیه میثاق ,
چکیده :
لمنار (تفسیر القرآن العظیم) تفسیری است جامع ولی ناتمام در ۱۲ جلد که به آیه ۵۳ سوره یوسف پایان مییابد. از اول قرآن تا آیه ۱۲۶ سوره نساء به انشای شیخ محمد عبده (متوفای ۱۳۲۳) و املای سیدرشیدرضا (متوفای ۱۳۵۴) است و بعد از آن، رشید رضا به پیروی از سبک شیخ محمد عبده، آن را تا سوره یوسف ادامه داده است. تفسیر المنار یکی از تفسیرهای اجتماعی و تربیتی است که تفسیرهای زیادی از آن متاثرند. توجه کردن به مشکلات کنونی مسلمانان، بررسی علل عقب ماندگی جامعه اسلامی، امکان ساخت جامعهای قوی، برانگیختن امت به یک انقلاب قرآنی علیه اوضاع عقب مانده خویش، برخورد درست علمی با زندگی، عنایت کامل به (ضرورت) تامین اسباب و علل تمدن اسلامی، برخورد با دشمنان، پاسخگویی به تهاجمات فکری استعمارگران که بر اعتقادات و تاریخ و تمدن و بزرگان اسلامی شبیخون زدهاند (با ادلهای علمی و حقایق تاریخی) و بطلان تفکر آنان از ریشه، از ویژگیهای این تفسیر است. این تفسیر در میان تفسیرهای قرآن کریم دارای رویکردی سیاسی، اجتماعی و تربیتی است که مؤلّف آن به مفسّری مجدّد با روش تفسیری نوینی شهرت دارد و یکی از پیشگامان و متفکران حرکت اسلامی معاصر است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
موسوعة الجلية في شروح العقيدة الواسطية لشيخ الإسلام إبن تيمية المجلد 2
نویسنده:
مجموعة من العلماء
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
مصر/قاهره: دار ابن جوزي,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
عقاید اهل سنت
,
فاقد چکیده
کلیدواژههای فرعی :
اسمای الهی ,
راههای خداشناسی ,
صفات الهی ,
احکام اسمای الهی ,
رؤیت خدا ,
وجوب معرفت الله ,
مکان الهی ,
رؤیت خدا در مکان ,
عرش ,
اعجاز قرآن ,
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
منشأ پيدايش بحث اسما و صفات الاهي: ارزيابي ديدگاه ولفسن
نویسنده:
سيدلطفالله جلالي
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
متن
نسخه PDF
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
اسمای الهی
,
صفات الهی
,
صفات خدا
,
هری اوسترین ولفسن
چکیده :
مباحث كلامي و اعتقادي همواره مورد مناقشه و گفتوگو بوده و موجب نشاطي چشمگير در فضاي علمي شده است. در اين ميان، مبحث صفات، از مباحث مهمو گسترده كلام اسلامي است كه ديدگاهها و مواضع گوناگون در اين زمينه ارائه شده و نحلههاي متفاوتي شكل گرفته است. از جمله مباحث مهم در اين باب اين است كه چرا دانشمندان مسلمان، الفاظي چون عليم و قدير و حي و... را، كه در قرآن به مثابة اسماي خدا به كار رفتهاند، به مثابة صفات خدا تلقي كردهاند. منشأ اين بحث، اين است كه آيا سنت اسلامي و منابع نقلي دين، با تأملات و انديشههاي خود انديشمندان و متفكران مسلمان شكل گرفته، يا الهام گرفته از خارج دنياي اسلام بوده است؟ در اين باره، هري اوسترين ولفسن، دانشمند اسلامپژوه معاصر بر آن است كه، اين مبحث از فضاي مسيحي وام گرفته شده و به عالم اسلام وارد شده است./ اين پژوهش با رويكرد تحليلي، به بررسي اين ادعا و مستندات و شواهد آن ميپردازد. حاصل اين مقاله اين است كه برداشت وي اشتباه و مستندات او براي اثبات ادعا وي ناكافي است./ نتيجهگيري: در ارزيابي نهايي نظرية ولفسن، به اين نتيجه ميرسيم كه اين نظريه هم به لحاظ منابع و هم به لحاظ شواهد با اشكال مواجه است و شواهد بسياري بر خلاف آن وجود دارد. بخشهاي ديگر اين ديدگاه، از جمله قايل شدن به منشأ مسيحي براي نظرية نفي صفات معتزلي و نظرية صفات مخلوق نيز با اشكالاتي مواجه است كه با ابطال اصل ديدگاه، اين بخشها نيز ابطال ميشود. البته، بايد توجه داشت كه از اين مباحث، نميتوان نفي هرگونه تأثير و تأثر متقابل ميان مسلمانان و مسيحيان را در اين مباحث، نتيجه گرفت. همانگونه كه بيان شد، ممكن است مسيحيان در پرورش اين مباحث از راه ايجاد سؤال و ايجاد انگيزه براي مسلمانان نقش داشتهاند، اما اين سخن هرگز به معناي اخذ آموزة صفات از تثليث مسيحي نبوده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تفسیر الکبیر الفخر الرازی المجلد 1 : : المشتهر بالتفسیر الکبیر و مفاتیح الغیب
نویسنده:
محمد الرازی فخرالدین ابن العلامه ضیاء الدین عمر الشهیر بخطیب الری
نوع منبع :
کتاب , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
بیروت: دارالفکر,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
01. خداشناسی (کلام)
,
سوره حمد
,
تفسیر قرآن
,
تفسیر ادبی
,
تفسیر اهل سنت
,
تفسیر فلسفی
,
تفسیر کلامی
,
کتب تفسیر اهل سنت
,
کتب تفسیر عقلی اهل سنت
کلیدواژههای فرعی :
ملائکه ,
بسم الله الرحمن الرحیم ,
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم ,
02. جهان شناسی Religious cosmology ,
اسمای الهی ,
جن ,
اشاعره (اهل سنت) ,
رحمت الهی ,
وسوسه شیطان ,
زندگی ابدی انسان ,
صفات خدا ,
کلمه ,
علم (فضیلت اخلاقی) ,
توقیفیت اسمای الهی ,
کد کنگره:
BP94/5/ف3م7
چکیده :
تفسير فخر رازی، تفسيرى كلامى، نوشتهء فخرالدين رازى، متكلم و مفسر اشعرى قرن ششم و هفتم هجرى است. تفسير كبير مهمترين و جامعترين اثر فخر رازى و يكى از چند تفسير مهم و برجستهء قرآن كريم به زبان عربى است. اين كتاب به سبب حجم بسيارش به تفسير كبير مشهور شده، ولى نام اصلى آن مفاتيح الغيب است. فخر رازى، بر خلاف زمخشرى، كه هدف از تفسيرش دفاع از آموزههاى معتزلى است، به صراحت به انگيزه و هدف خود در نگارش اين تفسير اشارهاى نكرده، ولى عملا در جاى جاى آن، به دفاع از مذهب كلامى ابوالحسن اشعرى(متوفى ٣٣۴) و رد آراى مخالفان وى، به ويژه معتزله، پرداخته است. يكى از دلايل شهرت و اعتبار تفسير كبير، تأثير آن بر تفاسير بعدى است. برخى از مفسرانى كه از محتواى تفسير كبير و روش آن استفاده كرده يا تأثير پذيرفتهاند، عبارتاند از: نيشابورى در غرائب القرآن، بيضاوى در انوار التنزيل، آلوسى در روح المعانى، قاسمى در محاسن التأويل، طباطبائى در الميزان و رشيدرضا كه عالمى سلفى و پيرو ابن تيميّه است، در المنار از شيوهء استدلال و محتواى تفسير كبير بسيار استفاده كرده و طنطاوى نيز در الجواهر، قرآن را به همان شيوهء فخر رازى تفسير كرده است. اين اثر شامل سى و دو جلد مىباشد. هر چند فخر رازى در ابتداى تفسير كبير گفته است كه آن را در مقدمه و ابوابى تنظيم كرده و مقدمه نيز شامل ابواب و فصولى است، عملا در همان فصل اول از مقدمه، به تفسير {/«اعوذ باللّه من الشيطان الرجيم»/} پرداخته است. او تفسير هر سوره را با ذكر نام آن، محل نزول، تعداد آيات و اقوال مربوط به آن آغاز كرده، سپس با ذكر يك يا دو يا چند آيه از آن سوره، توضيح كوتاهى دربارهء مناسبت آنها با آيات قبلى داده است. اين ويژگى از امتيازات بارز اين تفسير است. سپس، چنانچه روايت يا حديثى از پيامبر اكرم(ص)، صحابه يا تابعين دربارهء آيه يا آيات وجود داشته، آنها را بررسى كرده، يا به ذكر مسائلى چون ناسخ و منسوخ يا شرح مصطلحات حديثى(مانند متواتر و آحاد و جرح و تعديل) پرداخته، آنگاه آيه يا آيات مورد نظر را به كوچكترين اجزاى مفهومى، تجزيه كرده و تحت عناوينى؛ چون مسئله، سؤال، وجه، اقوال، امور و غيره، از ابعاد مختلف كلامى و فلسفى و لغوى و ادبى و فقهى و مانند اينها به بررسى و تفسير آنها پرداخته و در پايان، نظر خود را بيان نموده است. اين بحثهاى تفصيلى و پرداختن به ابعاد گوناگون يك مسئله، از ويژگىهاى بارز و منحصر به فرد تفسير كبير است. تفسير كبير را از نظر روش، در شمار تفاسير عقلى و كلامى آوردهاند. ذهبى آن را از نوع تفسير به رأى جائز دانسته است. علامه طباطبائى نيز از طرفى اين تفسير را تفسيرى كلامى ذكر كرده و از طرف ديگر، تفسير متكلمان را تطبيق ناميده و رد كرده است. هر چند تفسير فخر رازى پر از مباحث كلامى و عقلى است، ظاهرا خود او لزوما به دنبال نگارش تفسيرى كلامى يا فلسفى يا تفسير به رأى، چه ممدوح چه مذموم، نبوده است، زيرا در تفسير خود به اين نكته اشارهاى نكرده و در وصيتنامهاش مىنويسد كه هيچ يك از اين روشهاى فلسفى و كلامى در كنار روش قرآنى ارج و ارزشى ندارند. با توجه به اين كه محور غالب مباحث كلامى، آيات قرآن كريم بوده است، در تفسير كبير كه صبغهاى كلامى دارد، مىتوان مجموعهء نسبتا كاملى را از آراى كلامى اشاعره، معتزله، كراميه و برخى فرق ديگر ملاحظه كرد و به يك دورهء كامل از مباحث كلامى دست يافت. برخى از مباحث كلامى - فلسفى كه فخر رازى به آنها پرداخته عبارتاند از: معرفت خداوند و اين كه آيا در شناخت او نظر و استدلال جائز است يا نه، ايمان و اسلام، تفاوت ميان اين دو و اركان ايمان، كلام الهى و بحث از حدوث و قدم آن، رؤيت خداوند، عدل الهى، جبر و اختيار و قضا و قدر، حدوث و قدم عالم، اعجاز قرآن، ارادهء خداوند، مفهوم استواى خداوند بر عرش، تجسيم، تثليث، عصمت انبيا، شفاعت پيامبر اكرم،عقيدهء شيعه در امامت معصوم و احتمال صحت آن، بيان لزوم وجود معصوم در هر زمانى با اين توضيح كه بر خلاف نظر شيعه و بنابر اعتقاد اشاعره و خود فخر رازى، مجموع امت معصوم است نه يك تن، و بحث معاد. در ميان مفسران، فخر رازى بيش از همه در تبيين آيات باران كوشيده است. از آراى خاص تفسيرى رازى، اعتقاد به نبودن واژههاى دخيل و غير عربى در قرآن است، همچنين وى به نقل روايات اسباب نزول و ذكر قرائتهاى مختلف اهتمام فراوانى داشته است. غلبهء صبغهء كلامى - عقلى در تفسير كبير مانع از اين نشده است كه فخر رازى در مواردى، از شيوهء قرآن به قرآن، در تفسير آيات كريمه استفاده كند؛ ولى با وجود اشاراتى كه به احاديث پيامبر اكرم و امامان شيعه كرده و رواياتى كه از صحابه و تابعين آورده، در تفسير خود اعتماد اندكى به احاديث داشته است. گفته مىشود كه او در نقل احاديث به شيوهاى كه در عصر او معمول بوده، سلسله سند حديث را ذكر نكرده و نيز احاديثى را كه بسيارى از مفسران، حتى عقلى مشربانى چون زمخشرى و طبرسى،در فضائل سورهها و ثواب قرائت آنها نقل مىكنند، نياورده است. در تفسير كبير استفاده از رواياتى كه از اسرائيليات شمرده مىشوند، بسيار اندك است. براى نمونه ذيل آيهء «ن» در سورهء قلم، «ن» را به معناى نهنگى كه زمين بر پشت آن قرار دارد، دانسته است. فخر رازى هر چند اين روايت را در تفسير آيهء مذكور آورده، آن را نه به سبب مخالفت با عقل يا اشكال در سلسله روايت يا محتواى حديث يا از اسرائيليات بودن رد كرده، بلكه از جنبهء ادبى و نحوى مردود دانسته اس. تفسير فخر رازى با وجود صبغهء كلامى، از اشارات صوفيانه خالى نيست و در تفسير برخى آيات به ذكر طريق و شيوهء عارفان در تفسير آيات نيز پرداخته است. از ويژگىهاى بارز روش فخررازى در تفسير كبير، اهتمام جدّى او به بيان مناسبات ميان آيات و سور قرآن كريم است. وى تنها به ذكر يك مناسبت اكتفا نمىكند، بلكه در بيشتر مواقع به بيان چند مناسبت مىپردازد. عنايت به نكات ادبى و بلاغى، از جمله استشهاد به شواهد شعرى دورهء جاهليت در مباحث لغوى و نحوى و بلاغى، از ديگر ويژگىهاى روش تفسيرى فخر رازى محسوب مىشود. وى در اين خصوص، بيشترين استفاده را از كشاف زمخشرى برده است. توجه به مباحث فقهى نيز از جمله خصايص روش فخر رازى در تفسير كبير است. فخر رازى در برخورد با آيات احكام، ابتدا آراى مكاتب و مذاهب مختلف فقهى را در خصوص آنها مطرح مىكند و سپس به تفصيل به بيان گرايش فقهى خود، يعنى مذهب فقهى شافعى، مىپردازد و بر صحت آن استدلال مىكند. تفسير كبير به دليل مهارت فخر رازى در علوم مختلف، سرشار از مباحث كلامى، فلسفى، منطقى، فقهى، ادبى و غيره است و همين ويژگى آن را دايرةالمعارف گونه كرده است. اين گستردگى و اطناب تفسير فخر رازى مىتواند از آن جهت باشد كه وى آن را براى عموم ننوشته است. به نظر برخى از علماى تفسير، اشتمال تفسير فخر رازى بر اين حجم مطالب متنوع، از اهميت تفسيرى آن كاسته است. به گفتهء ابوحيّان غرناطى، (مفسر قرن هفتم و هشتم)، در تفسير فخر رازى مطالبى هست كه در عالم تفسير نيازى به آنها نيست. ابن تيميّه نيز آن را تفسيرى دانسته كه در آن، جز تفسير از هر موضوعى سخنى يافت مىشود. به عقيدهء سيوطى، اين تفسير مملو از سخنان حكما و فلاسفه است و بحثهاى تفسيرىاش بىارتباط با آيات است. ابن خلّكان نيز مىگويد كه در آن مطالب غريب و نا آشناى فراوانى آمده است. عدهاى نيز بر محتواى آن خرده گرفتهاند و معتقدند كه تفسير كبير از اين جهت عيوب فراوانى دارد، از جمله ابوشامه مقدسى (متوفى ۶۶۵) معتقد است كه فخر رازى در تفسير خود شبهات جدّى مخالفان اسلام و اهل سنّت را به بهترين شكل مطرح كرده، ولى از حل آنها در نهايت عجز و ناتوانى فرومانده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
تعداد رکورد ها : 176
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید