جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهدر این پژوهش با محور قرار دادن موضوع شادی، تلاش شده است تا ضمن بیان دستورات فقهای شیعه و اهل سنت در باب برپایی جشن‌ها و اعیاد اسلامی (همچون عید قربان و عید فطر)، یک اصل کلی برای تمامی جشن‌هایی که افراد در مناسبت‌های مختلف برگزار می‌کنند، بیان نماید.

یکی از ویژگی‌های اساسی امام که مورد اختلاف مسلمانان واقع شده، بایستگی برتر بودن امام از سایر افراد امت است. شیعه‌ی امامیه و برخی از علمای اهل سنت افضلیت را از شرایط امامت می‌دانند و در مقابل، دیگر علمای اهل سنت و جماعت بسیاری از معتزلیان و خوارج و زیدیه چنین شرطی را برای امامت قائل نشده اند و تقدیم مفضول بر فاضل را جایز می‌دانند.افضلیت امام دایره‌ی گسترده‌ای دارد که هم شامل کمالات دنیوی و فضایل ظاهری؛ هم در بر دارنده‌ی سعادت و تعالی معنوی است.پایان نامه به ترتیب منطقی شامل تعریف و ملاک‌های افضلیت، نظر گروه‌های کلامی درباره افضلیت، ادله اهل سنت بر افضلیت خلفاء و در انتها ادله شیعه بر افضلیت امیرالمؤمنین علی (ع) است.حاصل فصول آن است که ادلّه‌ای که اهل سنت بر افضلیت خلفاء خویش (ابوبکر-عمر-عثمان) آورده‌اند اولاً ضعیف بوده و از نظر عقل سلیم قابل پذیرش نبوده و ثانیا با ادلّه‌ای که شیعه بر افضلیت امیرالمؤمنین علی (ع) آورده؛ قابل مقایسه نیست. در نهایت در فصل آخر افضلیت علی (ع) طبق ملاک‌های که در فصل نخست آمده؛ به اثبات رسیده است.

امّت اسلامی به دوگروه شیعه و سنّی تقسیم شده اند و نقطه آغاز اختلاف آنان مسأله جانشینی پیامبر 6می باشد. شیعه بر این باور است که جانشینی پیامبر ادامه کار پیامبر است بنابراین شرایط عمده ای که در پیامبر 6معتبر است از قبیل عصمت و علم لدنّی، باید در امام و جانشین پیامبر باشد و چون انسانها راهی به کشف این صلاحیتها ندارند بنابراین انتخاب جانشین پیامبر6از اختیار انسانها خارج و خداوند خود اقدام به این کار می کند و رسول خدا 6این انتخاب خداوند را برای مردم بیان می نماید. همچنین شیعه بر این باور است که این انتخاب از طرف خداوند نسبت به امام علی 7انجام گرفته و رسول خدا 6نیز این انتخاب را بارها اعلام کرده است که از مهمترین موارد آن غدیر می باشد و مهمترین هدف پیامبر در سخنرانی معروف غدیر جانشینی بلافصل امام علی 7می باشد. پرسش این پژوهش این است که چه موانعی در دنیای اسلام مانع تحقّق اهداف غدیر شده است؟ آیا این موانع مربوط به شرایط آن روز جامعه بوده است یا اینکه در بستر زمان هم موانعی ایجاد کرده اند؟این پژوهش که به روش استنادی- تحلیلی بر اساس منابع اهل سنّت انجام گرفته است به این نتیجه رسیده است که ؛ اکثریت اهل سنّت ضمن اعتراف به وقوع حادثه غدیر از پذیرش خلافت بلافصل امام علی 7سرباز زده اند و این خود معلول دو گروه از موانع می باشد : 1. عواملی که از زمان وقوع حادثه غدیر موجود بوده و تا پایان حیات امام علی 7ادامه داشته و مانع تحقّق اهداف غدیر بوده است ؛ موانع متعددی از قبیل : موانع عقیدتی ، فرهنگی ، اجتماعی ، اخلاقی ، شخصیتی و سیاسی 2. همچنین در بستر زمان حکومتها ، با همکاری عوامل مختلف علمی ، فرهنگی ، سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی خود ، دست به اقداماتی زدند تا پیام غدیر در جامعه اسلامی به فراموشی سپرده شود . این اقدامات عبارتند از ؛حذف فضائل امام علی 7، فضیلت تراشی برای مخالفان امام علی 7، جلوگیری از نشر حدیث و تدوین آن ، تهدید و ارعاب مخالفان ، تشویق مخالفان و پرداخت رشوه ، سانسور خبری ، تبلیغات گسترده علیه امام علی 7و ... مشروح مباحث و مستندات آن را باید در پایان نامه جستجو کرد .

این رساله به منظور جمع آوری و ارائه دادن مطالبی که مربوط به "فضائل حضرت زهرا (ع) در منابع اهل سنت" وجود دارد، تدوین شده و در راستای این هدف، سعی شده است که تمام ابعاد زندگی حضرت که به نحوی ارتباط به موضوع فضیلت دارد، به ترتیب زمانی و بر اساس سیر تاریخی، تحقق و ظهور و بروز آنها در شخصیت حضرت زهرا (ع) جمع آوری و مورد بررسی قرار گیرد. در توضیح روند بحث و محتوای رساله، گفتنی است که ابواب و فصول بحث شامل مقاطع مختلفی مشتمل بر دوران پیش از تولد تا رحلت حضرت و عرصه های زندگی فردی و اجتماعی ایشان را در بر می گیرد و منابع اهل سنت در مجموعه این مقاطع، چهره ای ممتاز از شخصیت حضرت زهرا (ع) را پیش روی ما ترسیم می کند.

رجعت عبارتست ازرجوع وبازگشت عده ای ازمردگان به این دنیا درآخرالزمان قبل ازقیام قیامت، رجعت یک مساله اعتقادی وتقریباً ناشناخته است تاآگاهی عمیق ازاین مساله بدست آید ضروت این تحقیق اجتناب ناپذیراست.بابررسی عمیق رجعت درطول تاریخ شیعه درمی یابیم که این مساله درهمان آغازطرح وگسترده آن توسط ائمه (علیه السلام) دو نوع عکس العمل متفاوت را درجامعه اسلامی درپی داشته است،ازطرفی شیعیان واصحاب خاص ائمه (علیه السلام) به واسطه پیروی ازآن بزرگواران درصدد اثبات آن وردّ ادّله مخالفان برمی آمدند ، ازطرفی دیگر بعضی ازمخالفان شیعه این مساله را نوعی بدعت دانسته وبه شدت با معتقدین به آن برخورد می کردند، وشاید به علت همین تاکید ونیز مخالفت مخالفان بود که رجعت نگاری درزمان ائمه(علیه السلام) وازسوی اصحاب خاص آغاز گردید.مساله رجعت را دردومقام باید اثبات کرد. مقام امکان ومقام وقوع، مقام اول ازراه عقل وآیات وروایات ومقام دوم ازراه آیات ورویات قابل اثبات است. آن چیزی که ازادله رجعت برمی آید وموجب علم ویقین است این است که عده ای ازمردگان به این جهان درآخرالزمان قبل ازقیامت برمی گردند. اماکیفیت رجعت کنندگان ، تعدادآنها،و...... چیزهای اند که موجب علم ویقین نیستند.این عقیده نه مخالفت سنت الهیه است نه مستلزم قول به تناسخ است،نه منافات باتکلیف داردنه منجر به لغو بودن معاداست، بلکه عقیده رجعت یک عقیده مسلم وشفاف است که مستند به آیات وروایات می باشد.

در این تحقیق با امام علی (ع) و مواد شخصی چیزی از دیدگاه اهل سنت که توسط محمود محمدی دانشجوی کارشناسی ارشد، تهیه و تدوین گردیده است، همراه خواهید شد.در بخش اول: هویت اجتماعی و سیاسی و مقام و ویژگی‌های منحصر به فرد امام علی (رضی‌الله عنه) از جمله نام و نسب، تولد، تربیت، اسلام آوردن، ازدواج، زندگی اجتماعی، مقام سیاسی و علمی، فضائل، شجاعت، زهد و تواضع، فصاحت و بلاغت، کلام علی(رضی‌الله عنه), آیات و احادیث درباره علی(رض ) بیان شده است. در بخش دوم: امام علی (ع) را همراه پیامبر در حوادث مختلف مانند: دیدار قبایل، هجرت، پیمان برادری، غزوه‌های عشیره،بدر, احد, بنی نضیر، حمراء الاسد, احزاب، بنی قریظه، خیبر، حنین، تبوک و همچنین در صلح حدیبیه، شکستن بت‌ها در مکه، هیئت اعزامی به نجران، یمن، حجهالوداع و غسل و دفن پیامبر، می‌بینیم.در بخش سوم: امام علی (ع) در دوران خلافت و چالش‌های پیش روی وی بررسی شده است. که خطبه امام به عنوان خلیفه مسلمین و سرآغاز خلافت نیی و جنگ جمل، ستیزه با غلاه, نبرد صفین و فتنه خوارج و شهادت وی را پوشش داده است

موضوع این پایان نامه بررسی تطبیقی ویژگی های صحاح سته و کتب اربعه از نظر دانشمندان فریقین است. صحاح سته و کتب اربعه نزد دانشمندان اهل سنت و شیعه جایگاه والایی داشته و به عنوان نخستین و مهم ترین جوامع حدیثی نزد آنان شناخته شده اند. هر یک از این کتاب ها از نظر ساختار، محتوا و سند، نقاط قوت و ضعفی دارند که باعث می شود در اعتبار و صحت، نسبت به دیگری در رتبه ی بالاتر یا پایین تری قرار گیرند. بررسی ویژگی های هر یک از این کتاب ها زمان زیادی را طلب می کند. و نیز تحقیقی فراتر از محدوده ی یک پایان نامه است. از این رو در این نوشتار برای دست یابی به امتیازها و ضعف های صحاح سته و کتب اربعه به رأی و نظر دانشمندان حدیث شناس رجوع شده است. و براساس همان آراء به بررسی تطبیقی این آثار روایی پرداخته شده است. شاید بتوان گفت چنین تحقیقی از اعتبار بیشتری برخوردار است، به این جهت که برمبنای آراء دانشمندان صاحب نظر در دانش حدیث صورت گرفته است. این پایان نامه با استفاده از روش مطالعه ی کتابخانه ای و به شیوه تحلیل محتوا، به بررسی تطبیقی ویژگی های صحاح سته و کتب اربعه از نظر دانشمندان فریقین پرداخته است. در این تحقیق بعد از ارائه دیدگاه های دانشمندان در مورد ساختار، محتوا و سند احادیث صحاح سته و کتب اربعه به تحلیل و تطبیق آن آراء پرداخته شده است. در پایان مشخص شد که به لحاظ ضعف های محتوایی و سندی، صحاح سته عنوان مناسبی برای کتاب های شش گانه حدیثی اهل سنت نیست. زیرا از این عنوان صحت و اعتبار کامل احادیث آنها برداشت می شود، در صورتی که در این تحقیق ثابت شده است که مملو از ضعف های محتوایی و سندی هستند. همچنین به جهت ضعف ها و انتقادهای فراوان وارد شده به کتاببخاری و مسلم، نام گذاری آنها به صحیح نیز مناسب نیست. علاوه بر این مشخص شد که تمجید و تکریم بسیار آنها مبالغه است. کتب اربعه نیز دارای ضعف هایی هستند اما اغراقی در صحت کامل آنها وجود ندارد. و مشخص شد که این آثار روایی از لحاظ ویژگی های محتوایی و سندی و اعتبار در جایگاه بالاتری از صحاح سته قرار دارند.

اهمیت استحاضه به وضوح آشکار است چرا که اغلب زنان با آن رو به رو هستند.استحاضه نزد اکثر فقهای امامیه، خونی است که از رحم خارج می شود و با خون حیض، نفاس، عذره، قرح و جرح متفاوت است.مشهور فقهای امامیه، استحاضه را به قلیله، متوسطه و کثیره تقسیم کرده اند.در مقابل به نظر عده ای، استحاضه به قلیله و کثیره تقسیم می شود.اقسام استحاضه، احکام اختصاصی و مشترک دارند.احکام اختصاصی اقسام استحاضه عبارت است از :وجوب تطهیر بدن و عوض کردن پنبه و وجوب وضو برای هر نماز در استحاضه قلیله، وجوب افعال استحاضه قلیله و وجوب غسل صبح در استحاضه متوسطه، وجوب افعال استحاضه متوسطه و اغسال سه گانه در استحاضه کثیره.احکام مشترک استحاضه شامل :اختبار و تحفظ از خون واجب است.دخول و مکث در مساجد به شرط ایمنی از آلودگی بدون غسل جایز است.مس قرآن بعد از تطهیر جایز است.قضای نماز جایز است هر چند در پاکی از مستحاضه فوت شده باشد.در صورت اخلال به غسل، روزه باطل است.نماز آیات واجب است و صحت آن مشروط به تمام اعمالی است که مستحاضه باید برای نمازهای یومیه انجام دهد. نزدیکی قبل از غسل و سایر افعال جایز نیست.هر چند به نظر بعضی از فقها، اختبار واجب نیست، دخول و مکث در مسجد تنها با غسل جایز است، مس قرآن مطلقا جایز نیست، قضای نمازهای یومیه جایز نیست، در صورت اخلال به غسل، روزه صحیح است، غسل مستقل برای نماز آیات واجب است و نزدیکی قبل از غسل جایز است.و اما فقهای اهل سنت اقسام استحاضه را معتبر نمی دانند و استحاضه را در حکم سلس البول یا زخمی که خونش بند نمی آید می دانند.

یکی از مسائلی که جزو اختلافات اعتقادی در بین شیعه و اهل تسنّن است، مسأله‌ی جواز و عدم جواز سهوالنبی است. روایاتی در این زمینه از طریق شیعه و اهل تسنن وارد شده است که همه‌ی علماء اهل تسنن و برخی از علماء شیعه، این دسته از روایات را صحیح دانسته و عصمت مطلقه‌ی نبی اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) را زیر سوال برده‌اند. در این پایان نامه،این روایات در سه حیطه‌ی سهو پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم)در نماز، خواب ماندن ایشان از نماز صبح، راهنمایی خطا در تأبیرالنخل و بررسی اشکالات سندی و محتوایی آن‌ها، مطرح شده و در پایان، انگیزه‌ی جعل این گونه روایات،بیان گردیده است.و اثبات می شود که جاعلان این گونه احادیث، هدفی جز پایین آوردن شخصیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) و هم سطح قرار دادن ایشان با خلفا، نداشته اند؛ با پایین آوردن شأن پیامبر(ص)و هم سطح کردن ایشان با خلفاء، خطاهای خلفا، عادی تلقی خواهد شد؛ چراکه جایی که پیامبر(ص) خطا کند و سهو نماید، اشتباهات خلفاء توجیه خواهد شد؛ اما ساحت مقدس نبی اعظم (صلی الله علیه و آله وسلّم) برتر و بالاتر از آن است که گرد سهو یا إسهاء بر آن بنشیند.

روایات تفسیری از نظر رویکرد دارای انواع گوناگونی می‌باشند. دسته‌ای از این روایات دارای رویکرد نقلی، دسته‌ای دیگر دارای رویکرد تفسیری و دسته‌ای دیگر دارای رویکرد تأویلی می‌باشند.هر یک از این دسته روایات دارای انواع مختلفی به شرح ذیل می‌باشند:روایات با رویکرد نقلی شامل روایات لغوی و روایات فضای نزول و روایات اخبار غیبی می‌باشد که روایات لغوی خود شامل روایات بیان معانی واژگان و روایات بیان معانی واژگان با استشهاد به قول عرب می‌باشد، و روایات فضای نزول نیز خود شامل روایات سبب نزول و روایات بیان وقایع فضای نزول می‌باشد، و همچنین روایات اخبار غیبی خود شامل روایات اخبار گذشتگان و روایات اخبار آینده است.دسته‌ی دوم، روایات با رویکرد تفسیری می‌باشند که این دسته از روایات شامل روایات تبیینی و روایات تمثیلی است، که روایات تبیینی خود شامل روایات تفسیر ظاهر، روایات مبیّن آیات مجمل، روایات مخصّص آیات عامّ و روایات مقیّد آیات مطلق می‌باشد.دسته‌ی سوم روایات با رویکرد تأویلی می‌باشند که شامل روایات جری و تطبیق و روایات بیان معانی باطنی آیات است، که روایات جری و تطبیق خود شامل روایات بیان مصداق و روایات جری و تطبیق به وسیله‌ی توسعه‌ی مفهوم می‌باشد.همچنین روایات دیگری در تفاسیر مأثور اهل سنت ذیل آیات سوره‌ی آل عمران یافت شد که این روایات شامل مطالب اسرائیلی می‌باشد و در فصل روایات اسرائیلی تعدادی از آنها ذکر شد.اکثر روایات تفسیری در تفاسیر مأثور اهل سنت دارای رویکرد نقلی می‌باشند، در حالیکه بیشتر روایات منقول در تفاسیر مأثور شیعه دارای رویکرد تفسیری و تأویلی می‌باشند، به عبارت دیگر در تفاسیر مأثور اهل سنت روایات با رویکرد نقلی بیشتر به چشم می‌خورد، ولی در تفاسسیر مأثور شیعه روایات با رویکرد تفسیری و تأویلی جلب توجه می‌کند.در میان روایات نقل شده در تفاسیر مأثور اهل سنت در مورد یک آیه گاهی اختلاف مشاهده می‌شود، ولی در میان روایات تفسیری تفاسیر مأثور شیعه این اختلاف کمتر مشاهده می‌شود.روایات تفسیری هر دو دسته از تفاسیر مأثور شیعه و اهل سنت گاهی نظر یکسانی را ارائه می‌دهند و گاهی نیز میان روایات اختلاف مشاهده می‌شود.