جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فيلسوفان صدرايي به تشکيک در مراتب وجود، يعني وحدت وجود در عين کثرت وجود معتقدند و در برابر، عرفا و متصوفه اسلامي به وحدت شخصي وجود عقيده دارند؛ يعني وجود را واحد شخصي مي‌دانند که همان وجود حق عزوجل است و غير حق را به وجود مستعار و مجازي موجود مي‌دانند نه به وجود حقيقي. در مقابل، حکما به کثرت وجود در عين وحدت قائل‌اند. در مکاتباتي که ميان مرحوم سيداحمد کربلايي و حاج شيخ محمدحسين اصفهاني(کمپاني) در اين زمينه رد و بدل شد، مرحوم کربلايي از نظريه عرفا و مرحوم اصفهاني از نظريه فلاسفه دفاع مي‌کرد. علامه طباطبائي تذييلاتي بر اين مکاتبات مرقوم كرد و در نهايت از نظريه عرفا پشتيباني نمود. او بر اين باور است که برهان حکما در باب تشکيک، مسلک عرفا را بعينه نتيجه مي‌دهد؛ يعني همان برهان تشکيک ما را به وحدت شخصي وجود و نفي کثرت حقيقي هدايت مي‌کند. آيت‌الله جوادي آملي نيز بر اين باور است و مي‌گويد: عرفان مبتني بر وحدت شخصي وجود، و فلسفه مبتني بر کثرت حقيقي وجود است. در عرفان، هستي محض وجود واحد است و در عرض يا طول آن وجود ديگري که مستقل از آن و يا عين ربط به آن باشد فرض نمي‌شود و امور مقيد و محدودي که تصوير مي‌شوند، آيات و نشانه‌ها و ظهورات واجب‌اند. در اين مقاله به نقد و بررسي ديدگاه و ادله اين دو بزرگوار پرداخته، و در نهايت حقانيت مسلک حکما اثبات شده است.

نظریه‌ی وحدت وجود از عمیق‌ترین دستاورد‌های عرفان و یکی از دیریاب‌ترین اندیشه‌های بشری در طول تاریخ بوده که با تقریر‌های گوناگون تبیین گردیده است. از آنجا که این مسأله زیر‌بنای بسیاری از مباحث عرفانی است عرفا بیش از هر موضوع دیگری به آن پرداخته‌اند. ارباب وحدت وجود بر این باورند که حقیقت مطلق گرچه به صورت اشخاص و افراد مختلف ظاهر می‌شود ولی در کنه ذات خود واحد است. بر این اساس جهان امری غیر واقعی است و همه‌ی وقایع ذهنی و مادی اموری موهوم و در حکم عدم‌اند. این اندیشه در جهان اسلام و سرزمین هند از سابقه‌ای بس کهن برخوردار است. از این رو بنا به ضرورت موضوع در رساله‌ی حاضر به بررسی و مقایسه‌ی عقاید وحدت وجودی شنکره بانی مکتب هندی ادویته ودانته با آرا و نظرات شبستری عارف مسلمان و سراینده‌ی منظومه‌ی گلشن-راز پرداخته می‌شود. آنچه در خور توجه است این است که با وجود اینکه این دو عارف فرزانه متعلق به دو سنت دینی و عرفانی متفاوت هستند ولی عقاید آن‌ها در باب خدا‌شناسی، انسان‌شناسی و جهان‌شناسی از بسیاری جهات قابل تطبیق با یکدیگرند. بر این اساس فصل اول این رساله شامل کلیات و همچنین مروری بر تحقیقات در زمینه مورد بحث می‌باشد. فصل دوم به موضوعاتی از قبیل عرفان اسلامی، معرفی شبستری، دین هندو، معرفی شنکره، وحدت وجود و... می‌پردازد. در ادامه در فصل‌های جدا‌گانه مباحث مرتبط از دیدگاه این دو عارف مورد کاوش قرار گرفته و در نهایت به مقایسه و مقارنه عقاید این دو عارف بر اساس نسبت‌های قیاس‌پذیر پرداخته شده است.

هر کودکی بنا به سنت الهی ،خدا دوست و پرستنده او آفریده شده است . او به حکم فطرت الهی به خدا گرایش دارد و او را می شناسد.یکی از کارکردهای دین نیز این است که با آموزه های خود کودک را به خدا نزدیک تر کند و این استعداد بالقوه و قابل انعطاف را در درون او شکوفا سازد، تا در نهایت راه سعادت را پیموده و به سر منزل مقصود که همان عبد صالح است، برسد. محقق با علم به این حقایق و با هدف بررسی و تبیین اصول و روشهای پرورش حس خدا دوستی در کودکان مقطع ابتدایی از منظر اسلام،این تحقیق را ارائه می دهد.پژوهشگر با استفاده از روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای ، مفهوم خدا دوستی را از دو منظر، مورد بررسی قرار می دهد. از منظر درونی ، دو مولفه و شاخص اصلی( علم حضوری و گرایش و علاقه فطری به خدا ) مورد بررسی قرار می گیرد. طبق آیات و روایات این دو شاخص در همه انسانها و از جمله کودکان وجود دارد . از منظر بیرونی نیز از دو مولفه ( شناخت صفات خدا و یاد خدا) بحث به میان می آید. این دو عنصر توأمان با هم موجب افزایش علاقه کودک به خدا می شود. با توجه به واقع شدن کودک در دوره عملیات عینی و رشد مذهبی واقع گرا، شناسایی و توجه به صفات خدا از طریق توجه به محسوسات و دریافتهای عقلانی (طبقآموزه های دین اسلام پایگاه تعقل و بصیرت ،قلب است)صورت می گیرد.از جمله منابعی که در معرفی شناخت خدا دخیل هستند،توجه به طبیعت، قصه های قرآنی می باشد. استفاده از استدلال های ساده ، محتوای برنامه درسی و رادیو-تلویزیون ،نیز در حکم ابزار خداشناسی و پرورش حس خدا دوستی در کودکان می باشند. مفهوم خدا دوستی در کودکان مصداقهای گوناگونی دارد ، مانند: کمک به زدوده شدن تفکرات خام و مادی انگارانه در مورد خدا ، حب پیامبر(ص) و اهل بیت (ع)و پیروی از آنها ، تشکر و قدردانی از خدا و متخلق شدن به اخلاق نیکو و صفات خدایی.مفهوم خدا دوستی فطری (درونی) پایه و مبنای خدا دوستی به لحاظ عینی و پدیداری (بیرونی) است و مصادیق خدا دوستی در کودکان نیز با توجه به وجه عینی آن، در نظر گرفته می شوند. بنابراین هر یک مقدمه دیگریست . این موارد،به مثابه ی مواد و برنامه های تربیت دینی کودکان است.اما فضای حاکم بر این برنامه ها را، همان اصول که قواعد و راهنمای عمل هستند، مشخص می کنند. این اصول و متعاقب آن روشهای ذکر شده ، با توجه به تعالیم دین اسلام ، روان شناسی کودک ، فلسفه اسلامی، و نظرات مربیان تعلیم و تربیت طراحی گردیده است .این اصول به دو دسته ،تقسیم می شوند. اصول دسته اول از لحاظ شأن و رتبه در سطح بالاتری هستند که عبارتند از : اصل خداجوئی فطری و اصل استمداد و توکل به خدا. این دو رابطه ی طولی بنده با پروردگار محسوب می شوند. اصول دسته دوم عبارتند از : اصل رحمت و مهرورزی ، اصل زیبایی شناسی ، اصل تربیت فرحناک ،اصل فعالیت متربی ، اصل تدرج و تمکن در تربیت دینی ، اصل جذب و تطابق ، اصل توجه به تجربه های فردی در تربیت دینی که همگی تحت الشعاع این دو اصل هستند و می توانند رابطه وجودی و اُنس انسان (کودک) با پروردگار را تقویت کنند. مربی نیز باید این اصول و روشها را به صورت تلفیقی مدنظر قرار دهد تا نتیجه تربیتی مطلوب حاصل گردد.

‫کتاب «الشواهد الربوبية في المناهج السلوکية»، نوشته صدرالدين محمد بن ابراهيم قوام شيرازي، ملقب به ملاصدراست که حاوي يک دوره مختصر از مباحث فلسفي بر اساس مشرب حکمت متعاليه و پنجمين اثر مکتوب وي است. اين کتاب که پس از کتاب شريف اسفار اربعه به نگارش درآمده و در پنج مشهد و هر مشهد در چند شاهد مرتب شده، از جامعيت خاصي برخوردار است. مشهد اول آن در باره امور عامه، مشهد دوم در باره وجود باري تعالي، مشهد سوم در باره معاد، مشهد چهارم در باره حشر جسماني، قبر، بعث، بهشت و جهنم، و مشهد پنجم آن درباره نبوت و ولايت است. در پايان‌نامه حاضر، دورنمايي از مباحث اين کتاب به عنوان مقدمه ارائه گرديده، سپس از بين مشاهد پنج گانه، شاهد اول از مشهد اول که در باره اصل وجود است و شاهد دوم از مشهد اول که در باره وجود ذهني است، ترجمه و شرح شده است. در شاهد اول، تحقق و واقعيت داشتن وجود و روشن و آشکار بودن آن و قوام داشتن همه اشيا به او و همچنين سريان او در همه ماهيات، و اينکه هر کجا وجود حضور داشته باشد، هم? صفات کمالي هم حضور دارند، و اينکه همه چيز وجود است و ماهيت در ظل او عنوان پيدا مي‌کند، و اينکه ملازمت وجود و ماهيت اتفاقي نيست؛ بلکه اتحادي است، و اينکه تميز و تشخص وجود به ماهيت است و وجود اصل و مبدأ پيدايش جوهر و اعراض است، بحث شده است. در ادامه، جايگاه امور عامه را که همان استعدادبخشي به موجودات است، مطرح کرده و آراي ديگر را مردود مي‌شمارد ومقولات ماهوي و احوال آنها را تعريف مي‌کند. در شاهد دوم عوالم متعدد وجودي را توضيح داده و جايگاه وجود ذهني در ميان مجموعه اين عوالم را روشن کرده و براي اثبات وجود ذهني برهان‌هايي اقامه کرده و اشکالات و شبهاتي را که در باره وجود ذهني مطرح است، پاسخ‌ مي‌دهد. در پايان، به کيفيت وجود کليات در ذهن مي‌پردازد و واقعيت آنها را الهامي مي‌داند. نويسنده در ابتداي هر قسمت، مقدمه‌اي براي ورود به بحث ارائه مي‌کند و سپس مطالب کتاب را ترجمه و کمي تشريح و توصيف و در مواردي هم نقد مي‌کند.

‫چکیده و 20 صفحه از متن الکترونیکی در پیوست ها و منابع دیجیتالی قابل رؤیت می باشد