جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫پديده ناسيوناليسم که يکي از عوامل مهم در شکل‌گيري دولت‌هاي جديد به‌شمار مي‌رود، و رويدادهاي اساسي جهان را تحت تأثير قرار مي‌دهد، در جهان اسلام و ميان انديشمندان مسلمان با واکنش‌ها و برداشت‌هاي بسيار متفاوتي روبرو گرديده است. برخي از انديشمندان مسلمان با تأکيد بر جنبه فراملي دين اسلام، به‌شدت با ناسيوناليسم مخالفت کرده‌اند؛ و جمعي ديگر، ناسيوناليسم و تمام لوازم آن را به‌صورت کامل پذيرفته‌اند. بدين ترتيب، ناسيوناليسم در ميان مسلمانان گرفتار طيفي از افراط و تفريط شده است. اما يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد که بعضي از انديشمندان و متفکران بزرگ دنياي اسلام، معتقد به نوعي از ارتباط و سازش ميان ايده‌هاي فراملي اسلام و ناسيوناليسم هستند. بر اين اساس، نه مي‌توان آن را به‌طور کلي نفي و طرد کرد، و نه مي‌توان به‌صورت مطلق پذيرفت. ناسيوناليسم قرائت‌ها و گونه‌هاي مختلفي دارد که برخي از آن‌ها داراي ابعاد مثبت و سازنده بوده، و باعث وحدت و استقلال پاره‌اي از ملت‌ها گرديده است. اما نوع تجزيه‌گراي آن که مبتني بر تفاخرات قومي و قبيله‌اي، و تعصبات نژادي مي‌باشد، غيرقابل قبول بوده، و در لسان آيات و روايات نيز نکوهش شده است. آموزه‌هاي دين مقدس اسلام، در قالب معرفي موجوديت و تعدد ملت‌ها به‌عنوان يکي از سنن آفرينش و ضرورت‌هاي جامعه بشري در جهت بازشناسي از يکديگر و بهبود روند امور اجتماعي بشر، ابعاد مثبت و پوياي ناسيوناليسم را تأييد کرده است. متفکراني هم که ارتباط و همخواني ايده‌هاي فراملي اسلام و ناسيوناليسم را پذيرفته‌اند، اعتقاد دارند که در قالب حفظ اسلام، منافع ملي نيز حفظ مي‌شود. از اين منظر، تشکيل دولت ملي و سرزميني، يکي از مراحل رسيدن به دولت اسلامي و تشکيل امت واحده مي‌باشد. و در اين صورت، ناسيوناليسم همسو با آموزه‌هاي ناب اسلامي بوده و نمي‌توان آن را ناديده گرفت. اما ناسيوناليسمي که تنها به مليت بگرايد و در برابر اسلام قد علم کند مردود خواهد بود.

‫چکيده : تحقيق حاضر، ديدگاه‌هاي فقهاي اماميه و مذاهب چهارگانه اهل سنت در احکام وضو را با توجه به آيه وضو بررسي و مقايسه مي‌کند. نويسنده معتقد است در تفاسير کهن و کتاب‌هاي فقهي بر اين نکته تأکيد شده: وضويي که در آن دو مسأله شستن و مسح وجود داشته باشد، مطابق با احکام و سنت است و از ادله و شواهد قرآني نيز همين مطلب استفاده مي‌شود. وي همچنين اعتقاد دارد که شستن سر و پاها به جاي مسح، وضو را از اعتبار ساقط مي‌کند و اختلاف در مسأله وضو از زمان خلافت عثمان بن عفان پديد آمده و شرط وضو: نيت، ترتيب و موالات است. نگارنده در چهار فصل احکام وضو و تيمم را از منظر فقهاي اماميه و اهل سنت منعکس مي‌سازد. در فصل اول کلياتي از واژگان کليدي تحقيق، مانند واژه‌هاي طهارت، غَسل، وجه، يد، مرفق و کعبين و نيز ديدگاه‌هاي فقهاي مذاهب شيعه و اهل سنت در باره مفهوم واژگان مذکور بيان گرديده است. او در بخش دوم با اشاره به اهميت و تاريخچه وضو در عهد رسول خدا( و خلفا، نحوه وضو گرفتن پيامبر اسلام و صحابه را شرح مي‌دهد. در فصل دوم ابتدا به شرح اجمالي مفاد آيه وضو مانند مراد از "اذا قمتم"، مخاطبان آيه، عموم و اطلاق آيه و تفصيل احکام آن پرداخته شده و سپس احکام و شرايط وضو همچون: ترتيب موالات، نيت در وضو و ادله وجوب آن، نحوه شستن صورت و دست‌ها از منظر فقه اماميه و فقه مذاهب اربعه اهل سنت بيان گرديده است. نويسنده در فصل سوم نخست به بحث درباره مسح سر و پاها از ديدگاه مذاهب چهارگانه اهل سنت و شيعه اماميه و کيفيت آن اشاره کرده و سپس شستن پاها و سر به جاي مسح را همراه با ادله فقهي و قرآني آن بررسيده و نظريات فقهاي مذاهب اربعه را در اين زمينه نقد مي‌کند. آن گاه به احکام غسل جنابت و تيمم را از منظر فقهاي مذاهب پنج گانه پرداخته و موارد اشتراک و اختلاف نظر فقهي آنان را فراروي مخاطبان پژوهش خويش قرار مي‌دهد.