جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫قرآن بسندگی به توجه تام و همه جانبه به قرآن گفته می شود كه در حوزه دين و تفسير قابل بحث است. قرآن¬بسندگی در دین در بحث از منابع شریعت، در رابطه بین کتاب و سنت به عنوان دو منبع وجوبی در تشریع و استخراج برنامه¬های دینی، به حالت و رابطه¬ای اطلاق می¬شود که در ارتباط این دو در دین شناسی، توجه تام به قرآن می¬شود و برای امور دینی کافی به نظر می¬رسد و نقش سنت نادیده انگاشته می¬شود. قرآن ¬بسندگی¬نخستین که به قرآن¬بسندگی در منابع شریعت نامبردار بود، به عنوان راهبرد تک منبعی در منابع شریعت، یک مسیر انحرافی و دستاویزی سیاسی بود که نابود کننده¬ی تفسیر ماثور بود و به عنوان عامل بسترساز در قرآن¬گرایی افراطی نقش داشت. قرآن¬بسندگی در تفسیر به عنوان یک جریان افراطی-انحرافي، در زیر مجموعه روش تفسیر قرآن به قرآن و جهد و جد مفسر و افراط او حاصل می¬شود، می¬توان آن را یک جریان افراطی در نظر گرفت که مفسر مجتهد می¬خواهد با تكيه صِرف به قرآن، به تفسير و تفهيم آن دست يابد. برای قرآن بسندگي در تفسیر، ادله¬ای طرح شد که پس از تحلیل و بررسی آن معلوم شد كه ادله به قابل فهم بودن قرآن، حجیت ظواهر آن و اندیشیدن در قرآن و پند گرفتن از آن دلالت داشت و در بالاترین سطح از ادله، آیات دسته جامعیت به استقلال قرآن در تبیين رهاورد و مقاصد خود در امور هدايت دلالت داشت و بیشتر از این از ادله قرآنی چیزی قابل برداشت نیست. از ادله روایی هم به استفاده از قرآن تشویق شده بود که راهی برای دوری از مهجوریت قرآن بود. با توجه به اين تحليل؛ قرآن-گرايي افراطي اتقان و استواري لازم براي ارائه تفسير كارامد را ندارد و ادله آن کافی نیست و استفاده از اين روش در تفسير قرآن ، یک برداشت ناقص از تفسير قرآن به حساب مي¬آيد. در توجه به قرآن و استفاده از روش تفسیر قرآن به قرآن به عنوان یگانه روش راستین و اصیل، مي توان به قرآئن درون متنی قرآن توجه حداکثری داشت و از سنت به عنوان قرینه منفصل در تفسیر کمک گرفت. تفسیر معتبر در گرو همین پیشنهاد قابل ملاحظه و ارزش است.

‫در تاريخ اسلام حوادث مهم بسياري اتفاق افتاده، که نقش اساسي در سرنوشت اسلام و مسلمانان داشته است. يکي از اين حوادث مهم، حادثه ليله‌المبيت است؛ شبي که با فداکاري و از جان گذشتگي اميرالمومنين علي(ع) ، جان پيامبر محفوظ ماند، و نقشه مشرکين نقش بر آب شد. اين حادثه، چنان مهم بود که خداوند در قرآن کريم با آيات متعددي از آن ياد کرده است. از جمله آياتي که در مورد حادثه ليله‌المبيت نازل شده، آيه 30 سوره انفال است؛ ديدگاه اکثر مفسرين فريقين آن است که اين آيه شريفه در مکه نازل شده و درباره اجتماع دارالندوه است، که مشرکين قريش در اين اجتماع تصميم به قتل پيامبر اکرم( گرفتند. نمونه ديگر آيه 207 سوره بقره است که تمام مفسران شيعه نزول آن را درباره علي(ع) و در خصوص حادثه ليله‌المبيت ذکر کرده‌اند. اما مفسرين اهل سنت درباره اين آيه نظرات گوناگوني را ارايه کرده‌اند؛ يک دسته معتقدند که نزول آيه در حادثه ليله‌المبيت بوده است؛ اما جمعي از آنان، شأن نزول ديگري را براي اين آيه ذکر کرده، و شبهاتي را پيرامون اين آيه مطرح نموده‌اند. اکثر اين شبهات از جانب ابن‌تيميه مطرح شده است. يکي از اين شبهات، انکار نزول آيه در مورد علي(ع) به‌واسطه آوردن برخي روايات است که شان نزول آيه را در مورد کسان ديگر، از جمله صهيب بن شنان، خبيب بن عدي، زبير يا مقداد مطرح مي‌کند. شبهه ديگر آن است که آيه 207 سوره بقره، مدني است، و حادثه ليله‌المبيت در مکه اتفاق افتاده، پس اين آيه نمي‌تواند در مورد علي(ع) باشد. و شبهه ديگر آن است که چون پيامبر اسلام(ص) پيش از واقعه ليله‌المبيت به علي(ع) خبر داده بود که گزندي به او نخواهد رسيد، و علي(ع) مي‌دانست که صدمه‌اي به ايشان نمي‌رسد، پس ايثار جان در اين‌جا معنا نداشته و فضيلت محسوب نمي‌شود. پژوهش حاضر به‌تفصيل تمام اين شبهات را پاسخ داده است.