جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحقیق حاضر با موضوع پژوهشی پیرامون شفاعت و با هدف شناسایی مفهوم و حقیقت شفاعت و دامنه و قلمرو آن با روش کتابخانه ای از متون مباحث اسلامی و تفاسیر مفسرین بزرگ و کتب مرجع حدیثی تهیه شده است. شفاعت عبارت از یاری دادن وجودی قوی و نیرومند به موجودی ضعیف و ناتوان است که این موجود ناتوان در حدی است که چراغ ایمان و عملش را خاموش نکرده بلکه گناهی او را از رسیدن به بهشت و کمال معنوی سست کرده و پروردگار از روی لطف خویش مقام شفاعت را قرار داده تا به واسطه شفیع در دنیا از اسارت گناه در آخرت از کیفر گناه مصون ماند. این رساله در بخش ها و فصول زیر تنظیم شده است : بخش اول این رساله به مفهوم شناسی پرداخته است که شامل 4 فصل است : فصل اول : شفاعت را از لحاظ لغوی و اصطلاحی تعریف کرده است. فصل دوم نیز شفاعت در آیات و روایات و ادعیه مورد بررسی قرار داده است. و در فصل سوم انواع شفاعت که شامل شفاعت تکوینی و شفاعت تشریعی می باشد بررسی شده است. بخش دوم این رساله به شرایط شفاعت و اسباب آن اختصاص یافته است که شامل سه فصل می باشد : فصل اول : شرایط شفاعت را بیان می کند. در فصل دوم اسباب شفاعت در دنیا و شفیعان در قیامت را معرفی می کند. فصل سوم نیز اسباب محرومیت ا شفاعت در آیات و روایات را ذکر می کند. بخش سوم به آثار و ویژگی های شفاعت پرداخته است که شامل 2 فصل می باشد : فصل اول : آثار شفاعت اخروی و فصل دوم به آثار شفاعت دنیوی پرداخته شده است. بخش چهارم : بررسی شبهات و پاسخ آنها نام دارد که در 2 فصل مورد بررسی قرار گرفته است : در فصل اول : شبهات مادی گرایان عنوان شده و پاسخ داده شده است. و در فصل دوم : شبهات وهابیت که پس از بررسی به آن اشکالات نیز پاسخ داده شده است. و در نهایت نتیجه تحقیق و ارائه پیشنهادات عنوان گردیده است. کلید واژه : شفاعت، شفیع و شافع

موضوع این تحقیق، اثبات وجود خدا از راه عقل است و هدف از گردآوری این تحقیق این است که بتوانیم وجود خدا را از راه ها و براهین عقلی اثبات کنیم. شیوة جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای است زیرا در این تحقیق از مدارک و کتاب های معتبر و مستند استفاده شده است. منابع به کار رفته در این تحقیق، فلسفی و کلامی می باشد مانند کتاب سیری در ادله ی اثبات وجود خدا از محسن غرویان و کتاب شرح نهایه الحکمه از سید محمد حسین طباطبایی که کتاب هایی فلسفی می باشند. در این تحقیق اثبات وجود خدا از طریق برهان های مختلف مانند علیت، نظم، حرکت، حدوث و ... انجام گرفته و نظرات علماء و فلاسفة غرب در زمینة وجود خدا بیان شده و نظرات و عقاید مادی گرایان نیز رد شده است. ادله و براهین عقلی اثبات وجود خدا، انواع مختلفی دارند. برهان علیت یکی از ادله ی اثبات وجود خداست. براساس قانون علیت، هر معلولی نیاز به علتی دارد و چون همه ممکنات معلولند لذا باید سلسلة معلولات منتهی به علتی شود که آن معلول نیست چرا که دور و تسلسل باطل است لذا آن علت العلل، خدا است که واجب الوجود است. بر اساس برهان نظم، در عالم طبیعت نظم برقرار است و هر نظمی به دست ناظمی است، پس باید ناظمی این نظم را در طبیعت برقرار کرده باشد و آن ناظم، خداست. بر اساس برهان حرکت هرگز چیزی بدون عامل محرک به حرکت در نمی آید و چون در جهان چیزی پیدا نمی شود که ساکن باشد و همه چیز در حرکت است لذا نیاز به عامل محرکی دارد که آن خداست و بر اساس برهان حدوث، تمام اجسام حادثند و هر حادثی نیاز به محدث و پدیده آورنده ای دارد و پدیده آورنده این اجسام غیر از جسم و جسمانیت است و آن محدث، واجب الوجود یعنی خداست. بر طبق برهان وجودی آنسلم، خدا موجودی است که چیزی بزرگ تر از او نمی توان تصور کرد. برهان صدیقین و برهان سینوی نیز بر اثبات وجود خدا دلالت می کند. بعضی از فلاسفة غرب نیز ادله ای بر اثبات وجود خدا آورده اند که بیشتر آنها به قانون علیت و برهان وجودی آنسلم بر می گردد. البته برخی نیز مانند کانت خداشناسی استدلالی را قبول ندارند و آن را فطری می دانند. مادی گرایان، از علت نخستین(علت العلل) که همان خداست تعبیر نادرستی دارند و به همین دلیل در گمراهی افتاده اند و نظریه های آنان از قبیل نظریه جامعه شناختی و قانون لاوازیه، باطل است. کلید واژه: خدا، واجب الوجود، برهان، وجود خدا، عقلی، برهان علیت.

موضوع رساله « هدف از آفرینش انسان» می باشد. این رساله در شش بخش تهیه و تنظیم شده است. بخش اول: شامل معنای لغوی و اصطلاحی هدف، آفرینش و انسان است که به علت گسترش معنای اصطلاحی آفرینش ( خلق) و انسان جداگانه به آنها پرداخته شده است. بخش دوم: هدفدار بودن خلقت، شامل دو فصل، فصل اول اثبات اصل هدفدار بودن خلقت و فصل دوم آفرینش مخلوقات مقدمه ای برای خلقت اشرف مخلوقات. بخش سوم: اهداف آفرینش انسان، اهداف آفرینش انسان در 6 فصل بررسی می شود. فصل اول: عبادت، فصل دوم: آزمایش و ابتلاء، فصل سوم: نیل به رحمت، فصل چهارم: تعقل در مبدأ و منشاء انسان، فصل پنجم: رسیدن به پاداش یا عذاب الهی، فصل ششم، عمل به دستور العمل های حیات بخش اسلام. بخش چهارم: انسان از دیدگاه قرآن، شامل سه فصل، فصل اول: آفرینش انسان از نظر قرآن و فصل دوم: قرآن و ارزشها و امتیازات انسان، فصل سوم: قرآن و ضد ارزش های انسانی. بخش پنجم: با عنوان کمال شامل دو فصل شناخت کمال و فصل دوم: کمال و سعادت از دیدگاه های مختلف ( عرفا، حکما، فلاسفه و اسلام). بخش ششم: هدف عالی از اهداف متوسط مورد بررسی قرار می گیرد. بخش هفتم: با طرح چند سؤال و پاسخ به آنها به استقبال نتیجه رساله می رود.

بحث امامت یکی از پردامنه ترین مباحث کلامی است که از همان صدر اسلام بر روی آن گفتگوهای فراوانی شده است، و اعتقادات مختلف و گوناگون مردم در همان زمان آنان را به گروه های متفاوتی سوق داده است که هر گروهی با پا فشردن بر روی اعتقادات خویش، منشأ اختلافات فراوان و رد برخی اوقات جنگ ها و خونریزی هایی انجام شده. آنچه مسلم است آن است که همه آن ها بر سر امامت و وجوب آن اجماع دارند، اما به طور کلی آن ها به دو دسته تقسیم شدند : یک گروه کسانی هستند که معتقد شدند، امامت با اتفاق مسلمانان و اختیار آنان ثابت می شود. گروهی دیگر معتقد گشتند که امامت با نص و تعیین رسول(ص) ثابت می شود. گروه اول را اغلب اهل سنت و خوارج و زیدیه که یکی از فرق شیعه است، تشکیل می دهند. و کسانی که معتقد بودند که امامت با اختیار باید ثابت شود با یکدیگر اختلاف نظر دارند که چگونه با اختیار امامت ثابت می شود؟ عده ای از آنان معتقد شدند که ثبوت امامت با اختیار حاصل نمی شود مگر اکثر و اغلب اهل حلّ و عقد به امام رأی دهند و به امامت او راضی باشند. و عده ای دیگر معتقد شدند کمترین تعدادی که امامت با آن حاصل می شود پنج نفر می باشد یا اینکه چهار نفر رأی دهند به امامت فردی و یک نفر دیگر به رأی چهار نفر راضی باشد. بر این اعتقاد دو برهان را ارائه دادند : 1- بیعت با ابوبکر با پنج نفر که عبارتند از : عمر بن خطاب – ابو عبیده بن جراح – اسعید بن حُضیر – بشیر بن سعد و سالم غلام ابوحذیفه بود، حاصل شد سپس مردم از آنان تبعیت نمودند. 2- امامت با یک فرد هم ثابت می شود؛ چرا که، عمر امامت ابوبکر را ثابت گردانید و عباس هم به علی(ع) گفت : دستت را بده تا با تو بیعت کنم و مردم بگویند که عموی رسول خدا(ص) با پسر عموی آن حضرت بیعت کرد، بنابراین دو گروه در مورد تو اختلافی نکنند. گروه دیگری اعتقاد دارند که امامت با سه تن ثابت می شود که یکی از آن ها رضایت با آن دو داشته باشد همان گونه که در عقد نکاح چنین اتفاق می افتد ؛ چرا که در صحت عقد نکاح ولی دختر وجود دارد و دو نفر شاهد. با این ترتیب این دو گروه در شروط امامت با یکدیگر اختلاف نظر پیدا کردند، شروطی همچون قریشی و یا هاشمی بودن، عدالت و آزاد و غیره. اما آن دسته از افرادی که گفتند امامت با نص و تعیین ثابت می شود به سه گروه تقسیم می شوند : 1- بکریه 2- عباسیه 3- امامیه. در این میان امامیه معتقد بودند که رسول خدا(ص) نص بر امامت علی(ع) دارد خواه به صورت تصریح و خواه به صورت تلویح. بدین ترتیب اختلاف ریشه داری در میان اهل سنت و شیعه از همان ابتدا یعنی بعد رحلت پیامبر خدا بر سر تعیین امامت به وجود آمد. و این اختلاف نیز در نوع برداشت آنان از آیاتی که دلالت بر امامت دارد دیده می شود که برخی دست به انکار و برخی دست به توجیه و برخی دیگر دست به تایید و توضیح و برهان زدند. این نوشتار در صدد است تا گوشه هایی از این انکار و توجیه و تایید را بیان کند.

تحقیقی که پیش رو دارید نیم نگاهی است به یکی از جدیدترین مباحث در حوزه ی اندیشه. مهدویت و جهانی شدن یکی از نظریات عمیق و ریشه ای در فلسفه ی سیاسی معاصر می باشد. هر چند امید جهانی شدن و تشکیل حکومت واحد جهانی بوسیله ی یک منجی و عدل گستر الهی در همه ی ادیان الهی وعده داده شده است اما در قرن اخیر تبدیل به یک موضوع نو شده است. آنچه در این تحقیق آمده تلاشی است در جهت گردآوری، جمع بندی و نتیجه گیری نهایی در باب جهانی شدن و مهدویت که علی رغم محدودیت منابع و کمبود امکانات مجموعه ای است مدون و جدید هر چند که بدون شک دارای نواقص و ایرادهایی نیز می باشد. در بخش اول این تحقیق به شرح واژه ی جهانی شدن و تعاریف مختلف از آن پرداختیم. بیان نظریات و آراء و عقاید و مختلف الهی و غیر الهی از دیگر مباحث مطرح در این تحقیق می باشد. ارائه نگرشی تازه به تعریف جهانی سازی، مقایسه جهانی شدن با جهانی سازی و برداشت های مختلف از جهانی شدن و ویژگی ها و خصوصیات جامعه جهانی شده که به تفصیل به آن ملاحظه شده است. در باب مهدویت نیز پس از ارائه تعریف، بیان نظر اسلام در این زمینه و در نهایت تشکیل حکومت جهانی اسلام که مورد وثوق همه فرق اسلامی می باشد و تنها نکته اختلاف مصداق بانی و بنیان گذار این حکومت می باشد که به عقیده ی شیعه آن منجی نهایی جز مهدی(عج) فاطمه(س) نمی باشد. اما برای روشن شدن مبحث اشاره ای به موضوع مهدویت ادیان بویژه ی بررسی پدیده ی ظهور سنجی در ادیان الهی مانند مسیحیت، هندو، یهود پرداختیم. و نهایتا به ادهایی که در این بعد مطرح شده پرداختیم و در پایان ویژگی های حکومت اسلامی را یادآور شدیم. اما، آنچه در بخش پایانی این تحقیق آمده است کنکاشی است پیرامون بررسی علل حساسیت عمده ی غرب به واژه ی مهدویت و مبارزه و تلاش عبث این تفکر خاص با تفکر مهدویت و مهدی باوری است. آسیب شناسی های هنری و فرهنگی و اشاره به عقاید خرافی در غرب مانند هزاره گرایی ... از مباحث مطرح شده در تحقیق می باشد.

قضاء همان علم به نسبت ضروری بین علت و معلول می باشد و « قدر» نیز عبارت است علم به نسبت امکانیه به سبب ناقص، یعنی علیت به حد ضروری و تمامیت نرسید. 1-اهداف علمی : سخن از قضا و قدر باعث بالا رفتن سطح معرفت نسبت به توحید افعالی، عدل الهی و قدرت باری تعالی می گردد و در نتیجه گامی در جهت افزایش سعادت و کمالات نفسانی و تکامل بعد عقلانی و معرفتی انسان است، که او را به سوی صحت عقیده و سلامت در عمل راهنمایی می کند. 2-اهداف عملی : از آنجا که انسان آگاهی می یابد به این که همه حوادث جهان براساس قضا و قدر و تدبیر حکیمانه الهی پدید می آید، در نتیجه تحمل سختی ها و دشواری های زندگی آسان می گردد و خود را نمی بازد و به خوشی ها و شادی های زندگی سرمیت و مغرور نمی شود و مبتلا به دلدادگی به لذات دنیا و غفلت از خدا نمی گردد، و سرانجام آمادگی لازم برای کسب ملکات فاضله ای چون صبر ، شکر، توکل ، رضا ، تسلیم و ... را پیدا می کند. دراین تحقیق، دیدگاه قرآن و تفاسیر و روایات در مورد قضا و قدر، مرحله بداء و اثبات اختیار تبیین گردیده است. همچنین پس از ابطال جبر و تفویض به اثبات اختیار از دیدگاه عقل و نقل پرداخته شده است. در فصل سوم از بخش اول قضا و قدر علمی و عینی، اقسام قضای الهی و فواید اعتقاد به قضا و قدر عنوان شده است. در بخش سوم در مورد این که آیا انسان قادر است سرنوشت خود را تغییر دهد مفصلا بحث شده، و در پایان مسئله استخاره و بعضی از شبهات پرداخته شده است. نوع منابعی که در این پایان نامه استفاده شده است عبارتند از : کتب تفسیری، کلامی، فلسفی، فرهنگی اصلاحات که بعضی از آن ها عربی و بعضی فارسی هستند. روش انجام تحقیق به این صورت است که در قسمت کلید واژه ها بحث قضا و قدر به حالت توصیفی مورد بررسی قرار گرفته و در بخش های دیگر از طریق کتب کلامی و فلسفی و تفسیری به روش تحلیلی این مبحث تبیین گردیده است. نتایج تحقیق : 1- اعتقاد به « قضاو قدر » ناشی از اعتقاد به اصل علیت عمومی در جهل است. 2-«قدر» تنها در مورد مادیات معنا پیدا می کند ، به خلاف « قضاء» که شامل مجردات نیز می شود. 3-مرحله « تقدیر» ، قبل از مرحله « قضاء» و دارای مراتب تدریجی است و شامل مقدمات بعید و متوسط و قریب می شود و با تغییر یعضی از اسباب و شرایط، تغییر می یابد ولی مرحله « قضاء» دفعی و مربوط به فراهم شدن همه اسباب و شرایط و نیز حتمی و غیر قابل تغییر است. 4-«قضاء» هیچ وقت تغییر نمی کند، برخلاف«قدر » ، همانطور که نسبت « قضاء» به لوح محفوظ و « قدر» به لوح و اثبات، اقتضای این مطلی را می کند.

کسی نامد از آن جهان که پرسم از وی احوال مسافرین دنیا چون شد حضرت علی ( ع) می فرماید: «ایها الناس، کل امری لاق ما یسر منه فی فراره. العجل مساق النفس و الهرب منه موافاته. کم اطردط الایام ابحثها ان مکنون هدالامر، فابی الله الا اخفئاه. هیهات! علم مخزون!» ای مردم هر کس از مرگ بگریزد، به هنگام فرار آن را خواهد دید اجل سرآمد زندگی و فرار از مرگ رسیدن به آن است، چه روزگارانی که در پی راز نهفته اش بودم اما خواست خداوند جز پنهان ماندن آن نبود، هیهات! که این علمی پنهان است! در زندگی و جهان ما فقط یک حقیقت قابل تأمل وجود دارد و آن هم مرگ است. با تمام اختلافاتی که در میان مردم جهان هست و با همه اختلاف مسیرها و روش هایی که دارند از هر کجا و هر نقطه شروع کنند بالاخره در یک جا به هم می رسند آن نقطه مرگ و پایان این زندگی است. آیا انسان پس از مرگ یکباره وارد عالم قیامت می شود و کارش یکسره می گردد و یا انسان در فاصله مرگ و قیامت یک عالمی خاص را طی می کند و هنگامی که قیامت به پا شد وارد عالم قیامت می گردد؟ مطابق آنچه از قرآن کریم و اخبار و روایات متواتر و غیر قابل انکاری که از رسول خدا و ائمه اطهار سیده است استفاده می شود هیچ کس بلافاصله پس از مرگ وارد عالم قیامت کبری نمی شود زیرا قیامت کبری مقارن است با یک سلسله انقلاب ها و دگرگونی های کلی در همه موجودات زمینی و آسمانی که سراغ داریم یعنی کوه ها، دریاها، ماه و خورشید، ستارگان، کهکشان ها. هنگام قیامت کبری هیچ چیز در وضع موجود باقی نمی ماند بعلاوه در قیامت کبری اولین و آخرین جمع می شوند و ما می بینیم که هنوز نظام جهان برقرار است و شاید میلیون ها و بلکه میلیاردها سال دیگر نیز برقرار باشد و میلیاردها و میلیاردها انسان دیگر بعد از این بیایند. زندگی پس از مرگ پیش از وقوع رستاخیز در اصطلاح قرآن و دین همان زندگی برزخی است. برزخ در لغت عرب به معنی حایل و فاصله است این بخش از زندگی حد فاصل دنیوی و اخروی است. اگر چه منظور از قبر در اکثر موارد همان برزخ است ولی با این همه ارتباط خاصی بین قبر خاکی و قبر برزخی یعنی بین روح انسان در برزخ و بین بدن مادی او در قبر خاکی وجود دارد. آنچه از ظاهر قبر نمایان است بیش از یک محوطه کم طول و عرض نیست که فقط به اندازه قد و قامت یک انسان ایستاده از سطح زمین به داخل قبر فرو می برند و سقف آن عبارت از یک سنگ خواهد بود آن هم برای آنکه موقع ریختن خاک به داخل قبر خاک داخل نشود. دلایل قرآن بر وجود عالم برزخ وجود دارد و حدود 15 آیه دلالت بر وجود عالم برزخ دارد. اولین حادثه ای که بعد از مرگ انجام می گیرد سئوال و فشاری است که در قبر واقع می گردد. از جمله چیزهایی که بایستی به آن اعتقاد داشت « سئوال منکر و نکیر فی القبر حق» است. قشار قبر همگانی است و فشار قبر در بدن اصلی است و فشار قبر ثواب و عتاب آن مال جمیع مسلمانان است و کم اتفاق می افتد کسی فشار قبر نداشته باشد. سئوال ملائکه برای همه کس حتمی است کسی باقی نمی ماند در شرق و غرب و دریا و خشکی که از سئوال ملائکه « منکر و نکیر» در امان باشد. خداوند دو نوع مجازات دارد، مجازات های تربیتی و مجازات های پاکسازی و استیصال. برهوت مانند وادی السلام جایگاه ارواح پس از مرگ است با این تفاوت که جایگاه ارواح مؤمنین وادی السلام و جایگاه ارواح کفار، مشرکین و منافین در برهوت است. کلید واژه: برزخ.

جامعه بشری آمیزهای از آدمیان با اندیشهها، باورها، دینها و مذاهب متفاوت و گاه متعارض با یکدیگر است. برای این که انسان بتواند زندگی آرام و سالم در روابط اجتماعی خود با دیگران داشته باشد، لازم است شیوه و روش صحیح و درستی را در مواجهه با آدمیانی که با او از لحاظ اعتقادی در تقابل و تضاد هستند، اتّخاذ کند، تا در روابط خود با این افراد به تنش و چالش برنخورد. لذا در این پژوهش سعی شده است با تکیه بر قرآن و احادیث روشی صحیح، در چگونگی برخورد با مخالفان به مخاطبان ارائه شود. پژوهشهایی که پیرامون این موضوع انجام شده است، بیشتر به جنبه سیاسی و حکومتی روش برخورد با مخالفان تکیه نموده است و معمولاً از جهت منبع پژوهش قرآن و روایات را در کناریکدیگر بررسی ننمودهاند. در پژوهش پیش رو به این نتیجه رسیدیم که قرآن و احادیث توصیه میکنند که انسان در برخورد با مخالفان اعتقادی خود باید در گفتار و گفتگو، با حفظ و رعایت ادب و اخلاق و با نرمی و ملاطفت و پرهیز از هرگونه خشونت با شیوه استدلالی و منطقی، نصیحت و ارشاد، موعظه، جدال احسن، انذار و انتقاد نسبت به عقایدشان با آنان سخن گفت. و در رفتار و عمل باید با مهربانی و نیکی، رفق و مدارا، حلم و بردباری و عفو و گذشت با آنها برخورد نمود و در مواقعی که موارد فوق اثر نداشت از آنان اعراض کرده و روی بگردانیم.

مشکلات سیاسی و اجتماعی یکی از دغدغههای امروز بشریت به شمار میرود. از جمله: نحوه حکومت کردن بر مردم ،پذیرش حکومت از طرف مردم، نیازهای اجتماعی انسان و تعامل آنها با همنوعان خود، موضوعاتی است که انسانها برای بهتر زیستن به آنها نیاز دارند. به همین لحاظ است که بشریت نیازمند به منبعی است که آموزههای سیاسی و اجتماعی خود را از آن به دست آورده، و مورد استفاده قرار دهد، و قرآن کریم که کلام خدا است، بهترین منبع و مرجع برای استخراج آموزههای سیاسی و اجتماعی انسان است.که پاسخ گوی تمام نیازهای انسان می باشد. این پژوهش با استفاده از قرآن کریم آموزههای سیاسی و اجتماعی آن را استخراج نموده و نظرات مختلف تفسیری را در اختیار علااقهمندان به این موضوع قرار داده، و به موارد زیر دست یافته است. -1 آموزههای سیاسی و اجتماعی قرآن کریم در تعامل با مسلمانان -2 آموزههای سیاسی و اجتماعی قرآن کریم در تعامل با اهل کتاب -3 آموزههای سیاسی و اجتماعی قرآن کریم در تعامل با مشرکین که امیدوار است مورد قبول اساتید و جویندگان معرفت قرار بگیرد، انشاءالله

قران کتابی است که هدایت انسان ها به سوی کمال، مهم ترین رسالت ان محسوب می شود . انسان برای سیر به سمت کمال و سعادت خویش، باید در همه ابعاد رشد کند. قران، برنامه سعادت انسان را در ابعاد و حوزه های عقاید، احکام، آداب و اخلاق مطرح نموده است . این رساله به بررسی حوزه ی اخلاق و نکات و آموزه های اخلاقی مطرح شده در جزء بیست و چهارم قرآن کریم پرداخته است. هدفی که این رساله به دنبال آن می باشد، معرفت افزایی مخاطب در زمینه مفاهیم اخلاقی و اخلاق نظری است تا با چراغ معرفت بتواند در زمینه عمل به این آموزه ها دچار سرگردانی یا انحراف نگردد. نتایج حاصل از این رساله به صورت جزء جزء قابل طرح است و در ذیل هریک از آموزه ها، مورد اشاره قرار گرفته است. این رساله در چهار فصل تنظیم شده است که شامل کلیات تحقیق، ادبیات تحقیق، روش تحقیق و نتیجه گیری می باشد. متن اصلی در فصل دوم قرار دارد که شامل چهار بخش است، که فضایل و رذایل اخلاقی مطرح شده در جزء بیست و چهارم را در حوزه فردی و اجتماعی مورد بررسی قرار می دهد.