جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫یکی از علوم مرتبط با قرآن و حدیث، دانش های پیرامون قرآن است که امروزه به نام «علوم قرآن» شناخته می شود. پایان نامه ی حاضر ترجمه و نقد و بررسی یکی از نوشتارهای امروزین در این موضوع است که به دست دانشمند قرآن شناس آیت الله العظمی نهاوندی نوشته شده است. این نوشتار که مقدمه ی تفسیر گرانقدر ایشان به نام نفحات الرحمن فی تفسیر نامدار شده است. وی در این مقدمه به مباحثی درباره ی قرآن پرداخته است و در هر بخش موضوع جداگانه ای را در پیش گرفته و از آغاز تا پایان روند زنجیره واری را پیموده است. شیوه ی بحث در این پیشگفتار قرآنی، آمیزه ای از پژوهش و استدلال و استناد به آیات و روایات است. از این مقدمه می توان وقوف و چیرگی این نویسنده را در مباحث کلامی، تفسیری، و روایی به خوبی دریافت. در بخش ترجمه سعی شده است بازگردان فارسی، ساده و روان و در عین حال سازگار با متن اصلی مصنف باشد. از آنجا که این نوشتار دارای یک نسخه بود، در بخش تصحیح تنها به اصلاح غلط های فاحش در متن اکتفا گردید و در بخش تحقیق، مآخذ و تراجم را در پاورقی ها ذکر کردیم.

‫چکيده : اين نوشتار به شرح تفسير مقطعي قرآن که در آن برخي سوره‌هاي قرآن تفسير گردد، مي‌پردازد و ويژگي‌هاي اين نوع تفسير و روش‌شناسي مربوط به آن را بررسي مي‌کند. نويسنده در سه فصل ضمن واکاوي ويژگي‌هاي تفسير مقطعي، به تفسير دو سوره از قرآن کريم، يعني: سوره‌هاي جمعه و کهف به عنوان نمونه‌اي از تفسير مقطعي پرداخته است. در فصل اول کلياتي از مفهوم تفسير و معناي لغوي و اصطلاحي آن، منزلت و جايگاه قرآن کريم از منظر قرآن و سنت، نياز به تفسير قرآن و اقسام تفسير مانند تفسير ترتيبي، تفسير موضوعي و تفاوت آن‌ها، مفهوم تفسير و تأويل قرآن و فرق آن دو و ديدگاه‌هاي برخي مفسران و لغويان در زمينه فرق آن‌ها ارائه مي‌گردد. در فصل دوم به تعريف تفسير مقطعي و ويژگي‌هاي آن اختصاص دارد و روش شناسي اين نوع تفسير، نياز به اين روش از تفسير، نتايج مربوط به اين روش تفسيري و دو روش معروف ترتيبي و موضوعي در تفسير مقطعي بيان گرديده است. فصل سوم به دو نمونه از تفسير مقطعي اختصاص دارد. نخست تفسير سوره کهف که در آن ابتدا محتواي کلي سوره، مفردات مهم سوره، مباحثي درباره انذار و تبشير، اصحاب کهف، جنبه‌هاي ادبي و بلاغي سوره کهف، سبب نزول آيات آن، اوضاع مؤمنان و ظالمان، احوال مؤمنين فقير و کافران غني، حقيقت دنيا، اوضاع قيامت و عذاب‌هاي اخروي، مشاهده قيامت، تهديد به عذاب، قصه ذو‌القرنين، داستان موسي و خضر و درس‌هاي اين داستان و کليات سوره، مانند ابتلا و امتحان، دعوت به توحيد، اثبات مبدا و معاد، امر به معروف و نهي از منکر، اثبات نبوت، دعوت به توحيد، عقاب کافران، ثواب مؤمنان و... مطرح مي‌شود. سپس ضمن تفسير سوره جمعه و نيز بيان محتواي کلي آن، پيام‌هايي همچون: مفهوم امي بودن پيامبر اسلام، هدف از بعثت انبيا، آرزوي مرگ کردن و عوامل آن، ترس از مرگ، اهميت نماز جمعه و کلياتي از پيام‌هاي اين سوره و هويت آن در قرآن ارائه شده است.