جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بی‌تردید بخشی از هویت هر انسانی در عرصه ی اجتماع، به نام او بر می‌گردد که صرف نظر از کارکرد شناسایی، در نوع نگرش افراد نسبت به یکدیگر موثر است. فرایند نام گذاری افراد در گذر زمان دچار تحول و دگرگونی شده است. در این راستا برای پی بردن به چگونگی تغییر و تحول در نام‌های افراد، ضرورت داشت از علم مردم شناسی که به مطالعه‌ی فرهنگ جوامع انسانی و تغییرات فرهنگی در طی زمان می پردازد؛ بهره جست. بنابراین در این پژوهش به دنبال رسیدن به شناختی کامل پیرامون زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی نام گذاری فرزندان در شهرستان ایلام با رویکرد علم مردم شناسی بودیم. به همین جهت با استفاده از روش تطبیقی به مقایسه نام‌های متولدین دو دهه 1359-1350 و 1389-1380 براساس معیارهای دینی، فرهنگی، اسطوره‌ای، و ترکیبی پرداختیم. نتایج تحلیل‌ها نشان داد که گرایش به نام‌های دینی در بین والدین نوزادان پسر در دهه 80بیشتر از دهه 50 بود. ولی در والدین نوزادان دختر گرایش به نام های دینی سیر نزولی داشت. هم چنین روند استفاده از نام‌های فرهنگی برای نوزادان پسر دهه80 نسبت به دهه 50 کاهش داشت و در عین حال نوزادان دختر، نام‌های فرهنگی بیشتری را نسبت به سایر معیارها به خود اختصاص دادند؛ در معیار اسطوره‌ای گرایش والدینِ نوزادان پسر و دختر نسبت به نام اسطوره‌ای در دهه 80 سیر نزولی نشان داد. هم چنین والدین ایلامی بیشتر، برای نوزادان پسر از نام‌های ترکیبی استفاده کرده‌اند. بنابراین روند انتخاب نام و نام گذاری تحت تأثیر مذهب، فرهنگ و نظام اجتماعی هر جامعه قرار دارد.واژه های کلیدی: نام، نام گذاری، مردم شناسی، دین، فرهنگ، اسطوره، ایلام.

خوراک وآداب مربوط به آن یکی از مهمترین وجوه فرهنگی هر سرزمین را تشکیل می دهد که خود به دو بخش مواد غذایی وآداب غذایی تقسیم می شود .دین از مولفه های موثر بر این بخش بوده است.در ایران باستان آئین زرتشتی ودر ایران دوره اسلامی ،دین اسلام تاثیر بسیاری بر آداب غذایی ایرانیان به جاگذاشته اند.با ورود اسلام هم در نوع مواد غذایی وهم آداب غذایی تغییراتی بوجود آمد.با توجه به اینکه ایرانیان به گواهی تاریخ انسان هایی دین مدار بوده اند،این تغییرات وتعالیم اسلام در این باره در زندگی آنان نمود بارزی پیدا کرد.برخوردهایی که اسلام با این مولفه ی حیات اجتماعی- فرهنگی ایران انجام داد به یک گونه نبود؛گاه برخورد سلبی،گاه ایجابی وگاهی هم به صورت سومی یعنی عدم مداخله برخورد داشته است. در این پایان نامه تلاش خواهد شد به بررسی موارد ذکر شده پرداخته شود.

این بررسی با ارائه مختصری از تاریخچه شهر اردبیل و اوضاع اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی آن شروع شده و با ذکر مواردی از "دین عامیانه"، به اهمیت نفوذ آن در بین مردم این دیار پرداخته است . محقق، اهداف تحقیق را در دو بعد "عام"، و "خاص " مطرح کرده و ضرورت تحقیق را با توجه به اهمیت "مردم‌شناختی" موضوع عنوان کرده است . در بخش اول، مبانی نظری تعریف و مفهوم "دین" از دیدگاه علمای مختلف اجتماعی، مذهبی ارائه و با گذری بر تاریخچه دین پژوهشی، "باورهای دینی" به باورهای عامیانه دینی" و "تفکری" تقسیم شده و "خرافات " نیز جزء دین عامیانه محسوب شده است . سپس محقق به بررسی تاریخچه "دین عامیانه" و "خرافات " در جهان و ایران می‌پردازد. در تحلیل "نظریات روانشناختی"، موضوع نظریه‌های ویلیام جیمز، فروید، اسکینر، ژان پیاژه، گوستاویونگ مطرح و "خرافه و دین عامینه" از نظر فردی و روانی بررسی و نقد شده است . در تحلیل "نظریات مردم‌شناختی و جامعه‌شناختی" موضوع نظریه‌های جان وایتنگ ، پیتر ورسلی، ارنس پریچارد، ادوارد تایلور، لوی برول، مالینوفسکی، مانهایم عنوان شده و مکتب کارگردگرایی به عنوان چارچوب نظری موضوع انتخاب و نهایتا، تحلیل "دین عامیانه" با توجه به کارکرد "روانی - اجتماعی" آن بررسی شده است .

این تحقیق اکتشافی با هدف مطالعه جامعه شناختی مشارکت دینی در اجتماعات دینی مجازی و رابطه آن با اجتماعات دینی واقعی انجام شده است؛ همچنین کشف و توصیف چگونگی الگوهای مشارکت اعضاء در فعالیت ها و مناسک دینی و کشف و سنخ بندی درک و فهم اعضاء از اجتماع دینی مجازی از اهداف این مطالعه بوده است. بر این اساس، کلوب امام رضا(ع) در وب سایت کلوب دات کام با بیش از 25 هزار عضو به عنوان اجتماع مجازی و میدان مورد مطالعه انتخاب شده است. با استفاده از روش ترکیبی اکتشافی متوالی، این مطالعه در دو مرحله کیفی و کمی انجام شده است که به ترتیب از روش های مردم نگاری مجازی و سپس پیمایش آنلاین بهره برده است. در مرحله اول کیفی، محقق در مدت بیش از دو سال کار میدانی( مشاهده مشارکتی و مصاحبه آنلاین) یک مجموعه ای از داده های بهم پیوسته کیفی شامل متون و محتوا، تصاویر، مصاحبه ها و آمارهای اجتماع دینی مجازی را جمع آوری و با روش تحلیل تماتیک، تجزیه و تحلیل کرده است. یافته های کیفی حاکی از مشارکت دینی فعالانه تر زنان به نسبت مردان در تمامی ابعاد و سطوح این اجتماع دینی مجازی است که حاکی از نوعی جنسیت زدائی از اقتدار دینی و همچنین الگوی فردگرایانه شبکه ای دینی در مناسک است. نتایج کیفی، چندین نوع تفسیر متفاوت و در هم تنیده از اجتماع دینی مجازی را نشان داد که در قالب 8 تم اساسی سنخ بندی و تجزیه و تحلیل شده است. این تم ها عبارتند از، کلوب امام رضا(ع): "به مثابه فضائی مقدس"، "حرم امام رضا(ع)"، " فضائی مناسکی"، " کانالی ارتباطی با امام رضا(ع)"، " فضائی معنوی"،" ابزاری برای تبلیغ دینی"، " منبعی از اطلاعات دینی" و " شبکه ای از دوستان ". نتایج مطالعه کمی که برآمده از پیمایش آنلاین و مبتنی بر یافته های کیفی بوده تائید کننده نتایج کیفی بوده است. بطوریکه، میزان مشارکت زنان در اجتماع مجازی بیش از مردان بوده است و برعکس، در اجتماعات دینی واقعی کمتر؛ رابطه این دو اجتماع رابطه ای مثبت و مستقیم بوده است بطوریکه افزایش در مشارکت در اجتماع مجازی باعث افزایش مشارکت در اجتماعات دینی واقعی شده است. بنابراین مشارکت در اجتماع دینی مجازی مشارکت افراد را در اجتماعات دینی واقعی را با چالش مواجه نکرده حتی آنرا نیز تقویت کرده است. در کل به نظر می رسد، اعضاء این اجتماع دینی مجازی با استفاده از پتانسیل های اعتقادی موجود در تعالیم اسلام و تشیع توانسته اند به خلق فضائی دینی و مقدس در فضای نوظهور مجازی دست یافته و فضائی مناسب برای انجام مناسک و فعالیت های دینی خود فراهم کنند؛ این امر منجر به ظهور فرهنگی جدید و دیجیتال شده است که در آن ارتباطات از حالت تعاملات سلسله مراتبی و اقتدار مردسالارانه اجتماعات دینی واقعی فاصله گرفته است و بیشتر بر تعاملات افقی و تساوی گرایانه مبتنی است. در کل، این اجتماع دینی مجازی، به جز دگرگونی در نحوه ارتباطات و اقتدار دینی، در راستای اجتماعات واقعی عمل کرده و نه تنها مشارکت در آنها را کاهش نداده است بلکه افزایش نیز داده است. بنابراین رابطه بین این دو اجتماع از نظر مشارکت، رابطه جایگزینی نبوده بلکه مکمل نیز بوده است.

در پژوهش حاضر ، محقق با نگرش مردم شناختی روزه و روزه داری و همچنین آئین ها و مناسک مربوط به آن را در میان پیروان ادیان یهود و اسلام مورد بررسی ، تحلیل و مقایسه قرار داده است و ضمن بیان واجبات ، ممنوعات ( تابو) هر دو آئین به انواع روزه های واجب و مستحب و ویژگی های کلی آنها پرداخته است . اصلی ترین هدف این پژوهش تحلیل مردم شناختی روزه و آئین روزه داری در ادیان یهود و اسلاممی باشد . در این تحقیق جهت چارچوب نظری از مکاتب کارکرد گرایی و تفسیر گرایی نمادی استفاده نموده است . و روش بکار گرفته شده در این تحقیق از نوع کیفی و روش ژرفانگر است که با ابزار مصاحبه عمیق و مشارکت همراه با مشاهده اطلاعات توسط پژوهشگر جمع آوری شده است همچنین جامعه آماری این تحقیق را پیروان دین یهود و اسلام در منطقه 6 تهران ( محله یوسف آباد ) تشکیل داده است که در یافته های تحقیق بر اساس اطلاعات بدست آمده میان صور و مناسک روزه داری یهودیان و مسلمانان شباهتهای به چشم می خورد ،تا ضمن فواید و کارکرد های روزه و روزه داری به شباهتها و تمایزات هر دو دیانت پرداخته که سرانجام در نتیجه گیری منعکس می باشد .

مسلمانان در برخورد با غرب و مدرنیته سه رویکرد از خود نشان داده‌اند: غرب‌گرایی، اصلاح‌گرایی و سنت‌گرایی. سنت‌گرایان خود به دو دسته افراطی و اعتدالی قابل تقسیم‌اند که دسته اول خواستار نفی کلیت مدرنیته در قالبی یکپارچه است و دسته دوم برخی از جنبه‌های تمدن غرب به ویژه در زمینه تکنولوژی و سخت افزاری را می‌پذیرد. گروه سوم اصلاح‌گرایان نامیده می‌شوند که بر سازگاری ایده‌ها و نگرش‌های دینی با هویت مدرن باور دارند.در این پایان‌نامه، نگرش سیاسی سید محمد خاتمی و حسن روحانی که دارای سابقه اجرایی و همچنین آثار مکتوبی در عرصه سیاست هستند، مورد ارزیابی قرار می‌گیردو به بررسی این مسئله خواهیم پرداخت که برداشت خاتمی و روحانی از مدرنیته و دین چه تاثیری بر دیدگاه‌ ایشان در باب نظام سیاسی و به طور مشخص مواردی مانند مبنای مشروعیت حکومت، کارکردهای دولت، نهادهای حکومتی و نیز حقوق شهروندی نهاده است. در اندیشه سید محمد خاتمی اصلی‌ترین مسئله، بحران تفکر، آزادی بیان و اندیشه است.او به عنوان سیاستمداری با گرایش فکری اصلاح‌گرایانه به بازسازی اندیشه سیاسی اسلامی بر مبنای یافته‌های عقل و دستاوردهای تمدن مدرن باور دارد. در مقابل،روحانی معضل فرهنگی را در صدر بحران‌ها می‌داند و همانند سنت‌گرایان بر این نظر است که اسلام ناب قادر به پاسخگویی به تمامی مشکلات بوده و همه حوزه‌های زندگی بشری را دربرمی‌گیرد. ویاسلام را بی‌نیاز از سایر مکاتب دانسته و بهره‌گیری از دستاورد سایر تمدن‌ها را عمدتاً به حوزه‌های تکنیکی و نهادی به منظور افزایش کارآمدی محدود می‌کند.

دین یا اساطیر هیچ ملتی را نمی‌توان جدا از بافت تاریخی آن دریافت. از ميان همه اعداد، عدد هفت هميشه مورد توجه مشرق زمين و به‌خصوص ايرانيان قرار داشته و اغلب در امور ايزدي و نيک و گاه در امور اهريمني و شر به‌کار مي‌رفته است ولی اکثر موارد در جهت نيت پاک و روحانی و مقدس استفاده می‌گرديده است. از این رو در اين پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و بر‌اساس جمع‌آوری اطلاعات موجود در مورد خواستگاه عدد هفت در بستري تاريخي به بررسي اين عدد مي‌پردازديم. در چندين حيطه مختلف كه شامل عددشناسي تاريخي هفت، اسطوره‌شناسي عدد هفت، عدد هفت در ماهيت اساطيري، عدد هفت در اديان پيش از اسلام و همچنين عدد هفت در نگاره‌هاي پيش از اسلام پرداخته است.در رويكردي تحليلي استفاده از اين نماد يا عدد را در حيطه‌های مختلف ديني، مذهبي، اجتماعي و همچنين نقش‌ها و نگاره‌هاي پيش از اسلام مورد بررسي قرار داده‌ايم تا به شهودگاه‌هاي عدد هفت در مذاهب آن دوران و همچنين ديگر موارد ذكر شده رسيده‌ايم.نتايج اين پژوهش نشان‌دهنده اين موضوع است كه جايگاه نخستين اين عدد ريشه در اعتقادات و باورهاي مذهبي انسان‌ها داشته است. باتوجه به آيين کهن ميترائيسم ايران که قدمتی بيش از پنج‌هزارسال دارد بايستی بپذيريم که ايرانيان نخستين ملتی بودند که به رمز و راز اين عدد آسمانی پی بردند. حضور و جايگاه اين عدد در تاريخ و فرهنگ ايران باستان و همچنين تأثير اين عدد در باورهاي انسان‌هايي كه آثار هنری آن دوران راخلق كرده‌اند روشن مي‌سازد.

این پژوهش، با روش کتابخانه‌ای، به روش گردآوری و تتبع در متون دست اول و منابع مرجع و طبقه‌بندی آن و توصیف و تحلیل و تبیین داده‌های نظری و تجربی، همراه با داوری مبنایی و مطالعه تطبیقی به بیان کارکرد توحیدباوری در بهداشت روانی در دو بعد فردی و اجتماعی اهتمام ورزیده است؛ و دستاوردهای آن در بعد کارکردهای توحیدباوری در سطح فردیعبارتند از: آرامش روان و سازگاری روانی، ارتقاء سطح بهباشی و شادکامی، خشنودی و رضایت از زندگی، تفسیر خوش‌بینانه از مرگ، رشد، انسجام و یکپارچگی هویت وشخصیت انسانی، اصلاح و تهذیب اخلاق، سلامت جسمانی و طول عمر؛ و دستاوردهای آن در بعد کارکردهای توحیدباوری در سطح اجتماعی عبارتند از: انسجام و وفاق اجتماعی، کاهش جرم و انحراف،نوع دوستی و کمک به دیگران و تعاون اجتماعی و رفتارهای جامعه-یار.

توزیع قدرت سیاسی در کشورهای مختلف به طرق مختلفی صورت گرفته است، ریاستی، پارلمانی و مختلط. در این میان ساختار قوا در افغانستان مشابه رژیم های ریاستی و ساختار آن در عراق مشابه نظام های پارلمانی است. بر این اساس در عراق شامل حضور اقلیت های عمده در ساختار حکومت در قالب رئیس جمهور، نخست وزیر و رئیس مجلس هستیم، اما در افغانستان هر یک از قومیت ها برای مشارکت در قدرت باید در انتخابات ریاست جمهوری شرکت نمایند. با توجه به مشابهت های فراوان این دو کشور، از جمله حضور پر رنگ اقلیت های قومی و دینی و نقش دین و مذهب در ساختار حکومت و... شاهد ثبات نسبی اوضاع در افغانستان و به هم ریختگی آن در عراق می باشیم. بر این اساس چالش اساسی این تحقیق بررسی ساختار قوه مجریه از جمله، شیوه انتخاب، وظایف اجرایی و نظارتی از یک سو و بررسی کارایی این نظام در حوزه قدرت خود می باشد. در نتیجه این تحقیق مشخص می شود که سیستم های ریاستی در مناطق قومی مذهبی خاور میانه از کارکرد مناسب تری نسبت به رژیم های پارلمانی برخوردار هستند. در عین حال تمرکز بیش از حد قوا در شخص رئیس جمهور می تواند منجر به دیکتاتوری گردد، لذا لزوم وجود اهرم های نظارتی، در این نظام ها از اهمیت بیشتری برخوردار است.