جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مفهوم حق، موضوع دانش فلسفه حق است. این مفهوم در گفتمان حق کاربری اسمی دارد. مفهـوم حـق امری کلی و از معقولات ثانی فلسفی است که از مقایسه یک موجود با هدف مطلوب یا مقصد متناسـبش " بهدست میآید. عقل به آن موجود عنوان " صاحب حق " و به آن هدف یا مقصد عنوان " موضوع حـق میدهد. بر اساس این طرح نو در توجیه ساختار حق در گفتمان فلسفه حق، خدا تنها منشأ همه حقها اسـت و درنتیجه، قوانین اجتماعی نباید مخالف قوانین ربانی معتبر باشد. قوانین اسـلام نـاب، معتبرتـرین قـوانین ربانی است که یا بر اصول عقلی یقینی و یا بر مبانی معتبر شرعی بنا شده است. این نگارش مشتمل بر یک مقدمه، دو گفتار و یک نتیجه است. گفتـار اول چگـون گی سـاخته شـدن مفهوم حق را تبیین میکند و گفتار دوم به بحث درباره لوازم آشنایی با ساختار مفهوم حق میپردازد.

فلسفه در طول علوم قرار دارد و اصول موضوعه آنها را اثبات میکند. این دانش به اشکال گوناگون با علم طب تعامل دارد و بر آن تاثیر میگذارد. فلسفه از یک طرف مبادی علم طب را اثبات میکند، از طرف دیگر موضوع علم طب بدن است و فلسفه نیز از رابطه نفس با بدن بحث میکند و دستاورد فیلسوفان درباره نفس، میتواند مبنای مطالعات تجربی قرار گیرد. طب ابنسینا متاثر از مبانی فلسفی وی است. تاثیر مبانی فلسفی ابنسینا بر طب سنتی نیز مشهود است. بحث عناصر، قوا، مزاج، طبیعت، اخلاط و ارواح، قوانین و مبانی فلسفی مانند: اصل علیت، سنخیت و تناهی قوای جسمانی، عدم دوام قسر، رویکرد غایت انگاری، ذات گرایی، نگرش تشکیکی، رویکرد کیفی، نگرش کلی به انسان، اعتقاد به حکیمانه بودن نظام جهان، پیوند با معنویت، با اینکه موضوع و مسائل علم طب نیست در عین حال پیش فرضهای فرا تجربی طب ابنسینا را تشکیل میدهند که در این پژوهش مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرند.

روانشناسی دین از جمله حوزه یها دینپژوهی است به که دنبال بررسی روانشناختی دین و دینداران است. این پژوهش با مطالعهی جریانات، رویکردها، روشها و ابزارهای موجود در روانشناسی دین در پی تطبیق نگرش امروزینِ روانشناسی دین با نگرش سنتی روانشناختی غزالی نسبت به دین و دینداران بود. شیوهی در ما این پژوهش مقایسه و تطبیق روششناسی غزالی با روششناسیهای موجود در روانشناسی بود. روشهای غزالی قابل تطبیق و مقایسه با روشهای کیفی روانشناسی دین است. انواع روش غزالی در گستره روانشناسی دین عبارت بودند : از دروننگریهای ش خصی، تحلیل رفتارهای دینداران، تاثیر مفاهیم و اندیشههای دینی بر دینداران، توصیفات شناخت شناسانه از دین و پدیدههای دینی، پدیدارشناسی تفسیری و تاویل در مواجهه با متون مقدس

انسانشناسی در معنایی غیر از رشته انسانشناسی رایج از جمله معرفت یها ی است که پارادایمهای علمی در ساختار و روش خود مبتنی برآن ه ندست . آگوست کنت بعنوان آغازگر جریان پوزیتیویستی، پارادایم پوزیتیویستی و علم جامعهشناسی را بر انسانشناسی نوینی بنا کرد. او انسان را به گونهای تصویر میکند که از درون آن زندگی اجتماع ی و به تبع آن علم فیزیک اجتماعی پدید میآید. این فرایند شاهدی بر آن است که معرفت علمی در چارچوبی بیطرف نسبت به گزارههای جهانشناختی و انسانشناختی شکل نمیگیرد و معرفت علمی مبتنی بر گزارههای مشاهدهناپذیری است که علم نه از آنها سخن میگوید و نه ابزارهای لازم برای بررسی آنها را دارد. استخراج گزارههای انسان شناختی آگوست کنت و ترسیم رابطه آن گزارهها با بخشهای مختلف علوم انسانی پوزیتیویستی نشان میدهد رویکردهای علوم انسانی در سطحی از معرفت ماقبل علمی اولاً قیاس پذیرند و ثانیاً با تغییر مبانی انسان شناختی یک رویکرد ، نوع تازهای از معرفت علمی میتواند شکل بگیرد.

وینچ برخلاف میل مدعی است که پدیدههای طبیعی و اجتماعی نوعاً با هم متفاوتند. وی معتقد است پدیدههای اجتماعی، اشیای فکریاند که در درون یک بافت اجتماعی موجودیت مییابند، اما پدیدههای طبیعی اشیای فیزیکیاند که موجودیتی مستقل از چارچوب مفهومی خود دارند. این نوشتار پس از توضیح و تحلیل ادعای وینچ، در چارچوب رویکرد داروینی - کانتی توماس کوهن نشان میدهد که آنچه وینچ به پدیدههای اجتماعی بهعنوان اشیای فکری نسبت میدهد کسانی چون کوهن میتوانند به پدیدههای فیزیکی نسبت دهند. از این دعاوی نتیجه میگیریم که پدیدههای فیزیکی نیز اشیای فکری هستند و خط فارقی که وینچ میان پدیدههای فیزیکی و اجتماعی میکشد نمیتواند برقرار باشد. با این حال این به معنای بازگشت به نظریۀ پوزیتویستی میل نیست.

در حوزه مطالعات علم، تبیین فلسفی اولین رویکرد به علم بود که از اواخر قرن نوزدهم شروع شـد و سبب پیدایش مکاتبی همچون پوزیتیویسم، ابطالگرایی و برنامههـای پژوهشـی لاکـاتوش در قـرن بیستم شد. از نیمه دوم قرن به بعد مکاتبهایی همچون مکتب اجتماعی ادینبـورا سـعی کردنـد تـا تبیینهای اجتماعی از علم ارائه دهند. مطالعاتی از این دست، علم را نه صرفا مجموعهای از گزارهها بلکه حاصل فعالیت جامعهای با عنوان جامعه فیزیکدانان، شیمیدانان و... میدیدند که ویژگـی هـای اجتماعی آنها در ظهور و پیدایش نظریههای علمی تاثیری مهم دارند. از دهه هفتاد به بعـد رویکـرد نوینی به علم به وجود آمد که همچون رویکرد اجتماعی به علـم دو سـاحت جداگانـه بـرای علـم و جامعه قایل نبود که به تاثیر آنها بر یگدیگر بپردازند، بلکه علم را یک «شکل زندگی» مـی دیـد کـه برای فهم آن باید از روشهای مردم شناسی استفاده کرد. این روش بدنبال ارائه تبیـین فلسـفی یـا اجتماعی از علم نبود بلکه میکوشید تا توصیفی از فعالیت علمی در جامعه مورد نظر ارائه کند. چنین رویکردی به علم مبتنی بر نگرشی فلسفی خاصی است. این مقاله سعی دارد تا با بیـان روش مـردم شناسی علم، مقومات فلسفی آن را بر اساس نگرشهای فلسفی ویتگنشتاین دوم نشان دهد.

برخی از مقالاتی که در مجلات علمی-پژوهشی منتشر میشوند، در عین رعایت ضوابط صوری مقالات علمی-پژوهشی، فاقد جنبه پژوهشی و علمیاند، تا جایی که خواندن و نخواندن آنها، از نظر علمی یکسان است و چیزی از آنها نمیتوان آموخت. حال آن که این مسأله خلاف تعریفی است که از مقالات علمی-پژوهشی به دست داده شده است و بر جنبه بدیع و نوآورانه بودن آنها تأکید شده است. مقاله حاضر با بررسی دهها مقاله از این دست، کوشیده است منطق حاکم بر ساختار آنها را به دست آورد. نویسندگان این مقالات، به سبب یا در کنار نداشتن مسأله پژوهشی واقعی، میکوشند با به کارگیری شیوههای خاصی، همچون منطق تکهنویسی یا کولاژ و تکثیر ناموجه منابع، مقالاتی تولید کنند که جز صورتکی از مقالات علمی-پژوهشی نیستند. در این نوشته این منطق آماساندن و فربهی دروغین، تحلیل و مؤلفههای آن بیان و راه غلبه بر آن، که توجه به محتوای مقالات در کنار مسائل صوری است، بازگو شده است.