جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع بررسی جایگاه زنان در علم در برخی از کشورهای جهان مورد کنکاش علمی واقع شده است، اما میزان تحقیقات علمی در این خصوص، و به ویژه تبیین جامعه شناختی جایگاه حرفه ای زنان دانشگاهی در ایران اندک بوده و در دانشگاه اصفهان پژوهشی یافت نشده است. برای کم کردن خلا تحقیقاتی در این خصوص، این پژوهش سعی کرده است تا به جستجوی پاسخ علمی برای سه سوال اساسی زیر بپردازد: 1. زنان هیات علمی دانشگاه اصفهان دارای چه ویژگی های تحصیلی - تجربی هستند؟ 2. موقعیت سازمانی آنان به لحاظ حضور در کمیته ها و شوراهای تصمیم گیری و حضور در امور اجرایی و مدیریتی چگونه است؟ 3. از دیدگاه آنها چه عواملی بر وضعیت حضورشان در موقعیت های سازمانی در دانشگاه اصفهان تاثیر گذار بوده اند؟ جامعه اصلی مورد بررسی این تحقیق کلیه زنان عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه و مصاحبه نیمه ساخت یافته استفاده گردید. برخی از یافته های مهم این پژوهش عبارتند از:زنان هیات علمی دانشگاه اصفهان تقریبا یک دهم (10.35 درصد) تعداد مردان این دانشگاه هستند.موقعیت علمی زنان هیات علمی دانشگاه اصفهان تفاوت معنی داری با موقعیت علمی مردان هیات علمی این دانشگاه ندارد، اما به لحاظ موقعیت سازمانی اختلاف بارزی بین انها وجود دارد؛ به طوری که زنان هیات علمی نسبت به مردان کمتر در پست های مدیریتی قرار گرفته و بیشتر در سطوح مدیریتی خرد و بعضا میانه دارای موقعیت شدند. از مهم ترین عوامل موثر بر موقعیت سازمانی زنان هیات علمی از دیدگاه خود انها تبعیض جنسیتی و تعارض نقشی است در حالی که مردان عضو هیات علمی عامل تعارض نقشی را موثر بر موقعیت سازمانی زنان هیات علمی دانسته اند.

علاقه مندی زنان به کسب مدارج تحصیلی بالا و اشتیاق آنها به فعالیت آموزشی در دانشگاه واقعیت انکارناپذیر جامعه ایران در دوران کنونی است. با این وجود زنان عضو هیات علمی دانشگاه مانند بسیاری دیگر از زنان غیر دانشگاهی با مشکلاتی مواجه هستند که می تواند بر سطوح عاطفی، نگرش و عملکرد آنها تاثیر بگذارد. این مقاله درصدد پاسخگویی به پرسش های زیر تنظیم شده است:ـ زنان هیات علمی دانشگاه در محیط کار خود با چه مشکلاتی مواجه هستند؟ـ آیا بین ویژگی های فردی زنان هیات علمی دانشگاه و مشکلات آنها رابطه ای وجود دارد؟- آیا بین مشکلات شغلی زنان هیات علمی دانشگاه با گرایش آنها نسبت به کارشان رابطه ای وجود دارد؟اطلاعات این مقاله از یک تحقیق پیمایشی که در آن با 290 نفر از زنان عضو هیات علمی دانشگاه های دولتی (غیر پزشکی) مصاحبه شده، بدست آمده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که تعداد قابل ملاحظه ای از زنان دانشگاهی با دو مشکل ناهماهنگی انتظارات نقش های خانوادگی و شغلی و تبعیض جنسیتی مواجه هستند. از بین متغیرهای جمعیتی فقط سن، قومیت و مرتبه دانشگاهی در مواردی محدود با مشکلات زنان ارتباط دارد. افزون بر این، تداخل نقش ها و تبعیض جنسیتی با رضایت از کار و رضایت از سازمان رابطه ای معنادار و منفی دارد.

در حقوق اسلام و ایران در خصوص قضاوت زنان دو دیدگاه وجود دارد: گروهی مرد بودن را از شرایط قاضی بر شمرده و معتقدند زنان نمی توانند قاضی شوند، گروه دیگر نیز معتقدند که مرد بودن از شرایط قاضی نبوده و در این خصوص تفاوتی بین زن و مرد نمی باشد و هر دو می توانند در صورت احراز شرایط قضاوت به این سمت گمارده شوند.در این نوشتار به دلیل اهمیت موضوع به ویژه با توجه به این که پذیرش هر یک از این دو دیدگاه آثار کاملا متفاوتی بر جامعه خواهد گذاشت، به بررسی دقیق دلایل و مستندات هر دو گروه می پردازیم.از مجموع مباحث و استدلالات چنین بر می آید که دلایل استنادی گروه اول آن گونه که مدعی آن هستند نمی تواند مثبت منع زنان از قضاوت باشد و می توان دلایل آنان را رد نمود، بنابراین پذیرش این دیدگاه که زنان نیز مانند مردان می توانند قاضی شوند؛ صحیح به نظر می رسد.در لوایح جدیدی که توسط قوه قضاییه تهیه شده، از جمله لایحه حمایت خانواده، بر ضرورت استفاده از قضات زن در محاکم خانواده تاکید گردیده که گامی اساسی در جهت تسهیل حضور زنان در مسند قضاوت است.

این مقاله به دلیل اهمیت فراوان و روزافزون موضوع «سلامت زنان» و با هدف تعیین میزان و چگونگی دانش علمی تولید شده در این زمینه، به تحلیل محتوای کمّی مقالات منتشره در ده سال اخیر پنج مجله علمی - پژوهشی فعال در حوزه بهداشت و سلامت پرداخته است. طبق نتایج به دست آمده، در مجلات مورد بررسی و بین سال های 1375 تا 1385 (دهه اخیر)، مجموعا 1069 مقاله فارسی در 102 شماره و در زمینه بهداشت و سلامت به چاپ رسیده است که در این میان 177 مقاله (16.5%) در ارتباط با موضوعات مربوط به «بهداشت زنان» تشخیص داده شده و از این تعداد نیز160 مقاله (14.9%) به موضوعات مرتبط با اولویت های سلامت زنان در جمهوری اسلامی ایران - با توجه به پژوهش انجام گرفته توسط شورای فرهنگی اجتماعی زنان - پرداخته اند. این در حالی است که مجلات علمی مورد تحلیل، تنها به 15 موضوع از 23 موضوع اولویت دار مشخص شده در این پژوهش پرداخته و مابقی 8 موضوع را به هیچ وجه مورد توجه قرار نداده بودند. همچنین در میان این 15 موضوع نیز 51% حجم مطالب اختصاص به 3 موضوع نخست (یعنی «مراقبت های دوران بارداری و پس از آن»، «سو تغذیه» و «سرطان های زنان») داشته است. با توجه به نتایج به دست آمده، مجلات منتخب علمی حوزه بهداشت و سلامت و جامعه محققین علوم پزشکی، در انجام تحقیقات و ارایه مقاله های علمی، سلامت و بهداشت زنان را تا حد نسبتا زیادی مورد غفلت قرار داده اند، به طوری که حدود چهل درصد موضوعات مربوط به اولویت های سلامت زنان مورد نادیده انگاری نسبی و حدود چهل درصد نیز مورد نادیده انگاری مطلق ایشان قرار گرفته اند. در کل به نظر می رسد که بایستی بیش از پیش به موضوع بهداشت و سلامت زنان توجه شده و این حوزه جزو اولویت های پژوهشی قرار گیرد.

امروزه صاحب نظران بر این باورند که سرمایه اجتماعی نقش موثری در کاهش هزینه فعالیت ها و موفقیت افراد در دستیابی به اهداف خود دارد. سرمایه اجتماعی از جمله نظریاتی است که از طریق تلفیق نظریات جرم شناسی با بحث های سطح خرد و کلان در مورد ساختار ها و شبکه های اجتماعی به تبیین آسیب های اجتماعی پرداخته است. از آنجایی که بیشتر مسایل اجتماعی برآمده از روابط اجتماعی هستند، تحقیق حاضر با بهره گیری از نظریه سرمایه اجتماعی خانواده کلمن و نظریه پیوند اجتماعی هیرشی به بررسی تجربی فرضیه رابطه بین سرمایه اجتماعی خانواده و بزهکاری نوجوانان دختر و پسر پرداخته است. برای بررسی رابطه مذکور از یک نمونه 410 نفری از دانش اموزان سال سوم دبیرستان شهر سنندج استفاده شده است، که در سال تحصیلی87- 1386مشغول به تحصیل بوده اند. روش تحقیق به صورت پیمایشی انجام گرفته و دانش آموزان به طور خود اجرا به پرسشنامه ها پاسخ داده اند.یافته های تحقیق حاکی از آن است که سرمایه اجتماعی شناختی درون خانواده، در بین پاسخگویان پسر بیشترین قدرت تبیین کنندگی بزهکاری را داشته است، در صورتی که سرمایه اجتماعی ساختاری درون خانواده، بیشترین قدرت تبیین کنندگی بزهکاری را در بین پاسخگویان دختر نشان داده است. همچنین در بین مولفه های سرمایه اجتماعی خانواده، صمیمیت اعضا خانواده و حمایت اجتماعی رابطه معناداری با بزهکاری پسران داشته است، در حالی که در بین پاسخگویان دختر، آگاهی والدین و عضویت والدین در نهادهای اجتماعی با رفتارهای بزهکارانه رابطه معناداری را نشان داده اند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین معناداری زندگی و امید با شاخص های سلامت روان صورت پذیرفت. گروه نمونه مورد مطالعه 382 نفر از زنان شاغل فرهنگی در اموزش و پرورش ناحیه 2 شیراز بود. ابزارهای مورد استفاده جهت سنجش متغیرهای پژوهش عبارت بودند از: 1- پرسشنامه های شاخص ارزش مندی زندگی (LRI)، 2-مقیاس امید بزرگسالان (ADHS)، 3- رضایت از زندگی (SWLS)، 4- شادی - افسردگی (HDS). ضرایب همبستگی نشان داد که بین معناداری زندگی با امید، شادی، رضایت از زندگی، همبستگی مثبت و معنادار و با افسردگی همبستگی منفی معنادار وجود دارد. نتایج رگرسیون چندگانه به روش متوالی هم زمان بیانگر معنی داری نقش واسطه‌ای امید در رابطه بین معناداری زندگی و رضایت از زندگی و شاخص های سلامت روان بود. معناداری زندگی می تواند سبب افزایش شادی، رضایت از زندگی باشد. به عبارت دیگر معناداری زندگی به گونه ای غیر مستقیم و در تعامل با امید می تواند سبب افزایش شادی و رضایت از زندگی و کاهش افسردگی گردد

موضوع جواز و یا عدم جواز قضاوت زنان، یکی از موضوعات اختلاف برانگیز در بین مفسرین و فقها بوده است؛ تا جایی که عده ای از این دانشمندان با استناد به بعضی از آیات قرآن کریم و برخی از روایات معصومین (ع) به صراحت رای به عدم جواز قضاوت برای زنان داده اند.این مقاله با بررسی همه جانبه موضوع، آیات و احادیث مورد استناد مخالفین، عدم جواز قضاوت زنان را مورد نقد و بررسی قرار داده است. نتیجه بررسی بر این مطلب دلالت دارد که نه از آیات قرآن کریم چنین رایی بدست می آید و نه احادیث و روایات مورد استناد حق قضاوت را از زنان سلب نموده است. بنابراین از قرآن و سنت بدست نمی آید که این مسوولیت خطیر صرفا به مردان سپرده شده و زنان نمی توانند ان را برعهده گیرند.