جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شیوع بیماری کوید 19 سبب پیدایش برخی مباحث مانند تعیین وظیفه مکلفین شده است. نوشتار حاضر با هدف بررسی وظایف مکلفین در مواجهه با این بیماری از منظر قواعد فقهی نوشته شده و درصدد تعیین وظایف مکلفین به‌‌طور اجمالی است. پژوهش حاضر به روش کتابخانه‌‌ای و با فیش‌‌برداری و پردازش اطلاعات به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. نوشتار حاضر فقط به برخی از قواعد عامه و خاصه اشاره می‌‌کند. در بحث قاعده لاضرر، بعد از بیان معنای قاعده و احتمالات متصور، قول اعم را برگزیده و به 5 قاعده خاصه اشاره دارد. از ابداعات مقاله حاضر، احصاء تکالیف براساس باب‌‌بندی رایج در ابواب فقه در ابعاد فردی، اجتماعی و حکومتی است. نویسنده معتقد است که نوشتار حاضر فتح‌‌البابی برای هموارتر شدن مسیر تحقیق برای پژوهشگران است.

اسلام مکتب عدل است و اهمیت خاصی به عدالت داده و آن‌ را در تاروپود جامعه و در تمام مسائل حقوقی، اجتماعی، خانوادگی... شرط اساسی دانسته است. بنابراین، اسلام تأکید دارد که تمام پست‌ها و مسائل حساس برعهده افراد عادل گذاشته شود که نمونه آن مجتهد است که باید در هر مرحله عادلانه بگوید و بنویسد در غیر این صورت خسارات جبران‌ناپذیری به پیکره‌ اسلام وارد خواهد شد. به همین جهت پژوهش حاضر با هدف بررسی عدالت مجتهد از دیدگاه مذاهب اسلامی و با روش توصیفی-تحلیلی نگاشته شده است. ابتدا به بررسی ادله عدالت مجتهد و سپس دیدگاه مهمترین اندیشمندان شیعه و اهل سنت در این‌باره مطرح شده است. نتیجه‌ تحقیق نشان داد که در اصل شرطیت عدالت در مجتهد اختلافی نیست، اما درباره مفهوم اصطلاحی نزد شیعه عدالت ناظر به عدم ارتکاب کبائر و حداقل عدم اصرار بر صغائر به‌طور مداوم است، ولی در مروت اتفاقی بین آنان وجود ندارد، اما عامه در بیان تعریف عدالت انسجام بهتری دارند به‌‌طوری‌‌که در تعاریفشان ملکه بودن، تقوی، مروت، مشترک است.

متعه همان ازدواج موقت است که در آن، مهر و مدت معین می‌‌شود و زن پس از انقضای مدت از مرد جدا می‌‌شود. ‌‌آیه 24 سوره نساء بیان‌‌گر متعه و نکاح موقت با زنان است و به آیه متعه معروف شده است. ‌‌مسئله جواز و عدم جواز متعه از دیرباز مورد اختلاف شدید مفسران عامه و خاصه بوده است. ‌‌شیعه براساس شواهد و قرائن درونی و بیرونی معتقد است که آیه متعه در نکاح منقطع ظهور دارد و درباره بهره‌‌برداری از زنان و ازدواج موقت با آنها نازل شده است. ‌‌این حلیت تا امروز استمرار دارد. ‌‌مفسران و فقهای عامه، اصل دلالت آیه بر نکاح منقطع را نپذیرفته‌‌اند یا با قبول مشروعیت آن در برهه‌‌ای از تاریخ به نسخ آن به‌‌وسیله قرآن یا سنت و حرمت این ازدواج در عصر کنونی قائل شده‌‌اند. ‌‌پژوهش حاضر بیانات و اختلافات تفسیری و فقهی ذیل آیه متعه و تحلیل آن را بررسی می‌‌کند. ‌‌

معاونت یعنى، فعلى از فاعل یا مباشر صادر شود و فردى مقدمات آن فعل را فراهم کرده باشد. معاونت بر اثم یعنى، ایجاد مقدمه‌اى از مقدمات فعل غیر، اگرچه تهیه مقدمات از روى قصد نباشد و فاعل نیز در انجام فعل مستقل باشد. اثم در لغت به­معنای گناه، بزه، ذنب و عدوان به­معنای ظلم و ستم، بدخواهی و بی­عدالتی است. قرآن مجید تعاون در اثم و عدوان را نهی و تعاون در بر و تقوی را مقرر می‌کند و می‌فرماید: «تعاونوا علی البر و التقوی و لا تعانوا علی الاثم و العدوان» (مائده: 2). در تعریف معاونت برخى می­گویند که این آیه بر حرمت اعانت در اثم و عدوان دلالت دارد و غیر از تعاون است. اعانت این است که کسى دیگرى را یارى دهد، ولى تعاون عبارت است از همکارى دو یا چند نفر یا یک گروه با یکدیگر. به تعبیر دیگر، تعاون از باب تفاعل است و نیاز به دو فاعل دارد. قاعده حرمت برا ثم و عدوان یکی از قواعد فقهی است که در مقاله حاضر نگارنده ابتدا مدارک و مستندات این قاعده را از قرآن و روایات ارائه می‌کند و حکم عقل و اجماع را بیان می‌کند و به­معانی لغوی و اصطلاحی لغات این قاعده را تشریح می­کند و حکم این قاعده در فقه و حقوق را بیان داشته و به رابطه معاونت و شرکت در جرم و وجود افتراق و اشتراک آن می­پردازد. در پایان نیز به معاونت در معاملات نامشروع در فقه و حقوق پرداخته است.