جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

محققان اصولی غالباً پیش از تعریف علم اصول و بیان موضوع آن، بحثی دربارۀ موضوع علم و به تناسب آن، «ملاک تمایز علوم» مطرح کرده‏اند. در «ملاک تمایز علوم» چهار نظریه مطرح است: نظریۀ یکم: مشهور معتقدند که تمایز علوم به موضوعات است. نظریۀ دوم: محقق خراسانی معتقد است که تمایز علوم به اغراض است. نظریۀ سوم: محقق عراقی و در پی ایشان محقق خویی تمایز علوم را گاه به اغراض می­دانند و گاه به موضوعات. نظریۀ چهارم: محقق اصفهانی و امام خمینی تمایز علوم را به خود علوم می­دانند و معتقدند که تمایز علوم به ذات مسائل آنهاست. البته این دو محقق، در ملاک وحدت علوم با یکدیگر اختلاف نظر دارند. محقق اصفهانی ملاک وحدت علوم را «غرض واحد» و امام خمینی «سنخیت قضایا» می‏داند. در این نوشتار، چهار نظریه را به تفصیل بررسی کرده­ایم و در پایان، این دیدگاه را برگزیده‏ایم که وحدت علوم، اعتباری و تمایز آنها به خود مسائل آنهاست.