جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دانش فقه­الحدیث به­عنوان حوزه­ای از علوم دینی که متصدی فهم احادیث و مسائل مربوط به آن است که با­وجود اهتمام عالمان اسلامی از اصناف مختلف شامل محدثان، فقیهان و متکلمان در طی سده­های متمادی هنوز آن جایگاهی که شایسته آن است را به­دست نیاورده­است. گسترش نیازهای عصر حاضر در مواجهه با احادیث نیازمند آن است تا کوششی افزون در حوزه فهم احادیث صورت بگیرد. در میان مباحث فقه­الحدیث یکی از مهم­ترین حوزه­هایی که کمتر بدان پرداخته شده­است حوزه نقل به معناست. مولف در کتاب خویش تلاش کرده­است تا با واکاوی دقیق حوزه نقل به معنا در روایات، به جایگاه مهم آن در فهم حدیث کمک شایانی کرده­باشد. نوشتار حاضر در­صدد معرفی و بررسی مهم­ترین نمونه­های نقل به معنا در این کتاب است تا مخاطب را با جنبه­های مختلف درک و فهم حدیث آشنا سازد.

تأثیر «جنسیت» در فهم متون یکی از مباحثی است که در دهه‌های اخیر در حوزه فهم متون دینی مطرح شده و با ورود اندیشه‌های فمینیستی حتی تا خوانش زنانه‌ متون دینی و اسلامی پیش­ رفته­است. برخی از فعالان و محققان حوزه «فمینیسم اسلامی» با محور قرار دادن قرآن به­عنوان مرجع اصلی این جریان، به خوانش فمینیستی از قرآن پرداخته و با تمرکز بر برابری جنسیتی و عدالت اجتماعی در پی احقاق حقوق زنان مسلمان برآمدند. آنان مدعی این باورند که آن­چه تا­کنون در سنت اسلامی نسبت به زنان عمل می‌شده یکسره به دست مردان نوشته شده و مطابق با دغدغه‌ها و خواست آن­ها سامان یافته و زنان مجال کمتری برای ورود به این عرصه داشته‌اند، درنتیجه اقدام به بازخوانی قرآن از منظر زنان کردند که دستاورد آن تفسیری نو از برخی مفاهیم و احکام اسلامی برای زنان بوده­است

این کتاب تحلیل و بررسی یکی از شیواترین تفسیرهای عرفانی به زبان فارسی، تفسیر کشف­الاسرار و عدهالابرار رشیدالدین میبدی، مفسر قرن ششم هجری است و به­طور عمده جنبه هرمنوتیکی با روش خاص تفسیری ـ تاویلی و صوفیانه قرآن را از دیدگاه رشیدالدین میبدی مورد بررسی قرار می­دهد. هدف نویسنده پرداختن به دو جنبه هرمنوتیک و آموزه­های قرآنی و تاثیر متقابل این دو در نوشتن تفسیری عرفانی بر قرآن است و به پیوند میان آیات قرآنی، تجربه عرفانی و زبان تفسیر توجه خاصی دارد. وی در این اثر در کنار قرآن و بهره­گیری از سخنان صوفیان، به احادیث نیز استناد می­جوید و می­کوشد نشان دهد که چگونه میبدی از اسرار باطنی قرآن پرده برداشته و حقایق عرفانی آن­را کشف کرده­است. میبدی در تفسیر خود، به ظاهر آیات و روایات هم توجه دارد و تفسیرش درواقع آمیخته­ای از روش روایی و صوفیانه است. او اساس تفسیر خود را بر پایه زبان تمثیلی عرفانی قرار می­دهد و دریافت معانی حقیق قرآن را بر پایه زبان تمثیلی عرفانی قرار می­دهد و دریافت معانی حقیق قرآن را از این راه ممکن می­داند. آنابل کیلر نویسنده این کتاب، بعضی از آثار دیگر عرفانی به زبان عربی و فارسی را هم در حاشیه بحث­هایش پیرامون هرمنوتیک صوفیانه مد نظر داشته و تحقیی جامع به عمل آورده­است.

تفسیر قرآن کریم، پس از ادبیات عرب، بر مباحث اعتقادی و مبانی کلامی استوار است؛ چنان­که هیچ آیه­ای را بدون بهره­بردن از مبانی کلامی نمی­توان تفسیر نمود. مبانی کلامی تا بدان­جا در تفسیر آیات وحی تاثیرگذار است که هر فرقه­ و اندیشه کلامی، تفسیری گونه­گون و منحصر به­فرد از قرآن کریم ارائه می­دهد. آن­چه در این اثر می­بینید، بیان مبانی کلامی شیخ طوسی؛ به­عنوان نمونه برترین تفسیر شیعی، و بررسی حدود تاثیرگذاری این مبانی کلامی در تفسیر آیات قرآن کریم است. این پژوهش اثری میان­رشته­ای است که رابطه دوسویه کلام و تفسیر قرآن را آشکار می­سازد و نیز این پژوهش مقام علمی شیخ طوسی را به­خوبی؛ به­ویژه در دو حوزه تفسیر و کلام روشن می­کند و جایگاه والای تفسیر التبیان را مشخص می­سازد.