جایگاه عقل عملی در شناخت یا وضع قانون شرعی و قانون عرفی از منظر خواجه نصیرالدین طوسی | کتابخانه مجازی الفبا

جایگاه عقل عملی در شناخت یا وضع قانون شرعی و قانون عرفی از منظر خواجه نصیرالدین طوسی | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
جایگاه عقل عملی در شناخت یا وضع قانون شرعی و قانون عرفی از منظر خواجه نصیرالدین طوسی
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
جایگاه عقل عملی در شناخت یا وضع قانون شرعی و قانون عرفی از منظر خواجه نصیرالدین طوسی
ویرایش اثر
مقطع تحصیلی رساله تحصیلی:
دکتری
رشته تحصیلی:
الهیات و معارف اسلامی - فلسفه ـ فلسفه و کلام اسلامی
محل تحصیل رساله تحصیلی:
دانشگاه مفید، دانشکده فلسفه
تاریخ دفاع:
1404
چکیده :
این پژوهش به بررسی و تحلیل دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی درباره نقش و جایگاه عقل عملی در تدوین و اجرای قانون متکی به شرع و عرف می‌پردازد. فلاسفه از دیرباز حکمت را به نظری و عملی تقسیم کرده‌اند. ارسطو در کتاب متافیزیک می‌گوید: «هدف شناخت نظری، حقیقت و هدف شناخت عملی، کُنش است». ابن سینا نیز در دانشنامه علائی چنین آورده است: «پس علم‌های حکمت دو گونه بٌوَند: گونه‌ای آن بود که از حال کُنش ما آگاهی دهد و این را علم عملی خوانند... و دیگر آن بود که از حال هستی چیزها ما را آگاهی دهد... و این را علم نظری خوانند.» قلمرو عقل عملی، که منشأ حکمت عملی است، سه حوزه اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مُدن را در بر می‌گیرد. اداره جامعه (سیاست مدن) نیازمند تدوین و اجرای قانون است. مسأله اصلی اینجاست که چه فرد یا نهادی، با چه فرآیندی و با تکیه بر چه منبع یا منابعی عهده‌دار تدوین و اجرای چنین قانونی است؟ و نقش عقل عملی در تدوین و اجرای این قانون چگونه است؟ قوانین شرعی و قوانین عرفی دو ستون اصلی نظام‌های حقوقی و اجتماعی در جوامع دینی محسوب می‌شوند. وقتی منبع قانون متکثر و متعدد می‌شود، یعنی وقتی در جامعه‌ای، مانند جامعه اسلامی، هم با قانون شرعی سروکار داریم و هم با قانون عرفی، قانون‌گذاران و مجریان قانون با مسئله و معضل سازگار کردن این دو قانون هم در مقام تدوین و هم در مقام اجرا مواجه می‌شوند. سازگار کردن شرع و عرف در مقام تدوین و اجرای قانون نیازمند بهره‌گیری از عقل عملی و حکمت عملی است. بسیاری از بحران‌ها، نزاع‌ها و اختلاف‌نظرهایی که در کشورهای اسلامی وجود دارد به همین موضوع برمی‌گردد. برای مثال اختلاف طرفداران حکومت مشروعه با طرفداران حکومت مشروطه در نهضت مشروطیت و اختلاف طرفداران جمهوریت با طرفداران اسلامیت در انقلاب اسلامی به اختلاف بر سر شیوه سازگار کردن قانون شرع و عرف برمی‌گردد. خواجه نصیرالدین طوسی شخصیت کم‌نظیری در فرهنگ و تمدن اسلامی است که هم از نظر علمی و تخصصی صلاحیت نظریه‌پردازی درباره این موضوع را داشته و هم در طول عمر پربرکت خود توفیق وزارت و تجربه عملی در استفاده از عقل عملی در مقام اجرای قانون را یافته است. تحلیل و بررسی آرای خواجه نصیرالدین طوسی درباره این موضوع، که بخشی از فلسفه عملی (حکمت عملی) اوست، از آن جهت حائز اهمیت است که وی از یکسو در فقه، اصول، فلسفه، ریاضیات، اخلاق، نجوم، و سایر علوم تجربی رایج در آن دوران مجتهد، صاحب‌نظر و صاحب تألیف است؛ و از سوی دیگر، در دورانی بسیار بحرانی به عنوان وزیر در تدبیر امر سیاسی و تعیین شیوه حکمرانی و اجرای قانون نقشی کلیدی بر عهده داشته است. با بررسی نظریات و آثار پیشین در این زمینه، مشخص می‌شود که رابطه میان عقل عملی و استنباط احکام فقهی نزد خواجه نصیرالدین طوسی به طور جامع مورد بررسی قرار نگرفته است. همچنین تبیین نقش عقل عملی در نظام سیاسی-حقوقی که بر دو منبع شرع و عرف استوار است، در اندیشه خواجه نصیر به صورت منسجم ارائه نشده است. این پژوهش با روش تحلیلی-انتقادی به بررسی این موضوع در آثار خواجه می‌پردازد.
منابع دیجیتالی مرتبط :
فهرست منابع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
نویسنده :
محمدامین حسامی؛ استاد راهنما: ابوالقاسم فنایی؛ استاد مشاور: مصطفی محقق داماد
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/393efbcb96603ec7b9c1e28c21c860e1
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پ:پایگاه پایان نامه
یادداشت :
کلیدواژه فارسی: عقل عملی، حکمت عملی، قانون شرعی، قانون عرفی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال