جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله به واکاوی طریقت نقشبندیه در دوره تیموریان می¬پردازد. دوران تیموری، عصر بسط و توسعه تصوف و ازدیاد خانقاه¬ها است. تیمور و جانشینانش در دینداری و رعایت جانب علما پایبند بودند. دراین دوره اوضاع دیانت مطلوب و کار معابد و مساجد با رونق بود و سلطه متولیان امور مذهبی در اشکال مختلف زندگی مردم بیش از گذشته به چشم می¬خورد. تصوف در این دوره بر اثر عوامل گوناگون، رشد مضاعفی داشت. وضعیت صوفیان و خواجگان و شیوخ طریقت¬های مختلف هم بر یک منوال نبود. یکی از این طریقت¬ها که در دربار تیموریان نفوذ فراوان یافت فرقه نقشبندیه بود، اهمیت این فرقه در آن بود که در همه جا، با همه کس و در همه حال اعمالشان قابل-انجام بود و درواقع شعار اصلی آن¬ها همین گفتمان بود، در تعلیمات نقشبندیان، قرائتی از زهد و تصوف تدوین¬گردید که بیشترین توجه را به فعالیت¬های اقتصادی، و بیشترین فاصله را با عزلت و گوشه¬نشینی و ترک دنیا داشت. وجه تمایز طریقت نقشبندیه از سایر طریقت¬ها تأکید خواجگان این سلسله بر آموزه¬های سازگار و مبتنی بر فعالیت¬های اقتصادی اجتماعی بود. بنا بر این تصوف دراین عصر پا به مرحله جدیدی گذاشت، باور و علاقه تیمور و جانشینانش به بزرگان این فرقه اهمیت دو چندان جایگاه شیوخ این طریقت در دربار تیموریان را موجب¬شد. سوال تحقیق بر این امر استوار است که چه عامل و یا عواملی در گسترش نفوذ طریقت نقشبندیه در ماوراء النهر و خراسان دخیل بودند؟ فرضیه مورد بحث بیانگر این است که با درایت، هوشمندی، تعامل و تأکید بر مسائل معیشتی، توسط خواجگان طریقت نقشبندیه، تصوف در این دوره برای نخستین بار پا به عرصه جدیدی گذاشت. این مسئله تا پایان حکومت تیموریان همچنان تداوم داشت به گونه¬ای که می¬توان-گفت فروپاشی حکومت تیمیوریان مساوی شد با پایان اقتدار سلسله نقشبندیه. این مقاله با روش توصیفی و تحلیل داده¬ها به تبیین سوال تحقیق و همچنین فرضیه مورد بحث می¬پردازد. کلید واژه¬ها: عصر تیموریان، طریقت نقشبندیه، سیر تاریخی، دین و مذهب.

تروریسم انتحاری نسل متفاوتی از تروریسم است که با برآمدن اسلام سیاسی افراطی به جهانیان معرفی شد. در تروریسم انتحاری، انتحارکننده توده‌های بی‌‌گناه را هدف قرار می‌دهد تا با ایجاد ارعاب گسترده به مقاصد سیاسی دست یابد. تحلیل شکل‌گیری و شیوع عملیات انتحاری در عصر حاضر و بررسی افراد دخیل در این عملیات می‌تواند منجر به ارائه راهکارهای پیشگیری از آن، جهت حفظ جان عامل انتحاری و قربانیان گردد. گرچه نقش سیاست‌مداران و عوامل سیاسی و نقش اقتصاد و عوامل روانی و اجتماعی در شکل‌گیری عملیات انتحاری قابل‌تردید و انکار نیست، بررسی اقدامات معروف‎ترین گروه‎های تروریستی انتحاری مانند داعش و القاعده نشان می دهد که این گروه‌ها به‌رغم اینکه در تعریف دشمن و اولویت‌های مبارزاتی اختلاف دارند، همگی از منبع دین به‌مثابه کانون مشروعیت‎بخش و انگیزش بهره می‌برند و در همین راستا استنادات مشترکی به علمای سلفی همچون ابن تیمیه، محمد ابن عبدالوهاب، بن باز و ... دارند. بنابراین هرچند عوامل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و روان‌شناختی به‌مثابه متغیرهای جرم شناختی در شکل‏گیری عملیات انتحاری نقش برجسته دارند، گروه‌های تروریستی تکفیری، به‌شدت از عامل دین برای مشروعیت اعمال خویش و تهییج انتحارکنندگان بهره می‌برند.