جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده:میثاق به معنای کلی آن، عبارتست از قراردادی که انجام آن میان دو شخص امکان پذیر است و به مفهوم دینی آن، پیمانی است میان انسان و خدا. این نوع میثاق که غالباً با عنوان میثاق کبیر نامیده شده، در مقابل میثاق صغیر است که بین انسان و انسان دیگر بسته می شود. بنابر اهمیت اشخاصی که پیمان میان آنها منعقد می گردد، خود پیمان و شرایط و مفاد آن می تواند حائز اهمیت باشد. از آنجاییکه میثاق عهدیست که طرف های آن خدا و انسان هستند، درک اهمیت آن، فهم ضرورت رعایت مفاد وشناخت عواقب عدول از کاملا سرنوشت ساز است .به همین دلیل میثاق در نزد همه ادیان بالاخص ادیان الهی مقدس و محترم تلقی می شود.در یهودیت میثاق عدن و نیز میثاق خداوند با حضرت ابراهیم بسیار حائز اهمیت است، امّا مهمتر از همه میثاقی است که در طور سینا منعقد گردیده و بر اساس آن بنی اسرائیل مکلف به تصدیق و اطاعت از احکام الهی گردیده است و در عوض، خداوند قوم بنی‌اسرائیل را نجات داده، آنان را تعالی خواهد بخشید. پیمان و سوگند در نزد ایرانیان باستان نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار بود. ایزد مهر بعنوان نگهبان و پشتیبان پیمانها مورد تکریم ایرانیان بود. هر چند که پیش از ظهور زرتشت ،مهر یا میتراپرستی در کنار پرستش اهورا و وارونا در ایران رایج بود اما میترا با ظهور زرتشت و با اصلاحاتی که او انجام داد، بعنوان یکی از کارگزاران اهورامزدا در امر پیمانها باقی ماند. ملاحظه می‌شود که میثاق و پیمان، در هر دو دین زرتشت و یهود، از جایگاه بالایی برخوردار است و بر همین اساس، بررسی معنا ، مفهوم،شرایط و لوازم آن در دو دین بصورت تطبیقی و بیان مشابهت ها و تفاوتها با استفاده از منابع مرجع و دست اول می تواند نتایج در خور توجهی داشته باشد. از جمله ، مفهوم میثاق، عواقب نقض آن، در بحث یکتا پرستی، نجات بخشی و مسئله قربانی مشابهت هایی دیده می شود و در مواردی چون نمادها و آداب و مراسم مربوط به میثاق، مراحل میثاق، تکرار ، تجدید میثاق، نحوه ، مکان و زمان نهایی رسیدگی به موارد نقض میثاق تفاوتهایی دیده می شود.

باتوجه به اين كه انسان موجودي اجتماعي خلق شده است ،هرجامعه اي براي تداوم حيات وبقا،به كاروفعاليت ا فراد احتياج دارد . به همين دليل است كهعزت وسربلندي هرجامعه در گرو كار وتلاشي است كه توسط اشخاصآنجامعه انجام مي گيرد . ازآن جا كهبزرگ ترين واساسي ترين بخش زندگي هر انسان راكار تشكيل مي دهد ،در آيين ها و اديان مختلف ،ديدگاه هاي متفاوتي نسبت به كار بيان شده است.در اين پژوهش پديده كار از ديدگاه قرآن وعهدينمورد مطالعه قرارمي گيرد.به اين صورت كه با مطالعه ي قرآن و احاديث منقول از معصومين (عليهم السلام ) كه تبيين كننده ي قرآن مي باشد ومنبع اصلي دين اسلام محسوب مي گردد،جايگاه كار،اهميت كسب وكار ،كسب حلال وتأثيرآن دراستجابت دعا، مقام كارگر،حقوق كارگر،تشويق به كار مذمت بيكاري وفقر در اسلامبررسي مي شود.به دنبال آنهمين مباحث در كتب مقدس نيز كه منبع اصلي دين يهود ومسيحيت شناخته شده است تبيين مي گردد، ووجه افتراق واشتراك آن ها مشخص مي شود .اين پژوهش نشان مي دهد كه توجه وتشويقبه كار و تلاشدر تمامي اديان الهي وجود دارد .وهمه اولياء وانبياي الهي هدف واحدي از تشويق به كار داشته اند، وآن ، سعادت فردي و اجتماعياستكه از طرق گوناگوني حاصل مي شود. يكي از اين شيوه ها كار وتلاش خالصانه ،با انگيزه معنوي است. اين امر در اديان آسماني ، به ويژه ،در ديناسلام به عنوان آخرين و كامل ترين دين الهي به صورت هماهنگ وبدون هيچ تناقضي تبيين شده است .

در همیشه‌ی تاریخ، ‌نظام‌های مختلف سیاسی، حقوقی، فرهنگی و غیره، برخاسته از نظام‌های فکری هر جامعه بوده است، از این‌رو مباحث معرفتی به منزله‌‌ی ریشه‌ی پنهان و سیستم‌های مختلف سیاسی، حقوقی، اقتصادی و غیره، به مثابه شاخ و برگ آشکار درخت جوامع به شمار می‌روند. دو نظام مردم-سالار دینی و دموکراسی لیبرال نیز، از قاعده‌ی فوق مستثنی نبوده، برآمده از دو نظام نظری متفاوت می-باشند. بدین معنا که با تفاوت در ابزار شناخت خود، از جهت معرفت شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی، دو گونه‌ی کاملاً متفاوت می‌باشند. بر همین‌ اساس با توجه به تفاوت اصولی دو نظام در مبنای معرفتی خود، پژوهش پیش رو بر آن بود، چهار مولفه‌ی مشروعیت، آزادی، حقوق و قانون، را در دو نظام یاد شده مورد بررسی قرار داده، تأثیر واقعیت فوق را در خاستگاه، اهداف و شیوه اِعمال آن‌ها مشخص سازد. به عبارت دیگر تبیین نماید که در مجموع،چهار مولفه‌ی یاد شده در نظام مردم سالاری دینی، از حیث خاستگاه، الهی، از جهت اهداف، تأمین کننده‌ی دنیا و آخرت انسان و از دید شیوه‌ی اِعمال، موافق و یا حداقل دارای عدم مخالفت با احکام الهی و ارزش‌های انسانی است. این در حالی ا‌ست که در نظام دموکراسی لیبرال، خاستگاه، غیر الهی و صرفاً انسانی، اهداف، فقط در راستای تأمین دنیای مادی ملموس بشر و از جهت شیوه‌ی اعمال؛ به دلیل اعتقاد به توجیه وسیله توسط هدف، هیچ‌گونه محدودیتی برای اِعمال هر نوع شیوه‌ای؛ هر چند مخالف ارزش‌های الهی و انسانی باشد، ندارد.

چکیده:مسلمانان و مسیحیان و یهودیان همگی در این که تورات نام کتابی وحیانی که خدا بر حضرت موسی (ع) وحی کرده است، اتفاق نظر دارند.در این تحقیق ما به بررسی تورات قرآنی و تورات موجود می‌پردازیم؛ و بیان خواهیم کرد که منظور از تورات که در قرآن آمده است کدام است؟آیاتی در قرآن به تورات اشاره دارد که هم منظورش تورات موجود است و هم تورات اصلی و تحریف نشده.و ما در این پژوهش به معرفی تورات موجود پرداخته ایم و هم تورات قرآنی و نیز صفاتی که درباره تورات در قرآن مجید آمده است که این صفات کدامند و چرا به این ویژگی خوانده شده است و اینکه آیا همین خصوصیاتی که درباره تورات در قرآن آمده است در تورات فعلی و حال حاضر هم وجود دارد یا نه ؟ تا آنجایی که از این تورات موجود ودر دست یهودیان سراغ داریم فاقد این ویژگی ها هستند که در قرآن از آن یاد شده است .و همینطور نگاه خود یهودیان راجع به این کتاب مقدس چیست؟و به بیان این پرداخته ایم که آنچه ما مسلمانان در مورد تورات اتفاق نطر داریم با عامه یهود در مورد کتاب خود دارند فرق می کند. گذشته از اینکه نظرخود مورخان یهودی هم به دیدگاه مسلمانان نزدیک است. و نیز به بررسی نسخه های تورات پرداخته ایم و این نسخ در مقایسه با هم تفاوت های چشمگیری دارند. در اینجا ما دیدگاه های مفسران، تاریخ دانان و مستشرقان و علمای اسلامی را خصوص این کتاب (تورات ) آورده ایم.کار پژوهشی ما عمدتاً کتابخانه ای با استفاده از متونی که راجع به تورات بحث کرده اند و همین طور از نرم افزار های کتابشناسی یهودی چه به صورت فارسی و لاتین بهره برده ایم. و در پایان باید گفت وقتی قرآن یهودیان را مورد خطاب قرار می دهد و از تورات یاد می‌کند، منظور همان مطالب تحریف نشده می‌باشد، که در تورات موجود هم می‌باشد.

از جمله مفاهيم مهمي كه زمينه‌ساز بسياري از مباحثات و مجادلات فلسفي و كلامي در عالم اسلام، مسيحيت و يهوديت شده است، تعيين و تبيين «ايمان» است. امروزه نيز بحث از «ايمان» و جايگاه آن در شكل گيري «باور ديني» محور مباحث نوين در حوزه فلسفه دين و كلام جديد قرار گرفته است. پژوهش حاضر در پي بررسي اين موضوع در انديشه دو دانشمند بزرگ اسلامي، صدرالمتألهين، بنيانگذار حکمت متعاليه و ميرزا مهدي اصفهاني، مؤسس مکتب تفکيک است. ملاصدرا ایمان را بر عقل استوار دانسته و آن را علاوه بر اقرار زبانی و تصدیق قلبی عمل با جوارح و اعضا را از ارکان آن به شمار مي‌آورد. اما میرزا معتقد است ایمان در وهله اول تصدیق قلبی و معرفت است و در وهله بعد اقرار قرار دارد. و این معرفت صنع الله است نه عقلانی و اکتسابی. در اين پژوهش با مقايسه ی ديدگاه هاي اين دو متفکر سعي مي‌شود شباهت‌ها و تفاوت‌های ميان آن دو را روشن کند وبه مقایسه ایمان از دیدگاه ملاصدرا و میرزا مهدی بپردازد.

موضوع پایان نامه : (( جایگاه وصی از دیدگاه کتاب و سنت و ادب )) وصی، از القاب مشهور امام امیرالمومنین علی علیه السلام است .اثبات وصایت آن حضرت یعنی اثبات امامت. حضرت علی علیه اسلام، بنابر حدیث یوم الانذار، وصی پیامبر علیه السلام در امر رهبری و خلافت و هدایت امت اسلامی ، پس از پیامبر علیه السلام می‏‎‎‏باشد . در این پایان نامه در بخش اول ،‌پس از ذکر کلیاتی در معنای لغوی و اصطلاحی وصی به سیر تاریخی وصایت در انبیای گذشته همراه با ذکرچند تن از اوصیاپرداخته‏‎‎‏ایم، چرا که این موضوع بر ضرورت و اهمیت وصایت در امت اسلامی تاکید می کند .دربخش دوم به ذکر وصی در آینه روایات اشاره شده است که شروع وصایت را از دعوت خویشاوندان به اثبات می رساند و اوج ابلاغ وصایت در غدیر خم می‏‎‎‏باشد . سپس به ذکر روایاتی از کتب شیعه و سنی می‏‎‎‏پردازیمو به احتجاج معصومین (‌علیه السلام) و صحابه و تابعان در امر وصایت گفتاری چند آورده‏‎‎‏ایم .در بخش سوم به جایگاه وصی در آینه تاریخ و ادب اشاره شده،‌و به ذکر اشعاری در حماسه‏‎‎‏های جنگ جمل و صفینو تنی چند از شاعران اهلبیت ( علیه السلام ) اکتفا کرده‏‎‎‏ایم. در بخش چهارم به نقد تحریف حدیث وصایت و رد شبهات موجود در این امر پرداخته‏‎‎‏ایم.

از جمله مباحث امامت بحث از علم امام و گستره دانش اوست. این بحث همواره در طول تاریخ مورد بررسی دانشمندان شیعه بوده و کتاب‌های متعددی در این زمینه تالیف گردیده است. از جمله تالیفات روایی عصر غیبت صغرا دو کتاب بصائر الدرجات صفار و کتاب الحجه از مجموعه الکافی کلینی می‌باشد. بررسی دیدگاه این دو مولف نقش مهمی در شناخت فکری حوزه حدیثی قم ایفا می‌کند و برداشت اصحاب از روایات این موضوع را روشن می‌سازد. علی رغم ادعای برخی از مستشرقان، مقایسه میان دیدگاه این دو مولف نشانگر همسویی فکری ایشان است.گستره دانش امام یکی از بحث‌های جنجالی در مباحث امامت میان امت اسلامی و پیروان مکتب تشیع به شمار می‌رود. صفار و کلینی که میراث‌داران حوزه حدیثی قم می‌باشند با جمع‌آوری روایات این موضوع، دانش امام را در گستره خلقت و تقدیرات معرفی کرده‌اند. علم به حقایق گذشته، اتفاقات زمان حال و دانش تقدیرات آینده مجموعه‌ای پهناور از حقایق را تشکیل می‌دهند که در مجموعه علوم آل محمد: جای می‌گیرد.این دانش برگرفته از افعال خداوند متعال است و هر آنچه تحقق عینی یا تقدیری می‌یابد در صورت نیاز خداوند ائمه: را از آن آگاه می‌کند اما امام بر علم ذاتی پروردگار احاطه نمی‌یابد و همچنین، دانشی ذاتی از خود ندارد لذا علم غیب از ایشان نفی شده است. کلینی با ارائه نمونه‌هایی از این دست روایات در الکافی جهت اثبات چنین دانشی برای اهل‌بیت: تلاش کرد. در حالی که صفار به صورت تفصیلی روایات علم امام را جمع‌آوری نموده بود و یک روایت را با اسناد مختلف ارائه کرد تا موجبات وثوق به آنها را فراهم نماید. مجموعه روایات کافی در این بحث 85 حدیث و روایات بصائر الدرجات بالغ بر 423 حدیث می‌باشد.این پژوهش دیدگاه برخی در زمینه اختلاف میان دو کتاب کافی و بصائر الدرجات را نفی کرده و بر این نکته تاکید می‌کند که نه تنها کلینی از گفتمان حوزه حدیثی قم دست برنداشت بلکه آن را به گونه‌ای نظام‌مند و در قالبی جدید ارائه کرد. در این پژوهش تلاش شد تا چینشی جدید از روایات این بحث بر مبنای متعلق‌های علم ارائه گردد. این چینش برگرفته از روایات گستره علم بوده و معیار واحدی برای مقایسه باب‌ها و روایات دو کتاب فراهم می‌نماید.

اهمییت تحقیق حاضر بر کسی پوشیده نیست زیرا زنان همانند مردان، موظف به انجام تکالیف دینی هستند و آگاهی نسبت به احکام دینی برای ایشان ضروری به نظر می رسد.از این رو رساله حاضر با تبیین احکام حضور زنان در نماز جمعه و جماعت وشرا یط امامت آنان کمک موثری در این زمینه می کند .در مورد حضور زن در نماز جمعه ونماز جماعت امامیه می گویند : نماز زن در خانه بهتر است مگر اینکه مصلحتی برای حضور او در جماعت باشد . حنفیه نیز می گویند : جماعت در حق زنان تشریع نشده است و بهتر است نماز را در خانه بخوانند . مالکیه حضور زن در جماعات را منوط به پیر بودن زن می دانند و اگر ترس افتادن در فتنه باشد حضور او را حرام می دانند . شافیه حضور زن در نماز جماعت را مکروه می دانند مگر زنی که پیر باشد و مردان از او قطع امید کرده باشند : در اینصورت بدون استفاده از بوی خوش کراهت ندارد . حنابله نیز حضور زن در جماعات را مباح اما در صورتی که زن زیبا باشد حضور او را مکروه می دانند .در مورد امامت زنان در فقه اسلامی مسلم است که زنان نمی توانند در نماز جماعت مردان امام جماعت باشند اما در مورد امامت زن برای زنان ، امامیه دارای سه قول است : جواز مطلقاً ، عدم جواز و تفصیل بین نوافل و مکتوبه . از این میان قول اول – جواز مطلقاً – مشهور می باشد . مالک امامت زنان را مطلقاً نمی پذیرد خواه نماز واجب باشد یا نافله ، اما شافعی ، حنفی وحنبلی امامت زن برای زنان را جایز می دانند . اما امامت جمعه منوط به ذکوره است و این موضوع مورد اتفاق مذاهب اسلامی می باشد ، به علاوه همه ی مذاهب اتفاق نظر دارند که نماز جمعه بر زنان واجب نیست ، با این وجود اگر زنان در نماز جمعه حاضر شوند نمازشان صحیح است و کفایت از ظهر می کند .

«عقل و ایمان» از مهمترین موضوعات دینی به شمار می روند و همواره مورد عنایت اندیشمندان بوده اند. در این رساله، علاوه بر بیان معانی و ایضاح مفهومی، پیشینه، رویکردهای عمده در تبیین رابطه «عقل و ایمان»؛ دیدگاه ها، نقاط اشتراک و افتراق اندیشه های ملاصدرا به عنوان متفکر برجسته جهان اسلام ازیک سو، و پاپ ژان پل دوم به عنوان دیدگاه رسمی جهان مسیحیت کاتولیک را از سوی دیگر، مورد بحث نقد و بررسی قرار داده ایم. ملّاصدرا معتقد است که تعالیم دینی نباید با یافته‏های صریح عقلی ناسازگار باشند، زیرا اگر یک آموزه دینی درک قطعی عقل را بی‏اعتبار کند، سایر مدرکات عقلی نیز مشکوک و بی‏اعتبار می‏شوند،درنتیجه دین نیز اعتبارش را از دست می‏دهد.به اعتقاد وی، بین تعالیم اسلام و احکام عقل سازگاری و معاضدت؛ و بین عقل و ایمان هماهنگی و تلازم برقراراست. از دیدگاه ملاصدرا بر اساس،«اصالت وجود»، «حرکت جوهری» و «اتحاد عاقل و معقول»، عقل وایمان به نقطه واحدی می رسند که در آن «راه» و «ره رو» و «مقصد» واحداند و در نهایت ملاصدرا با نظام فلسفی خود، با تقریر اعجاب انگیزی از قاعده «بسیط الحقیقه»؛ مشکل بنیادی و قدیمی رابطه حدوث و قدم را با ارجاع «علیت» به «تشأن» و «تجلی»، به خوبی حل نموده؛ و در نهایت به «وحدت شخصی وجود» و «توحید ناب» می رسد.از سوی دیگر، اندیشه های جناب پاپ، ریشه در الهیات پولسی دارد. تغییرات اعمال شده توسط پولس در شریعت حضرت عیسی مسیح و إرائه تفسیر ویژه وی از ایمان مسیحی موجب گردیدتا تبیین «ایمان مسیحی» به یکی از دغدغه هاى اصلى متکلمان مسیحى تبدیل گردد. و در نتیجه آن، آراء و نظرات متعددی پدید آمد. این آراء و نظرات را می توان در چهار گرایش عمده «عقل مکمل ایمان»؛ «ایمان متمایز و مقدم بر عقل»؛ «عقل تابع و خادمِ ایمان» و «عقل به عنوان معیار فهم ایمان» دسته بندی کرد. پاپ ژان پل دوم درابتدا سعی بر آن دارد که عقل و ایمان را مکمل هم معرفی نماید، ولی آنگاه که با آموزه های غیر معقول مسیحیت مواجه می شود، به نظریه دیگری روی می آورد. زمانی که نمی تواند از عقل دست بشوید، عقل را خادم ایمان معرفی می نماید. بدین ترتیب، او علی رغم تلاش فراوان در تقریب و تثبیت ایمان مبتنی بر عقل، با توجه به ماهیت رازوارِ آموزه ها و اصولِ بنیادین کلیسای کاتولیک، به ناچار به ایمان منهای تعقل، تن در می دهد که به تفصیل در این رساله مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.در مقابل، اگر ایمان بر مبانی مستحکم عقل و خرد مبتنی گردد؛ روشمند، نظام مند و همگانی می‌گردد؛ که حاصل آن دستیابی مسیحیان و مسلمانان به «حقیقت واحد»ی به نام «الله» است:«?قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ تَعالَوْا إِلى‏ کَلِمَهٍ سَواءٍ بَیْنَنا وَ بَیْنَکُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللَّهَ وَ لا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئاً وَ لا یَتَّخِذَ بَعْضُنا بَعْضاً أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ » آل عمران، 64

چکیده ندارد.