جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫فضاي سياسي ¬ـ¬ اجتماعي دوران صفويه، موجب شكوفايي علم و دانش و ظهور دانشمندان بزرگي در عرصه-هاي مختلف شد. در اين دوره كتاب¬هاي مختلفي در زمينه¬هاي حديث، تفسير، فلسفه و ... تأليف شد و برخي از علما به نوشتن كتاب¬هاي ديني به زبان فارسي دست زدند. يكي از اين دانشمندان كه به نوشتن تفسير قرآن به زبان فارسي پرداخت، ملافتح الله كاشاني، از شاگردان علي بن حسن زواره¬اي است كه صاحب آثار و تأليفات مختلفي به زبان فارسي و عربي است. وي تفسير كبير«منهج الصادقين» را جهت مطالعه¬ي آسان¬تر فارسي¬زبانان و در واكنش به روش كاشفي صاحب تفسير «مواهب عليه» نگاشته و در آن به روايات پيامبر(صلي الله عليه وآله) و اهل بيت (عليهم السلام) توجه زيادي نموده است. او كه از كتب و تفاسير معتبر و آراء تفسيري مفسران صدر اسلام در تفسيرش استفاده نموده، مباحث مختلفي را در اثبات حقانيت شيعه و دفاع از اهل بيت (عليهم السلام) مطرح نموده است. مقدمه¬ي تفسير وي نيز از مقدمات جامعي است كه در آن انگيزه¬ي تأليف، هدف و شيوه¬ي تفسيري و ديدگاه¬هاي خود در زمينه¬ي مباحث علوم قرآني را نمايان ساخته است. او در اين مقدمه به شأن و منزلت قرآن توجه ويژه¬اي نموده و آداب خاصي براي تلاوت قرآن بيان مي¬نمايد. با توجه به متن تفسيري وي نيز مي¬توان برخي از مباني او از قبيل وحياني بودن الفاظ و معاني قرآن، تحريف ناپذيري قرآن و جامعيت آن، نيازمندي قرآن به تأويل به دليل وجود آيات متشابه، تأويل آيات قرآن در فضيلت اهل بيت(عليهم السلام) و باز بودن راه تفكر و تدبر در آيات قرآن پي برد. جامعيت علمي اين مفسر، تخصص او در زمينه¬ي ادبيات و علوم بلاغت و ديدگاه¬هاي فقهي و انديشه¬هاي كلامي و عرفاني او سبب شده تا نگرش جامعي نسبت به آيات قرآن داشته و تفسير خود را بر اساس روش¬ها و گرايش¬هاي مختلف سامان دهد و با وجود استفاده¬ي حداكثري از روايات، نوعي اجتهاد و تلاش علمي در اين تفسير مشاهده مي¬شود كه آن را از گروه تفاسير اثري محض خارج ساخته است. كليد واژه¬ها: تفسير، تأويل، اجتهاد، تفسير اثري، مباني تفسيري، روش تفسيري

‫طهارات ثلاث، بخش قابل توجهي از فقه را تشکيل ميدهند. غسل به عنوان يکي از طهارات، از جهت انواع، کيفيت و موجبات، در فقه مذاهب اسلامي قابل بررسي است. اين پژوهش در سه فصل، به اين موضوع پرداخته است. در کليات و مفاهيم، پس از واژه شناسي، آثار و فوايد غسل، و غسل در اديان ديگر بيان شده است. سپس، غسلهاي واجب و موجبات آن، از ديدگاه مذاهب اسلامي بررسي شده است. همه فقهاي اسلامي معتقدند که جنابت، حيض، نفاس و موت، موجب غسل واجب ميشوند. اما در موجب بودن استحاضه و مسّ ميت، بين اماميه و مذاهب ديگر اختلاف وجود دارد. اماميه استحاضه را موجب غسل واجب ميداند؛ ولي مذاهب ديگر، آن را موجب غسل مستحب و حتي وضو هم نميدانند. اماميه مسّ ميت را موجب غسل واجب و ديگران آن را موجب غسل مستحب يا وضو ميدانند. اماميه اسلام کافر را موجب غسل واجب نميداند؛ ولي حنبليه آن را موجب ميداند و بقيه مذاهب در صورتي آن را موجب ميدانند که کافر پيش از اسلام، دچار موجب غسل واجب شده باشد. اماميه بيش از پنجاه مورد را موجبات غسل مستحب ميداند. از غسلهاي مستحبي ميتوان به غسلهاي جمعه، عيد فطر و قربان، احرام، روز غدير، پانزدهم شعبان و ... اشاره نمود. اما مذاهب ديگر، موجبات غسل مستحب را بسيار کمتر از اين مقدار ميدانند. فصل پاياني به کيفيت انجام غسلها از ديدگاه مذاهب اسلامي پرداخته است. در کيفيت غسل، هر چند که بين اماميه و مذاهب ديگر، اشتراکاتي وجود دارد؛ ولي نسبت به جزئيات (از نظر آب، وضوي بدل از غسل، خواندن دعا، ذکر و غير آن)، اختلاف وجود دارد؛ همان گونه که در بعضي موارد، بين حنفيه و مذاهب ديگر اختلاف وجود دارد. به عنوان مثال، حنفيه شستن مواضع انعطاف بدن را تا حدي که موجب عسر و حرج نشود، واجب دانسته و مذاهب ديگر، شستن آنچه را که خارج از بدن محسوب ميشود، لازم ميدانند. همچنين در غسل ميت، از نظر آب غسل، آداب، واجبات و غير آن، ميان همه مذاهب، اختلاف وجود دارد.