جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫امیرالمؤمنین(ع) به عنوان انسان کامل، از هر جهت اسوة مؤمنان و مسلمانان، بلکه انسانهای عدالتخواه و حقّ طلب جهان هستند، از جمله سیرة حکومتی و نحوة تعامل ایشان با مردم، اعمّ از موافقان و مخالفان، بهترین الگو می باشد. از دیدگاه امیرالمؤمنین)ع) حاکمان جوامع اسلامی در مواجهه با مطلق مردم (چه موافقان و چه مخالفان) باید اصول اخلاقی مانند احترام به کرامت انسانی و عزّت نفس مردم، عدالت محوری و ظلم ستیزی، حقّ مداری، امانت داری، صداقت و پایبندی به عهد و پیمان، خیرخواهی، محبّت و خدمت به مردم خصوصاً مستضعفان، شرح صدر و انتقادپذیری را رعایت کنند و در تعامل با موافقان، اصول اخلاقی مانند تلاش در جهت حاکمیّت ارزشهای دینی و مقابلة یا بدعتها، رعایت لیاقت و شایستگی در انتخاب کارگزاران، جلوگیری از سوء استفادة متنفذّان و اطرافیان، پرهیز از رشوه و توسّل به تطمیع و مقابله با فرهنگ مداهنه و تملّق و تمجید را مورد توجّه قرار دهند و در مواجهه با مخالفان، اصول اخلاقی مانند: احترام به اندیشه و آزادی مخالفان، مدارا و همزیستی مسالمت آمیز با مخالفان، انصاف، عفو و گذشت، مروّت و جوانمردی و پرهیز از ترور و جنگ طلبی با مخالفان و برخورد انسانی و شایسته با مخالفان در میدان جنگ را رعایت کنند، چرا که توجّه و رعایت این اصول اخلاقی، موجب تفاهم، همیاری، اقامه عدل و قسط و امنیّت و آرامش و رفاه و رشد و سعادت انسانها می گردد و عدم توجّه به این اصول، سبب فساد و ظلم و تبعیض و استثمار و دیکتاتوری و از بین رفتن حقوق و آزادی های فردی و جمعی می شود. کلید واژه: امیرالمؤمنین(ع)، اخلاق، سیاست، حاکمان، موافقان حکومت، مخالفان حکومت

‫نويسنده در اين نوشتار، طي سه فصل، به بحث درباره «عوامل تقويت کننده شخصيت فرد و اجتماع در جامعه اسلامي»، جايگاه اخلاق و عقيده در اين زمينه و همچنين تبيين ارکان فردي، اخلاقي و اجتماعي جامعه اسلامي پرداخته است. در فصل اول، ضمن بيان معناي قوت، قدرت و شخصيت و ترسيم ديدگاه قرآن کريم در اين زمينه، نسبت بين اسلام و ايمان بررسي گرديده است. تجزيه و تحليل اصول و عوامل شخصيت، مانند عقيده، عمل، علم، عبادات و اقتدا به اولياي الهي، اشاره به عوامل تشکيل دهنده شخصيت فرد و جامعه از ديدگاهي عقلي، تربيتي، اخلاقي، قرآني و روايي، از ديگر نکات مطرح شده در فصل اول مي‌باشد. در فصل دوم، پس از تبيين مسأله تکوين شخصيت فرد از منظر نفساني، عوامل آرامش نفس و موانع آن و معرفت نفس و نقش اعتقاد و عمل در تکوين و تقويت نفس انساني تحقيق و پژوهش شده و در ادامه، مشکلات و مصايب دنيوي، توجه بيش از حد به مسائل دنيا، عنايت داشتن به مسايل مهم و مصايب بزرگ پيش روي انسان و کسب اجر و ثواب و تأثير هر يک از آن ها در شخصيت انسان و نيز افزايش يا کاهش آرامش و اطمينان نفس او بحث و بررسي شده است. فصل سوم، از منظري اخلاقي به معرفي شخصيت انسان مسلمان پرداخته و به مفهوم اخلاق، رابطه بين دين و اخلاق، جايگاه اخلاق در دين اسلام اشاره نموده و سپس اهميت اخلاق در تکوين شخصيت فرد و اجتماع و نقش عقايد در تقويت اخلاق و نيز شخصيت انساني وي را از منظر قرآن و روايات تجزيه و تحليل کرده است.