جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫كتاب مورد تحقيق يكى از كتب سهگانه اثر محمدحسين على صغير است كه در يك مجلد به نام «دراسات قرآنية» نشر يافتهاند. اين كتاب مشتمل بر پنج فصل با مباحث ذيل است. تعريف تفسير و تأويل، آداب تفسير و شرايط مفسر، مصادر تفسير، روشهاى تفسير و مراحل شكلگيرى تفسير. در اين پاياننامه فصل اول و دوم كتاب مذكور ترجمه و تحقيق شده است.

‫اين پايان نامه، ترجمه اردوي کتاب در انتظار ققنوس تأليف و برگردان مهدي علي‌زاده و خود نيز برگردان از عربي به فارسي کتاب المهدي المنتظر في الفکر الاسلامي تأليف سيدثامر هاشم العميدي است، که به پاسخ شبهه هاي احمد الکاتب در مباحث مهدويت و انکار وجود امام مهدي( اختصاص دارد. احمد الکاتب نويسنده و عالمِ متعصّب اهل سنّت در کتابي به نام تطور الفکر السياسي الشيعي من الشوري الي ولاية الفقية مدّعي شده که: امامت از نظر تشيع، تنصيصي و تعييني نبوده بلکه انتخاب امام از طريق شورا صورت مي‌گيرد و روايات وارد شده را غير ُمستند و تحريف شده مي‌داند. وي درباره امام زمان( مي‌گويد: شخصي به نام "مهدي" وجود تاريخي ندارد؛ لذا در اصل عنوان کتاب عربي مذکور، نوشتار آن با انتقادهاي او و پاسخ آن ها آغاز شده است. امّا مترجم فارسي، بعد از مطالعه و تحقيق کتاب، مطالبي را بر آن افزوده و به بررسي موعود شناسي و موعود باوري با رويکردي استدلالي مي‌پردازد. بخش اوّل کتاب فارسي، شامل مباحثي درباره شناخت حضرت مهدي( و ابعاد وجودي آن حضرت در چهار فصل است و به اثبات وجود آن امام اختصاص دارد. در بخش دوم به بررسي مهدي باوري، لزوم پيوند عاطفي با آن حضرت جهت امنيت رواني، کالبَد شکافي مقوله انتظار و پيشاهنگي تشيع، انقلاب جهاني مهدي( و رابطه آن با بعثت انبيا و سرکوب استکبار جهاني و مهدي باوري در آيينه هنر اسلامي پرداخته شده است.

‫نوشتار حاضر، که ترجمه کتاب خاتميت از علامه مرتضي مطهري به زبان اردو است، که به شرح ابعاد و فلسفه خاتميت و ختم نبوت حضرت محمد( مي‌پردازد. نويسنده از جهاتي چند مسأله خاتميت را بررسي کرده است. وي در گام نخست خاتميت را از نظر قرآن کريم بيان کرده و به اين مسأله مي‌پردازد که: آيا خاتم (به فتح تاء) صحيح است يا خاتم (به کسر تاء)؟، که در هر صورت نتيجه مي‌گيرد: پيامبر اسلام آخرين پيامبر الهي است که پرونده نبوت به وسيله ايشان بسته مي‌شود و نبايد بعد از آن حضرت اعتقاد به نبوت پيامبري ديگر داشت. نگارنده پس از اين موضوع، به پرسش و پاسخ‌ها و شبهه‌هايي مربوط به خاتميت مي‌پردازد و ضمن تشريح معناي خاتم‌الرسل بودن و خاتم الانبيا بودن پيامبر و عدم تفاوت بين نبي و رسول در اين موضوع و... ثابت مي‌کند که در هر صورت، پيامبر اسلام آخرين پيامبر خدا به شمار مي‌آيد. در مباحث بعدي، ديدگاه‌هاي نويسنده درباره پايان يافتن نبوت تبليغي و تشريعي پيامبر اسلام، صاحب شريعت بودن حضرت محمد( و برخي پيامبران الهي و صاحب شريعت نبودن بسياري از آنان شرح و بررسي شده است. نويسنده در همين زمينه به اين موضوع مي‌پردازد که: شريعت خاتم شريعتي تکامل يافته است که در آن به مراحل تکامل بشر و انواع نيازهاي او پاسخ مي‌دهد و پس از بسته شدن پرونده نبوت و امامت در عصر غيبت امام معصوم( اين وظيفه عالمان مذاهب است که از آموزه‌هاي ديني اسلام با توجه به مقتضيات زمان، فروع دين و جزئيات آن را متناسب با عصري که در آن زندگي مي‌کنند، استخراج کرده و به شبهه‌هاي ديني هر زمان پاسخ داده و مشکلات و نيازهاي مردم را برآورده سازند. نگارنده همچنين در ادامه مي‌گويد: در اين زمينه نقش مجتهدان جامع‌الشرائط همان نقش پيامبر اسلام و ائمه معصومين است که با وجود آنان در هر دوراني پرونده شريعت پيوسته باز مي‌ماند و اسلام عزيز طبق مقتضيات زمان پيش مي‌رود. و هرگز دچار کود و سکون نمي‌گردد.

‫مجموعه حاضر، شامل ترجمه، نقد وبررسى صد صفحه دوم از كتاب »تفسير مبهمات القرآن« موسوم به: »صلة الجمع وعائد التذييل لموصول كتابى الإعلام والتكميل« به قلم: »أبوعبداللَّه محمد بن على البلنسى« (714 - 782 ه) است. اين رساله بر آن است تا ضمن ترجمه كتاب ياد شده، تفسير مبهماتش را بر اساس معيارهاى صحيح، وبا توجه به منابع معتبر در نزد »مكتب اهل بيت (ع)« و»مكتب خلفا«، نقد وبررسى نمايد. ساير موارد تحقيق در اين رساله عبارتند از: استخراج واستدراك مآخذ، استدارك مطالب، توضيح الفاظ وعبارات دشوار، شرح اعلام، نمايه سازى، فهرست اعلام، فهرست اماكن، فهرست آيات، و فهرست روايات، ودر پايان نيز ترجمه چكيده به زبان عربى و انگليسى آمده است.

‫مقدمتان فى علوم القرآن در اصل مقدمه دو تفسير به نامهاى المبانى لنظم المعانى و المحرر الوجيز بوده كه با اهتمام آرتور جفرى در يك مجلد به چاپ رسيدهاست. بخش اول و دوم اين كتاب را به ترتيب آقايان مجيد معارف و عبدالوهاب شاهرودى ترجمه، نقد و تحقيق كردهاند. بخش اخير اين اثر كه شامل فصل نهم و دهم مقدمه المبانى و تمام مقدمه المحرر الوجيز است، در اين پايان نامه بررسى شده و امورى كه انجام گرفته عبارتند از: تصحيح اغلاط مطبعى، شرح اعلام، استخراج مآخذ روايات و اشعار و استدراك مطالب در منابع ديگر.

---

---