جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫قرآن و احاديث اسلامي، به‌عنوان دو منبع مهم و اصلي انديشه و تمدن اسلامي، همواره در اولويت مطالعات و اتهامات مستشرقان بوده است. در اين زمينه، دايرة‌المعارف قرآن لايدن يکي از جديدترين و مهم‌ترين آثار قرآني مستشرقان است که از سال 1993 تا سال 2006 ميلادي در قالب 6 مجلد تدوين گرديده است. پژوهش حاضر مقاله "حديث و قرآن" را از اين مجموعه برگزيده و مورد ترجمه و نقد و بررسي قرار داده است. اين مقاله در حوزه علوم قرآني تدوين گرديده و مسائل مختلفي در آن مطرح شده است. مؤلف مقاله با طرح مسايلي مانند نسيان پيامبر اسلام(، بيماري ايشان، افسانه غرانيق، عدم تدوين قرآن در زمان حيات پيامبر، و مسأله تحريف قرآن، تلاش کرده تا اصالت وحي و قرآن را مورد تشکيک قرار دهد. او همچنين با مطرح کردن وقوع جعل گسترده در سند و متن روايات اسلامي، و نيز عدم اهتمام مسلمين به حديث و سنت پيامبر اسلام(، و در نتيجه پيدايش احاديث در زماني متأخر از دوران پيامبر و صحابه ايشان، قصد ايجاد تشکيک در اصالت تاريخي روايات اسلامي را دارد. البته کذب بودن اتهامات وارد شده بر شخصيت پيامبر اسلام(، و نيز غرض‌ورزي مستشرقان در اين زمينه، کاملاً آشکار است. همچنين حفظ کامل قرآن و مصونيت آن از تحريف، از ابتداي نزول تا امروز، همواره مورد اهتمام مسلمانان بوده و اين مسأله به صورت مستدل نيز مطرح شده است. در بحث احاديث اسلامي نيز، با تأکيد بر سيره و مکتب اهل بيت‌( مبني بر تداوم نقل و کتابت حديث از زمان پيامبر تا تشکيل جوامع روايي، شبهات مطرح شده مردود خواهد بود. در مجموع، اين پژوهش روشن مي‌سازد که يک پيش‌فرض نهفته در تحقيقات اکثر مستشرقان وجود دارد، که آن غيرالهي بودن دين اسلام، و معرفي پيامبر گرامي اسلام( به‌عنوان پديدآورنده قرآن، و نه به‌عنوان پيامبر خدا است.

‫اين پاياننامه با هدف بررسى احكام محرمات نكاح از كتاب زبدة البيان و مقايسه آن با ساير كتب فقهى و تفسيرى اعم از شيعه و اهل سنت تدوين شدهاست. در اين پژوهش پس از ترجمه آيات به بررسى و تفسير آنها در كتاب مذكور و مقارنه آن با ساير منابع پرداخته شدهاست؛ سپس به رواياتى از معصومين (ع) در تأييد آن تمسك شدهاست و سرانجام اختلاف نظرات علماى شيعه و اهل سنت در خصوص آن بيان شدهاست."

‫در اين پاياننامه كه به ترجمه و تحقيق بخشى از كتاب التحبير فى علم التفسير سيوطى اختصاص دارد و اين مباحث آمده است: شناخت آيات مكى و مدنى، شناخت آيات حضرى و سفرى، شناخت آياتى كه در روزو آيات كه در شب نازل شده، شناخت آياتى كه در تابستان و آياتى كه در زمستان نازل شده است، چگونگى نزول قرآن، راويان و حافظان، و چگونگى تحمل و دريافت قرآن.

‫اين پايان نامه، ترجمه مجلّدات 12 تا 14 از کتاب نقش ائمّه( در اِحياي دين تأليف علاّمه سيدمرتضي عسکري به زبان اردو است، که به نقش بي‌بديل ائمه( در جلوگيري از انحراف در دين اسلام به جهت عملکرد بد خلفاي سه گانه در بازگرداندن دين اسلام به دوران جاهليت و ايجاد تحريف در آن مي‌پردازد و تقابل مکتب هاي خلفا و اهل بيت( و تفسير آن ها را از دين به تصوير مي‌کشد، نويسنده با توجّه به انحراف هاي پديد آمده در عصر خلفا و پس از آن، به ويژه داستان منع تدوين احاديث نبوي و جعل روايات و گسترش آن در عصر خلفاي اموي، به نمونه‌هايي از تحريف هاي گسترده در آموزه‌هاي دين اسلام در مکتب خلفا بر اثر روايات جعلي و تفسير غلط برخي آيات و روايات اشاره کرده و انحراف هاي وسيع در زمينه توحيد و اسما و صفات الهي، نقش ابوهريره در وارد کردن اسرائيليات در آموزه‌هاي اسلامي و روايي، سوء استفاده از مسأله توحيد در خلافت و قرآن کريم و قديم يا حادث بودن آن در مکتب خلفا را بررسيده و نمونه‌هايي از فعّاليت‌هاي امام علي( در زمينه جلوگيري از انحراف هاي ديني و عقيدتي، پاسخ به پرسش هاي اهل کتاب درباره ويژگي‌هاي دين اسلام، شکستن نظام طبقاتي، فعّاليت‌هاي اقتصادي ايشان براي ايجاد عدالت، تبليغ صحيح دين اسلام و نقد مکتب و حجّيت سيره خلفا، راهنمايي کردن خلفا در زمينه قضا و مشکلات سياسي و اجتماعي جامعه اسلامي، نوشتن، تفسير، تأويل و جمع‌آوري قرآن در کتابي به نام مُصحف علي( و اِحياي سنّت رسول خدا( را شرح مي‌دهد.

‫هذه الرسالة جهد علمي في تحقيق فضائل فاطمة الزهرا (س) سيدة النساء للحافظ الكبير عمر بن شاهين المتوفى سنة 385 وهو سفر قيم من تراثنا الحديثي تتضمن أحاديث في فضائل ومناقب الزهراء وبضعة رسول اللَّه (ص) كإنفاقها في سبيل اللَّه وزهدها في الدنيا واحتفاظها بسرّ رسول اللَّه (ص) ونزول المائدة السماوية عليها وأنها سيدة نساء أهل الجنة وأنها أسرع الناس لحوقاً برسول اللَّه (ص) وأنها رفيقته في الجنة، وأن اللَّه حرّم النار على ذريتها، وأن زوجها سيد في الدنيا والآخرة لا يبغضه إلّا كل منافق، ومرور رسول اللَّه (ص) على باب بيتها وقوله: الصلاة، إنما يريد اللَّه ليذهب عنكم الرجس أهل البيت... وأنا حرب لمن حاربتم وسلم لمن سالمتم وأنها بضعة منه يؤذيه ما آذاها وكذلك يتضمّن ما ورد في زواجها وصداقها وقول رسول اللَّه (ص): لم آل أن زوجتك خير أهلي وأنها أحب إلى رسول اللَّه (ص) وأن علياً أعزّ منها وأن اللَّه أمر بتزويجها من السماء. وقد تكونت هذه الرسالة من مقدمة ونص وفهارس. تناولت المقدمة دراسة تفصيلية للمؤلف ومصادر الكتاب ووصف نسخته المخطوطة الوحيدة وطبعات الكتاب وتحقيقاته ثم ذكرت منهج التحقيق وضرورة تحقيقه من جديد. فقد قمت في تحقيق النص وتخريج الأحاديث المذكور، فيه من سائر المصادر ونقدها عند الحاجة وكذلك التعليق عليها وشرح ما فيها من الغموض والتعقيد أحياناً وفي الخاتمة وضعت فهارس متنوعة من الآيات والأحاديث والأعلام والأمكنة و... مصادر الكتاب. والحمد للَّه كما هو أهله، وبه قوّتي وثقتي، إليه الرغباء وبيده النعماء.

‫چكيده : آنچه در اين مجموعه آورده ايم گردآوري، ترجمه و تحقيق 35 آيه شريفه از كتاب امالي سيد مرتضي علم الهدي(ره) مي باشد كه« در ضمن تفسير اين آيات سي و پنجگانه، تفسير آيات مربوط بدان نيز، البته به صورت محدود، لحاظ شده است» و شامل تأويلات سيد مرتضي همراه با بيان آراء ونظريات تفسيري مفسران است. در اين رساله علاوه بر گردآوري وترجمه متن به مقايسه تفسيري آيات نيز دقت نظر شده است به طوري كه تمام موارد تفسيري امالي با تفسير مجمع البيان طبرسي، تبيان شيخ طوسي، نيز تفسير«منسوب به» نعماني، ونيز تفسير الميزان علامه طباطبائي در كنار هم گذاشته شده و نتايج بسيار لطيفي به دست آمده است. ناگفته نماند در پي مقايسه تفسيري كه بين آيات مورد بررسي در امالي با تفسير«منسوب به» نعماني انجام گرفته اين نتيجه به دست آمده كه هيچ تشابه در بيان آراء و نظريات تفسيري بين آيات مورد بحث در تفسير امالي وآيات مورد بررسي در تفسير«منسوب به» نعماني وجود ندارد ولذا به نظر اين جانب فرضيه«هر دو تفسيرـ نعماني و امالي ـ متعلق به سيد مرتضي است.» صحيح به نظر نمي رسد. اين مجموعه در برگيرنده مباحثي است كه از جمله آنها؛ شرح حال سيد مرتضي و سيري در ويژگيهاي كتابش، نوآوري هاي سيد مرتضي، روش تفسيري سيد مرتضي، ترجمه و تحقيق آيات تفسيري، سيد مرتضي در آينه مطبوعات«كه به بررسي مجموعه مجلات ومقالات كه به صورت اصلي يا ضمني به بحث پيرامون شخصيت سيد مرتضي و تأليفات او پرداخته است» و... مي باشد. اين نگاشته درصدد است تا ضمن ترجمه رسا و روان آن هم مبتني بر منابع شناخته شده دور از هر نوع إعمال نظر شخصي و يا غيره به ترجمه آن همّت گمارد. ساير موارد تحقيق در اين رساله عبارتند از: « استخراج منابع و مآخذ و استدراك مطالب، توضيح الفاط غامض و عبارات دشوار در متن و خصوصاً متن اشعار وفهرست تفصيلي مطالب و آيات استشهاد شده پژوهش، در پايان نيز ترجمه چكيده رساله به زبان انگليسي خواهد آمد.

‫در اين پاياننامه براساس دو نسخه خطى موجود در كتابخانه مركزى دانشگاه تهران و كتابخانه مجلس شوراى اسلامى از تفسير سوره اعلى متعلق به ابنسينا متن تفسير كه به زبان عربى است، بازنويسى و تصحيح شدهاست، سپس به فارسى برگردانده و آنگاه توضيحاتى بر آن افزوده شدهاست. موضوعات مورد بحث عبارتند از : محل نزول سوره، روش ابنسينا در تفسير اين سوره، اثبات خداوند، تقرير نبوت پيامبران و بيان امر معاد.

‫در اين پاياننامه به ترجمه و تحقيق بخشهاى 3 و 4 و 5 كتاب المصاحف ابن ابى داود سجستانى پرداخته شده و از اين موضوعات بحث شده است: مصحف عبدالله بن عباس، مصاحف تابعين، اختلاف خطوط مصاحف، كلماتى كه حجاج در مصحف عثمان تغيير داد، نوشتن مصاحف، شايستهترين افراد براى نوشتن مصاحب، خريد و فروش مصاحف، و سوزاندن مصاحف هنگام بىنياز شدن از آن.

‫نوشتارحاضر، ترجمه کتاب امام علي (ع) و زمامداران تأليف علي محمد ميرجليلي به زبان اردو است، که به تشريح موضع‌گيري‌هاي سياسي آن حضرت در رويايي با خلفاي سه‌گانه در برابر غصب خلافت و موضع سکوت آن امام همام در دوران خلافت آنان مي‌پردازد و شخصيت و عملکرد اميرالمؤمنين (ع) پس از رحلت رسول خدا ونيز حکمت همکاري کردن ايشان با خلفا را در قالب شش فصل بررسي مي‌کند. نويسنده در فصل اول با اشاره به حوادث بعد از وفات پيامبر اکرم (ص) ، موضع‌گيري امام علي (ع) در قبال جريان سقيفه، استدلال‌هاي حضرتش در برتري خود براي رهبري امت اسلامي، انتقادهاي ايشان بر خلفا، سکوت امام در برابر حکومت خلفا و علل آن و حکمت اين‌که: چرا آن حضرت براي باز پس گيري قدرت هيچ اقدام جدي نکرده و موضع سکوت را اختيار کرده‌اند؟ تجزيه و تحليل کرده است. در فصل دوم به بررسي کمک‌هاي فکري اميرالمؤمنين علي (ع) با خلفاي سه گانه و مشورت دادن به آنان در امور مختلف حکومتي و جواب مثبت دادن ايشان به آن‌ها در قبال عجز و ناتواني‌شان در اداره حکومت مي‌پردازد. فصل سوم به تشريح حمايت‌هاي اميرالمؤمنين علي (ع) از خلفا و عملکرد آنان اختصاص دارد در فصل چهارم نيز مسؤوليت پذيري امام علي (ع) و ياران آن حضرت از طرف خلفا و انجام مأموريت‌هاي محول شده از سوي آنان تحليل سياسي گرديده و وسعت انديشه و درايت امام در همکاري با خلفا به تصوير کشيده شده است. در فصل پنجم اجراي حدود الهي توسط امام علي (ع) در عصر خلافت مي‌گردد. و سرانجام در فصل ششم مخالفت اميرالمؤمنين علي (ع) با بدعت‌هاي پديد آمده در عصر خلفا، مانند تحريم حج تمتع، تحريم ازدواج موقت (متعه)، اقامه نماز تمام در سفر و... شرح و بررسي تحليلي و تاريخي مي‌شود.