جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سید قطب هرچند آثار فراوانی را از خود در زمینه های شعر ، داستان ، مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به یادگار گذاشت، اما از میان همة آنها تفسیر فی ظلال القرآن درخشش بیشتری دارد و به دلیل رویکرد خاص نویسنده به تحلیل مسائل فرهنگی و اجتماعی با استفاده از قرآن ، و تلاش برای حرکت زایی و نشاط انگیزی جامعة اسلامی ، مورد توجه مفسران شیعه و سنی بوده است . او بخش اعظم تفسیر خود را در زندان نگاشت و از کودکی به شرف حفظ قرآن مشرف شد . نام او سید بن قطب ،معروف به سیدِ قطب، از مفسران شافعی است که تفسیر خود را در 6 جلد و به زبان عربی به ثمر رسانده است . این تفسیر با عنوان ترجمة تفسیر فی ظلال القرآن به وسیله دکتر مصطفی خرم دل به طور کامل ، و جزءهای آغازین این تفسیر به وسیله مقام معظم رهبری آیت الله خامنه ای ترجمه شده است. ترجمه ای نیز از استاد احمد آرام با عنوان در سایه قرآن صورت گرفته است . آیت الله معرفت در بخشی از معرفی این تفسیر می نویسد : «این تفسیر از بهترین تفاسیر ادبی و اجتماعی است که با هدف احیای نهضت اصیل اسلامی، پر کردن شکاف عمیق بین مسلمانان با قرآن، شناساندن رسالت علمی سیاسی قرآن و تبیین غیرت دینی و روحیة جهاد همراه با تربیت نسل اسلامی و قرآنی ... به رشته تحریر در آمده است ». این تفسیر از جمله تفاسیر معتبر و تأثیرگذار قرآن کریم است که در نیمه‌ی دوم سده‌ی بیستم میلادی پا به عرصه‌ی وجود گذارد. درست در زمانی که ایدئولوژی‌های چپی و مارکسیستی در لایه‌های گوناگون جامعه، تب و تابی پدیدآورده بود، این تفسیر با نوای تازه و جان‌بخش خود، پیام‌آور دگردیسی ژرفی در جامعه بود، از روزگاران کهن، تفسیرهای بسیاری با رویکردهای گوناگونِ کلامی، فقهی، روایی، ادبی، عرفانی و ... نگاشته شده است، اما تفسیر فی‌ظلال القرآن، در این میان کلام وحی را با نوا و پیام دیگری بازپرداخت می‌کرد که با سبک‌های تفسیرنگاری پیشین، تفاوت ریشه‌ای داشت. پیکارِ علمی نگارنده با سمبل‌ها، نمایندگان و مروّجانِ نو شرک و جهل و حضور وی در حوزه‌های مبارزه با ستمگری و خرافه‌پرستی و خودکامگی، موجب شده بود تا مفسر خود را در فضایی همسان با فضای نزول وحی احساس کند و در جامعه‌ی امروز رگه‌هایی از جاهلیت دیروز ببیند که با نقاب دانش و پیشرفت، می‌کوشد توحید و توحیدباوری را از جامعه بزداید و به جای خدای یگانه و بی‌همتا، خدایان تازه و فریبنده‌ای را تبلیغ و ترویج کند.

تفسیر فی ظلال القرآن از شهید سید قطب یکی از این کتب است که آیت الله سید علی خامنه ای دو جلد نخستین این مجموعه ی هشت جلدی را به فارسی ترجمه کرده است. ترجمه ی سلیس و روان و ادبی به سبب آشنایی مترجم با هر دو ادبیات فارسی و عربی این مجموعه را به یکی از قابل استفاده ترینترجمه ها و تفاسیر بدل کرده است. آمیختگی مباحث اعتقادی به مباحث اجتماعی و سیاسی جزو ویژگی‌های این اثر است.مترجم هر جا نیز که لازم دیده است تعریض‌ها و نقدهایی به مؤلف وارد ساخته و اشتباهات و عدم تخصص وی در حوزه‌هایی را مشخص کرده و ضمن اشاره به تفاوت موضع گیری کلامی و فقهی مذهب اهل بیت با مذهب مختار نگارنده، در مواضع کلی اعتقادی و فقهی و سیاسی و اجتماعی و فرهنگی با وی هم صدا شده است.

نوشتار حاضر، برگردان فارسی مقدّمۀ آقای یُپ لَمیِر بر متنِ ویراستۀ ترجَمۀ عربی رُکن‌الدّین جرجانی از اخلاق ناصری خواجه نصیرالدّین طوسی با عنوان «کتاب الأخلاق النصیریّة في تعریب الأخلاق الناصریّة» است که به‌تازگی با مشخّصات زیر به چاپ رسیده است: The Arabic Version of Ṭūsī's Nasirean Ethics. With an Introduction and Explanatory Notes, by: Joep Lameer, Islamic Philosophy, Theology and Science. Texts and Studies, volume ۹۶, BRILL, Leiden | Boston, ۲۰۱۵.