جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ما همواره علم را مدلی قابل‌اعتماد از دانایی درباره جهان برمی‌شماریم؛ زیرا علم بر فرضیه‌های قابل‌آزمایش استوار است. در مقابل آن دین قرار دارد که اساسش ایمان است. در علم شکاکیت یک ضرورت است، درحالی‌که در دین اعتقاد به امری بدون مدرک و سند نشان‌دهنده تقوا و پرهیزکاری است. اما مشکل اساسی تفکیک علم و دین به دوگانه‌ای غیرهمپوشان این است که علم نیز دارای سیستم اعتقادی مبتنی بر ایمان است.

محمد العشماوی قاضی معروف مصری، یکی از برجسته‌ترین متفکران جهان اسلام در جهان معاصر است. او دانش خود درباره الهیات اسلامی را محدود به حوزه‌های اصول دین و شریعت کرده است و در این زمینه سخنرانی‌ها، کتاب‌ها و مقالات بسیاری ارائه داده است. برای اینکه بتوان به نحو شایسته‌ای آراء العشماوی و چالش‌های پیش روی آن در جهان اسلام را عنوان کرد، باید زمینه‌های رشد تفکر او در مصر و سایر کشورهای عربی را بررسی کرد. العشماوی به‌طورکلی در دو بحث رایج در کشورهای اسلامی شرکت کرده است. یکی این ادعا که «اسلام روش کاملی برای زندگی است» و دیگری اینکه «سایر ایده‌های نظری و اخلاقی می‌تواند با اسلام مطابقت داشته باشد». ریشه این بحث‌ها در قرن ۱۹ شکل گرفت.

مسئله میان عقل و وحی، همواره مورد توجه متفکران جهان اسلام بوده است. به طور کلی دو دیدگاه اساسی درباره عقل و وحی وجود دارد. مسلمانان ارتدوکس همواره بر حجیت وحی تأکید دارند. اما مسلمانان مدرن به تفسیر قرآن براساس شرایط زندگی امروز باور دارند. محمد شحرور یکی از متفکرانی است که تلاش می‌کند زمینه فهم قوانین اسلام را با فضای رایج امروز مطابقت دهد. او نظریه‌ای ارائه می‌دهد که بواسطه آن، متن و زمینه را با یکدیگر آشتی می‌دهد.

برای لحظه ای گلخانه‌ساز فوق العاده با استعدادی به اسم باب را در نظر بیاورید که گلخانه‌ شگفت‌انگیزی می‌سازد و تجهیز می‌کند. در گلخانه او چند بچه سمندر غیرعادی وجود دارند که هنگام بلوغ از مغزی با توانایی‌های مغز بشری برخوردار می‌شوند: قابلیت تفکر کاملا انسانی در مغز یک سمندر. گلخانه باب یک فضای زیستی تقریبا کامل برای دوزیستان مغزدار او است؛ گلخانه‌ای متعادل به لحاظ پوشش گیاهی، دما، آب، هوا و هر چیز دیگری که برای زندگی سمندرها لازم است. تولید مثل آنها هرگز فراتر از فضای محدود‌ گلخانه نخواهد بود. مدفوع و اجسادشان، همراه با گیاهان پوسیده، خاک گیاهان آینده را حاصلخیز می‌کنند و با برطرف ساختن نیازهای گلخانه موجب استمرار و حفظ زندگی می‌شوند. به منظور حفظ تعادل، نور به طور منظم فضای گلخانه را روشن می‌کند و با افزایش و سپس کاهش فواصل روشن شدن در اطراف محیط گلخانه در طول یک سال به آرامی حرکت می‌کند. و بالاخره، گلخانه از شیشه‌ای ساخته شده که از دید سمندرها مات اما برای باب شفاف است.