جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

علامه مصطفوی مؤلف کتاب تفسیر روشن، در کتاب خود بعد از عنوان یک یا چند آیه از قرآن، به شرح لغات پرداخته و پس از آن، ترجمه آیات را ذیل عنوان ترجمه می‌آورد. نویسنده در نوشتار حاضر، ترجمه مذکور را در بوته نقد و بررسی قرار داده است. به‌زعم وی، ترجمه مؤلف درعین‌حال که در بسیاری از آیات، مقصود و منظور متکلم را تفهیم نمی‌کند؛ چه‌بسا در آن، تحریف معنایی دیده می‌شود. همچنین، پیچیده، ناخوانا و دارای لغزش و خطاست. نگارنده برای تأیید انتقادات وارده خود، نخست، از علت کاستی‌های کتاب سخن به میان می‌آورد. وی اشکالات را برخاسته از ضعف نگارش فارسی مؤلف و اصول مورد پذیرش وی درباره لغات قرآن و معانی آنها از کتاب التحقیق فی کلمات القرآن می داند. در ادامه، با بیان شاهد مثال‌هایی از متن کتاب، خطاهای رخ داده در ترجمه را پیش چشم مخاطبان قرار می‌دهد.

مقالۀ پیش‌رو جستاری است تاریخی و کتابشناسانه دربارۀ سرگذشت و باورداشت‌ها و نگاشته‌های کلامی شیخ الطائفة محمّد بن حسن طوسی (د: 460 ه‍. ق.). در این نوشتار نخست به شرح احوال و وقایع مهم حیات شیخ طوسی پرداخته می‌شود و استادان و شاگردان وی معرّفی می‌گردد. در ادامه، رسائل و کتابهای کلامی شیخ طوسی و اهمّیّت و جایگاه هر یک از آنها به‌اجمال توصیف می‌شود. تعیین خطوط کلّی اندیشه‌های کلامی شیخ طوسی موضوع دیگری است که نویسندگان به‌اختصار از آن سخن گفته‌اند و بر پیروی شیخ طوسی از مکتب فکری استادش، شریف مرتضی تأکید کرده‌اند. بخش سوم مقاله به معرّفی شرحی بر رسالۀ شیخ طوسی موسوم به مقدّمة فی المدخل إلی < صِناعة > علم الکلام می‌پردازد که به قلم دانشمندی امامی به نام نجیب‌الدّین ابوالقاسم عبدالرحمن بن علی (582 ه‍. ق. ) نوشته شده و تاکنون ناشناخته مانده بوده است.

نوشتار پیش رو، بخش سوم مقاله ای است که قسمت نخست آن در شماره 185 (آذر و دی 1399) آینه پژوهش به چاپ رسیده است و در آن نویسنده به نقد ترجمه مصطفوی از قرآن در کتاب تفسیر روشن، اهتمام ورزیده است. نگارنده در این بخش از مقاله، ابتدا منشأ خطاهای ترجمه را بررسی می کند و سپس با ذکر نمونه هایی از خطاهای برخاسته از توجه نداشتن مترجم به ادبیات زبان عرب و ابتنای ترجمه بر اصول و مبانی و تحقیقات لغوی اش در کتاب التحقیق فی کلمات القرآن، به نقد و واکاوی این موارد اقدام می نماید.

کتاب مذهب شیعه یا عقیده شیعه اثر دوایت دونالدسن، از نخستین پژوهش‌های شرق شناختی در نیمه اول قرن بیستم است که به بحث درباره ائمه اطهار (ع) و مطالعه درباره جغرافیای تاریخی مراقد آنان اختصاص دارد. مؤلف در فصل ششم این کتاب درباره امام حسن (ع) سخن گفته و شرحی تاریخی از رویدادهای عصر و حیاتش به دست داده است. وی اطلاعات و اخبار خود را از برخی از منابع معتبر و منابع قصصی نامعتبر اخذ کرده و در این فصل برداشت‌ها و تصورات کلی خود را درباره شخصیت امام حسن (ع) و زندگی و سیره ایشان و شرایط آن عرضه می‌کند که به دور از حقیقت است. وی گرفتار خطاهای بزرگی شده و مجموعه‌ای از دروغ‌ها و اخبار ساختگی را به این شخصیت بزرگ نسبت داده که از نظر محتوا و سند عاری از حقیقت است. ناقد در این مقاله کوشیده است بر پایه روایت‌ها و اخبار متقن به نقد و بررسی این دروغ‌ها و اخبار ساختگی پرداخته و اعتبار منابعی را که وی بدان‌ها استناد جسته است، رد کند.