جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در دهه های اخیر موضوع زن بعنوان یک مسئله جهانی در اعلامیه ها و کنفرانس های بین المللی مورد توجه و تأکید قرار گرفته است. در این میان کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان، مصوب 27 آذرماه 1358(18 دسامبر 1979) مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان مهمترین سند بین المللی برای احقاق حقوق زنان معرفی شده است. ماهیت اصلی این عهدنامه تشابه و همانندی کامل بین زن و مرد بدون لحاظ هر گونه استثنا، و محدودیت بر اساس جنسیت است. در حال حاضر این کنوانسیون توسط مجلس شورای اسلامی«با شرط کلی عدم مغایرت با شرع مقدس اسلام» به تصویب رسیده است و در شورای نگهبان رد شده است لذا تصمیم گیری نهایی با مجمع تشخیص مصلحت نظام می باشد. از آنجا که بحث بر سر الحاق یا عدم الحاق جمهوری اسلامی ایران به این کنوانسیون، ادامه دارد و بسیاری از مواد کنوانسیون با موازین فقهی و قوانین مصوب جمهوری اسلامی ایران دارای اهمیت ویژه است که در این تحقیق به این مهم پرداخته شده است. این پژوهش دارای یک مقدمه(کلیات) و سه فصل مسائل و یک خاتمه می باشد و هر فصل نیز شامل بخشهایی است. فصل اول شامل دو بخش«پیشینه کنوانسیون» و«مبانی و مفاهیم» آن می باشد، که در بخش اول(پیشینه)، ظلم تاریخی علیه زنان، جنبش فمینیسم، مراحل تصویب کنوانسیون در سازمان ملل و ایران و دیدگاه های مختلف در مورد کنوانسیون بررسی شده است و در بخش دوم، مباحث جهانی سازی، مانیسم، آزادی و تشابه زن و مرد مطرح گردیده است. در فصل دوم در چند بخش به بررسی مواد تعارض مواد کنوانسیون با شرع مقدس اسلام و قوانین داخلی پرداخته شده است. و در فصل سوم، پیامدهای الحاق به کنوانسیون و نظرات علما در خصوص الحاق به کنوانسیون به طور مختصر بررسی گردیده است. در خاتمه، خلاصه و نتیجه ای از مباحث و پیشنهاداتی مطرح شده است. در این پایان نامه تحقیق به صورت کتابخانه ای و به روش استنباطی اجتهادی بوده و در بررسی آیات از روش قرآن به قرآن استفاده شده است.

افزون بر اصول کلی ترجمه – یعنی تسلط کامل بر زبان مبدأ و مقصد، تسلط بر حوز? علمی که متن اصلی به آن تعلق دارد، آشنایی با موضوع ترجمه ، بیگانه نبودن از فرهنگ بومی زبان مبدأ و توانایی نویسندگی و ...- از عامل بسیار مهم دیگری نباید غفلت ورزید و آن تأثیر باورها و پیش فرض های معرفتی در روند ترجمه است. در ابتدایی ترین ترجمه های قرآن به زبان های اروپایی افزون بر ناتوانی علمی مترجم، نوعی غرض ورزی و موضع گیری متعصبانه به چشم می خورد؛ ترجمه های قرآن به زبان ایتالیایی نیز از این امر مستثنی نیست. در این نوشتار با بررسی زندگینامه و مطالعه دیگر آثار مترجمین سعی شده است تا قبل از ورود مستقیم به ترجمه ایشان، بتوان نوع نگرش و نگاه آنها را به اسلام، پیامبر (ص) و به ویژه قرآن کریم بدست آورد. از آنجا که بررسی تمام آیات قرآن میسور نبود یا در صورت پرداختن به آن از هدف اصلی یعنی دقت و تمرکز و نقادی بر روی ترجمه ها دور می افتادیم بدین خاطر برای رسیدن به هر دو هدف اصلی یعنی میزان آگاهی مترجمان ایتالیایی از اصول ترجمه و دخالت پیش فرض های معرفتی که به طور آگاهانه و ناآگاهانه بر ترجمه آنها اثر گذاشته ، چهل آیه از سوره مبارکه مریم (س) را به عنوان نمونه انتخاب نمودیم. در این ترجمه ها به وضوح ناآگاهی مترجمین از اصول کلی ترجمه را می توان مشاهده نمود. به عنوان نمونه schiavo (بَرده) به عنوان معادلِ «عبد» قرار داده شده است در حالی که واژ? قرآنی «عبد» در آیه مذکور به معنای بَرده استعمال نشده است. مثال آشکار غرض ورزی و عدم بی طرفی مترجم و عدم رعایت امانت در ترجمه را می توان از همان آغاز ترجمه یعنی از مقدمه ای که بر آنها نگاشته اند مشاهده نمود. برخی از همان آغاز نوعی نگرش منفی گرایانه را به خواننده القاء نموده و شأن وحیانیِ قرآن را در حد اثری بشری تنزل داده اند تا از این رهگذر تأثیر کلام الهی را در خواننده به حداقل برسانند. ما در ابتدا به صورت جزئی و دقیق موارد مشخص شده از قبیل وفاداری به متن، معادل یابی صحیح، برداشت شخصی و ... را به نحو آماری بررسی کرده و سپس میزان آنها را در مترجمین به صورت جداول آماری نشان داده ایم و در پایان با امتیاز دهی و مقایسه، بین ترجمه ها داوری نموده ایم.

موضوع رساله نقد و بررسی شبهات آیات تطهیر، اکمال، ابلاغ، طاعت و ولایت می باشد. زیرا شیعه در اثبات حقانیت خود در اندیشة جانشینی بلافصل حضرت امیر(ع) گذشته از استدلال به عقل و سنت از آیات قرآن نیز بهره جسته است. با توجه به این که مسأله امامت و جانشینی رسول خدا(ص) مسأله ای اختلافی بین شیعه و اهل سنت می باشد محور نقد و بررسی بر منابع اهل سنت استوار است که اولا باتوجه به منابع و روایات اهل سنت این آیات دلالت بر جانشینی حضرت علی(ع) می کند یا نه؟ ثانیا اهل سنت در نقد اندیشة شیعه چه شبهاتی دارند؟ ثالثا آیا شبهات اهل سنت بر دلالت این آیات را می توان براساس منابع و اندیشة اهل سنت پاسخ گفت یا نه؟ بر این اساس بحث در تقریر استدلال شیعه به ایات، براساس منابع شیعه و در پاسخ ها بر منابع اهل سنت استوار می باشد و اگر در موردی نیز به منابع شیعه استدلال شده است به عنوان مؤید می باشد نه دلیل. با توجه به این که مسأله جانشینی رسول خدا(ص) و امامت امت اساسی ترین مسأله اختلافی شیعه و اهل سنت می باشد، اهل سنت تمام توان خود را در این بحث بکار گرفته اند تا دلالت آیات را مخدوش جلوه دهند از این جهت حوزة شبهات در این آیات بسیار گسترده می باشد از قبیل شبهات شأن نزولی، ادبی، سیاقی، حدیثی، کلامی، سیاسی، تاریخی، اقتصادی و که روش تحقیق نیز متناسب با شبهات مطرح شده متفاوت می باشد که گاه تحلیلی، توصیفی، و گاه قیاسی و استدلالی می باشد. از طرفی چون هدف اصلی در این نوشتار نزدیک کردن عقاید فرقه های مسلمان می باشد ادبیات به کار گرفته شده در آن ادبیاتی علمی و منطقی و بهدور از ادبیات توهین و تحقیر شخصیتهای مورد احترام گروههای اسلامی می باشد. بر این اساس به این نتیجه رسیده ایم که مشترکات گروههای اسلامی بیش از مختلفات آنها می باشد و اگر هر دو گروه عمده بین شیعه و اهل سنت ضعفهای داخلی خود را از بین برده و به منابع اسلام و مسلمانان توجه کننددست یابی به وحدت کار چندان مشکلی نیست و راههایی برای رسیدن به آن پیشنهاد شده است. از نظر ساختاری رساله مشتمل بر یک مقدمه و پنج فصل و یک خاتمه می باشد که در مقدمه مباحث پیش نیاز و در هر یک از فصل ها نقد و بررسی یکی از آیات و در خاتمه تفاوتها و تشابه ها و پیشنهادها مطرح شده است.

نگارنده در مباحث مقدّماتی به بررسی درباره حدیث، مفهوم کذب و وضع، اجزای حدیث و اهمّیت شناسایی حدیث «موضوع»، پرداخته است. در بررسی کارکرد«معیار عقل» برای تشخیص حدیث موضوع، دیدگاه دانشورانی همچون: خطیب، غزّالی، ابن صلاح، ابن قیّم و سیوطی ارائه شده است. همچنین در بررسی کارکرد «معیار قلب» برای شناخت حدیث موضوع، دیدگاه موافقان و مخالفان این معیار، مورد بحث قرار گرفته است. معیار راوی، سومین معیاری است که در این پایان نامه مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در فصلی دیگر، میزان کارکرد معیار قرآن برای بازشناخت احادیث موضوعْ بررسی شده و نگرش صاحب نظران در چگونگی ارتباط قرآن با حدیثْ ارائه شده است. همچنین عرضه حدیث بر سنّت مشهور و خبر واحد، معیاری است که مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نگارنده، در بخش پایانی رساله، تألیفات اختصاصی در زمینه احادیث موضوع را معرّفی کرده و کتاب المنار المنیف ابن قیّم جوزی و قواعد مورد استثنای او را به تفصیل، مورد نقد و بررسی قرار داده است. پیچیدگی غیر متعارف مباحث، فقدان نظامواره تحقیق، نامشخّص بودن دیدگاه های نگارنده به صورت روشن، سردرگمی در نحوه ارائه مباحث، و فقدان فهرست گویا، از کاستی های جدّی این پایان نامه است.

. پایان نامه حاضر با عنوان "نقد و بررسی آراء تفسیری و علوم قرآنی صاحب تفسیر نفحات الرحمان" در پنج فصل تنظیم شده است، در فصل اول به شرح حال مؤلف و معرفی تفسیر نفحات پرداخته شده، در بخش دوم منابع تفسیر در دو بخش به بحث گذارده شده، در بخش اول از هفت منبع تفسیر قرآن کریم (قرآن کریم، سنت پیامبر (ع) و روایات معصومین (ع)، منقولات صحابه و تابعین، اهل کتاب، ادبیات عرب جاهلی) یاد شده، و جایگاه این منابع در تفسیر نفحات مورد بررسی قرار گرفته است . در فصل دوم از منابع مورد مراجعه مؤلف در تدوین تفسیرش یاد شده است، در فصل سوم مقدمه تفسیر نفحات که مشتمل بر چهل مبحث علوم قرآنی است گزارش و بررسی شده و برخی مورد نقد قرار گرفته است در فصل چهارم از مبانی مؤلف در تفسیر سخن به میان آمده و به شش مبنا اشاره شده است قابل فهم بودن زبان قرآن، عدم تحریف قرآن، جمع قرآن در زمان پیامبر (ع) و به امر خداوند، واحد بودن قرائت قرآن، عالم بودن راسخان در علم به تاویل قرآن مصادیق راسخان در علم، و در فصل پنجم به بررسی شیوه تفسیری مؤلف پرداخته شده که مهمترین مباحث این فصل عبارتند از: تناسب آیات و سور، توجه به روایات، اسباب نزول، طرح بحثهای اعتقادی، اخلاقی، عملی (فقه)، جایگاه اسرائیلیات در تفسیر و... .

تفسیر من وحی القرآن تألیف سید محمدحسین فضل الله مشتمل بر 24 جلد می باشد. که در این پایان نامه سعی شده تفسیر ایشان مطرح و مورد نقد و بررسی قرار گیرد. این تحقیق شامل سه فصل می باشد، در فصل اول شخصیت مفسر و عوامل مؤثر بر رشد فکری و شخصیتی فضل الله و اساتید و تألیفات ایشان بیان خواهد شد. فصل دوم مشتمل بر اصول اساسی می باشد که سید فضل الله در تفسیرش توضیح داده اند از جمله بعد تربیتی، بعد سیاسی، بعد حرکی، بعد عقلی که سعی در توضیح و تحلیل و نقد و بررسی آن داریم. در فصل سوم نمونه های از تفسیر مفسر مانند زن، اسرائیلیات، نسخ، حدیث، أسباب نزول، قصه های قرآنی و تفسیر علمی آنها بیان خواهد شد. البته بعضی از مناقشات با صاحب المیزان انتخاب و به عنوان نمونه برای آشنایی بیشتر با فکر و استدلال و چگونکی تفسیر مفسر خواهد آمد. در پایان نتایج بحث بیان و مطالبی که در تفسیر سید فضل الله بوده، نقد و بررسی خواهد شد.

تفسیر المنار یکی از پرآوازه ترین تفاسیر قرن چهاردهم است. این پایان نامه در نه فصل با این مباحث نوشته شده است: فصل نخست، کلیات: تعریف موضوع، پیشینه، اهداف و انگیزه های انتخاب موضوع؛ فصل دوم، شرایط اجتماعی فرهنگی مصر در زمان نگارش المنار (اواخر قرن 13 و اوایل قرن 14ق)؛ فصل سوم، زندگی علمی و عملی پدیدآورندگان المنار (محمد عبده و محمدرشید رضا) و ساختار این تفسیر؛ فصل چهارم، تفسیر از نگاه نگارندگان المنار: معنای لغوی و اصطلاحی تفسیر، رابطه آن با تأویل، علوم مورد نیاز مفسر، تفاسیر و روند تفسیری پیش از المنار؛ فصل پنجم، دیدگاه پدیدآورندگان این تفسیر در باب برخی مباحث علوم قرآنی چون اعجاز قرآن و نسخ؛ فصل ششم، بررسی مبانی تفسیری المنار: اهداف و مقاصد قرآن از دیدگاه مفسّران، قلمرو مباحث قرآن (جامعیت قرآن) از نگاه این تفسیر؛ فصل هفتم، تفسیر قرآن به قرآن، کاربرد روایات تفسیری و به کارگیری عقل در تفسیر مزبور؛ فصل هشتم، مباحث اجتماعی و شیوه طرح آن در المنار و گرایش های وهّابی مسلکانه و ضدشیعی المنار؛ فصل پایانی، نتایج به دست آمده از پژوهش.

قرآن کریم کتاب جاویدان حضرت محمد(ص) است که از جهات مختلفی معجزه است و یکی از آنها اعجاز علمی قرآن است. مفسران و صاحب نظران در مورد اعجاز علمی قرآن بیش از 300 آیه را شاهد گرفته اند و با انطباق قرآن با علوم تجربی کوشش کرده اند، اعجاز این کتاب مقدس را اثبات کنند. در این نوشتار این موارد نقد و بررسی شده و اشکالات علمی و تفسیری آنها بیان شده است و در نهایت 6 مورد به عنوان اعجاز علمی قرآن پذیرفته شده است که عبارتند از: حرکت خورشید، نیروی جاذبه، لقاح ابرها، زوجیت، ترتیب مراحل خلقت، ممنوعیت شرابخواری. مطالب عمده ای که در این رساله آمده است، عبارت است از: بخش اول، کلیات: تاریخچه، معیارهای انطباق قرآن با علوم تجربی، اعجاز قرآن; بخش دوم، قرآن و علوم کیهان شناسی: آغاز و پایان و گسترش جهان، نیروی جاذبه، حرکت خورشید و زمین; بخش سوم، قرآن و علوم زیست شناسی: پیدایش حیات، لقاح، زوجیت; بخش چهارم، قرآن و علوم پزشکی: بهداشت، درمان بیماری ها، اسرار خلقت; بخش پنجم، اعجاز عددی قرآن.

نقد و بررسی روش ها و گرایش های تفسیری قرآن کریم می باشد. نویسنده در ضمن سه فصل به تاریخچه روش ها و گرایش های تفسیری از زمان نزول وحی و توسّط پیامبر(ص) و سپس صحابه و تابعین اشاره می نماید. وی اقتضائات قرآن و اختلافات مسلمانان در مکاتب کلامی، مذاهب فقهی و دیدگاه های ادبی و بلاغی و... را بی تأثیر در این روش ها و گرایش ها نمی داند. وی به روش های تفسیری از جمله تفسیر قرآن به قرآن، روایی، عقلی، علمی، اشاری و تفسیر به رأی اشاره می نماید و ضمن بیان تاریخچه و دیدگاه های موافقان و مخالفان و ارایه نمونه هایی از هر یک به جمع بندی اقوال و نتیجه گیری از آن ها می پردازد. نویسنده در فصل پایانی به گرایش های تفسیری از جمله گرایش فقهی، کلامی، فلسفی، اجتماعی، ادبی و بیانی اشاره می کند و نتیجه می گیرد که هرگونه افراط و تفریط و یکجانبه گرایی در فهم این کتاب آسمانی غلط است، و بهترین روش در تفسیر قرآن، جامع ترین روش و استفاده از گرایش های مختلف می باشد.

در این پایان نامه کتاب «ساختمان معنایی مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن» مورد بررسی قرار گرفته است.در ابتدا نگارنده دیدگاه خود را نسبت به پیامبر اسلام بیان کرده و نظریات خود را در زمینه قرآن با نظریات علامه طباطبائی مورد مقایسه قرار داده و در ادامه،موضوعات زیر را مطرح کرده است: تصور بدبینانه نسبت به زندگی خاکی، همبستگی قومی و قبیله ای و نقدآن، اسلامی شدن فضیلت های کهن عرب، شیوه احیای ایدئالها و کمال مطلوبهای اخلاق کهن دوگانگی بینادی اخلاقی، اصحاب جهنم و ساختمان درونی کفر.