جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

أطْیَبُ البَیان فی تَفْسیرِ القُرْآن، تفسیر قرآن کریم به زبان فارسی، نوشته سید عبدالحسین طیب که همه آیات قرآن را دربرمی‌گیرد و چنانکه صاحب کتاب گفته، آن را به امر حضرت مهدی (عج) نگاشته است. وی در آغاز تفسیر، ده گفتار در باب علوم قرآنی نوشته است. نثر ساده و روان، پایبندی به ظاهر آیات قرآن و وارد نشدن به تأویل، و همچنین رویکرد شیعی در تفسیر آیات قرآن کریم، برخی از ویژگی‌های اطیب البیان دانسته شده است. ویژگی‌های تفسیر: برخی روش‌ها و ویژگی‌های تفسیری اطیب البیان را این‌گونه ذکر کرده‌اند: نثر ساده و روان؛ ترجمه دقیق و عالمانه آیات؛ مقید بودن مؤلف به دلالت لفظی آیات قرآن است و پرهیز از مسائلی که منجر به تطبیق و تأویل می‌گردد.؛ بیان نظرات مفسران بدون اظهار نظر و اکثرا با مقایسه و سنجش نقل کرده است.؛ تفسیر قرآن به قرآن در تفسیر آیات؛ شرح و بسط احکام شرعی و نقل اقوال مختلف در هر باب به صورت فتوایی؛ عدم توجه به اختلاف تا آنجا که صریحا می‌گوید: بنابر آنچه ذکر شد ادلّه مشهور بر اثبات حجیت قرائات هفتگانه، هیچ قابل اعتماد نیست و تنها سیاهی قرآن که از زمان نبی (ص) تا این زمان به نحو تواتر به ما رسیده معتبر است و با شش دلیل قاطع اختلاف قرائات را رد می‌کند.؛ طرح مفصل مباحث کلامی؛ پرداختن به لغت و اشتقاق و غیر آن؛ بیان قصص قرآنی؛ نقل حکایات بعضا مذهبی؛ رجال یاد شده در این تفسیر همه مورد اعتماد شیعه است و به غیر کاری ندارد و حتی مراجعه به تفاسیر عامه را جایز نمی‌داند.؛ توجه ویژه مؤلف به مسایل اخلاقی؛ استفاده از شعر و نثر فارسی و عربی؛ بهره گیری از استدلال و احتجاج؛ جانبداری از شیعه؛ این تفسیر بر اساس مکتب تشیع نوشته شده و از نظر شیعه بسیار جانبداری می‌شود و براهین زیادی بر ردّ نظریات مخالفان تشیع و رفع شبهات وارده و اثبات مذهب امامیه دارد.؛ اندکی مباحث فلسفی، در این تفسیر به چشم می‌خورد، اما منظور اصلی مفسر نیست و در ضمن مباحث، استشهادات زیادی، به منظومه ملا هادی سبزواری دارد.؛ مؤلف برای بیان و اثبات منظور خویش از تمامی اخبار و احادیث اهل بیت (ع)استفاده می‌کند. دوره اطیب البیان در ۱۴ جلد از سوی انتشارات اسلام منتشر گردیده است. طبع جدید این اثر توسط مؤسسه سبطین در قم در سال ۱۳۸۶ش صورت پذیرفت.

«الإمام المنتظر و شبهات المرجفين» اثر سيد امير محمد كاظمى قزوينى، تحقيقى است مستند و مستدل در نقد و ردّ شبهات مخالفين درباره مهدويت، غيبت، ظهور و قيام امام مهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف)كه به زبان عربى و در سال 1374ش نوشته شده است. انگيزه تأليف، بررسى و تحقيق در زمينه شبهات مهدويت و پاسخ به آن‌ها بوده است. "ساختار" كتاب با مقدمه مركز دروس اسلامى بيروت در اشاره به بشارت‌هاى پيامبر(ص) و ائمه(ع) به خروج امام مهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف)آغاز شده است. مطالب كتاب كه پاسخى است كوتاه به نوشته‌ها و شبهه افكنى‌هاى معارضان پيرامون مهدويت در دو بخش ارائه گرديده است. در بخش اول كتاب نويسنده بعد از نقل اقوال و شبهات ابن تيميه، ابن خلدون و ابن حجر پيرامون حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، مبناى اين شبهات را عدم وقوف بر روح دين و نشناختن اصول و فروع آن دانسته است. وى معتقد است كه اجماع شيعيان به تنهايى، در ثبوت ولادت و غيبت حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف)كفايت خواهد كرد و هيچ يك از مسلمين در تواتر بشارت‌هاى نبوى به خروج فردى از عترت ايشان، از اولاد على و فاطمه علیهماالسلام شكى ندارد. وى در ادامه، به تعداى از علماى اهل سنت كه با اعتقاد اماميه پيرامون حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف)موافق هستند، اشاره كرده كه از آن جمله هستند: ابوالفتح محمد بن ابى الفوارس، ترمذى، ابوداود، ابن ابى الحديد، شبلنجى، امام قرطبى، ثعالبى، احمد بن حنبل، عبدالحق دهلوى، فضل بن روزبهان، عبدالرحمان بسطامى. بخش دوم كتاب به طرح هفت شبهه از طرف منكرين مهدويت و پاسخ به آن‌ها اختصاص دارد:

ذلك يوم الخروج دراسه حول ظهور الامام المهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف) اثر سيدحسين مدرسى مى‌باشد. اثر، تحليلى از اهداف، مبانى حكومت و قيام حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. در مقدمه، سوالاتى كه در بين مسلمانان درباره شخصيت امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، نهضت و قيام او و سوالات ديگرى كه در اين زمينه وجود دارد، مطرح و اثر به هدف پاسخ‌گويى به اين سوالات نگارش يافته است. روش مؤلف در مستندسازى مطالب اثر بر قرآن كريم و احاديث و روايات وارده از معصومين عليهم‌السلام كه در جوامع روايى نقل شده است، تكيه دارد. "گزارش محتوا" نگارنده در فصل اوّل، با بررسى و تحليل محتوايى احاديث و آيات قرآن به معرّفى امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، خصوصيات و ويژگى‌هاى اخلاقى ايشان مى‌پردازد. فصل دوم به بحث از مقام ولايت و امامت و ملاكات شناسايى امام (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ميثاق انبياء با امام مهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف)پرداخته است. انديشه مهدويت در عقيده شيعه در جايگاه رفيعى قرار دارد و با مفاهيم ارزشمندى؛ مانند انتظار، ظهور قيام و عدالت پيوند خورده است. نويسنده در فصل سوم به تحليل جايگاه انتظار در فرهنگ شيعه در زواياى مختلف مى‌پردازد. فصل چهارم به انقلاب حتمى كه به دست امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) محقق خواهد شد و نشانه‌هايى كه از اين انقلاب در روايات مطرح و بيان شده است، ولى زمان آن دقيقتاً مشخص نشده، پرداخته است. در فصل‌هاى بعدى به اهداف اين انقلاب و نهضت،ياران آن و موضع‌گيرى‌هاى مردم در زمان خروج امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) پرداخته مى‌شود.

«فتح البیان فیما روی عن علی علیه‌السّلام من تفسیر القرآن» تالیف علامه سید مصطفی حسینی و حواشی و اضافات سعد رستم می‌ باشد. موضوع این اثر، سخنان نقل شده از امام علی علیه‌ السّلام درباره آیات قرآن و به زبان عربی می‌ باشد. مطالب فتح البیان در چهار باب تنظیم شده است. باب اول، جمع آوری امام علیه‌ السّلام که بیشتر جنبه علوم قرآنی دارد و با عنوان علی علیه‌ السّلام و قرآن است که اهم موضوعات مطرح شده در این باب کلام امیر علیه‌ السّلام در ذم تفسیر به رای، ظاهر و باطن قرآن، ترتیب سوره‌ های قرآن در مصحف ایشان، در تفسیر حروف مقطعه و... باب دوم در تفسیر آیات الاحکام و عبادات از جمله: در تعظیم امر نماز، وضو، در تفسیر صلوة الوسطی، در تفسیر آداب نماز، نماز جمعه، نوافل صبح و مغرب، در امر به معروف و نهی از منکر در تفسیر آیه نکاح و طلاق و در تفسیر آیه وصیت وارث. باب سوم سخنان ایشان در تفسیر و شرح الفاظ با بیان لغوی آیات قرآن است. و باب چهارم اختصاص به اقتباسات امیرالمؤمنین از قرآن کریم دارد و ۵۰ مورد از این گونه اقتباسات ذکر شده است. در اول کتاب فهرست مطالب و در آخر آن منابع و مصادری که در تدوین مورد استفاده قرار گرفته گنجانده شده است.