جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله ضمن تعریف واژه «دولت» به تبیین دیدگاه اسلام درباره هدف نهایی آفرینش می پردازد؛ هدفی که همانا قرب الی اله است و با تحقق حکومت امام مهدی راه رسیدن به آن هموار می گردد، سپس دیدگاه جوامع غیردینی را در می افکند که بنابر آن، سرشار شدن جهان از صلح و عدالت و امنیت در گرو ظهور منجی است. در نهایت، این نتیجه به دست می آید که ظهور یک نجات بخش بزرگ، اعتقاد و خواسته همه ملل آزادی خواه در جهان است و چون تحقق این خواسته جز با فراهم آوردن مقدمات و زمینه های لازم امکان نمی پذیرد، پس باید با برنامه ریزی های صحیح و پی گیری اهداف موثر، شرایط و بستر لازم برای تحقق ظهور را فراهم آورد. در این میان، نقش دولت های اسلامی بسیار مهم و موثر است. لذا در ادامه مقاله به برخی از اهداف مهم اشاره می شود که دولت های اسلامی باید در راستای زمینه سازی برای تحقق حکومت عدل جهانی آنها را دنبال کنند.

آخرالزمان فصل مشترک میان همه ادیان به شمار می رود و در تعالیم تمامی ادیان بزرگ از دوره ای به نام آخرالزمان یاد شده است. از جمله ویژگی های مهم این دوره، ظهور منجی آخرالزمان است. آموزه ظهور موعود آخرالزمان به خصوص در دو دین اسلام و مسیحیت جایگاهی ویژه ای دارد. نظر به اهمیت این موضوع برای پیروان این ادیان و شوق و انتظار همیشگی آنان برای درک واقعه ظهور، همواره در طول تاریخ، افرادی از این رغبت عمومی سو استفاده کرده و به نام منجی موعود به فرقه سازی دست زده اند. از این رو در طول دو سده گذشته در هر دو دین اسلام و مسیحت، بسته به عوامل مختلف و البته با پیش فرض اعتقاد به ظهور منجی موعود، فرقه های گوناگونی شکل گرفته اند. نکته درخور توجه در این مساله، این است که عوامل و فاکتورهای مشترکی در دو دین مورد سوء استفاده رهبران فرقه ها قرار گرفته است که بعضا این فرقه ها را تحت عامل مشترکی قرار می دهد.در این نوشتار به بررسی عواملی می پردازیم که بر پایه ظهور منجی موعود، سبب پیدایش فرقه های متعدد در دو دین اسلام و مسیحیت شده اند؛ عواملی همچون طرح ادعای منجی موعود بودن، ادعای نیابت از جانب شخص منجی، تاریخ پنداری برای ظهور و نقش شرایط اجتماعی در ظهور موعود. بدین منظور به سراغ فرقه های شیخیه، بابیه، بهاییت، قادیانیه و جنبش مهدی سودانی در اسلام و سه فرقه ادونتیسم، مورمونیسم و شاهدان یهوه در مسیحیت رفته ایم.

تحقیق حاضر دیدگاه های مختلف در مورد مهدویت و آینده تاریخ را بررسی می کند و شناسایی شاخص ها و الگوهای حکومت مهدوی، هدف اصلی آن است. از طریق شناسایی و الگوبرداری از حکومت مهدوی، آن را به داخل سازمان ها می توان گسترش داد و استراتژی های تحقق شاخص های این حکومت را در سازمان های موجود در جامعه اجرا نمود. کارشناسان و پژوهش گران سازمان تبلیغات اسلامی و سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی قم، جامعه آماری این تحقیق هستند. تعداد نمونه آماری 95 نفر است. داده ها ابزار اصلی جمع آوری به شمار می آید. پایایی پرسش نامه از طریق آلفای کرونباخ محاسبه شد که حاکی از پایایی مناسب پرسش نامه بود. روایی پرسش نامه از طریق روایی محتوا تایید گردید. برای تحلیل اطلاعات از نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. در نهایت هیجده شاخص به عنوان شاخص های اصلی استقرار حکومت مهدوی شناسایی و رتبه بندی شدند و در نهایت، استراتژی ها و پیشنهادهایی در جهت ایجاد حکومت مهدوی عرضه گردید.

مقاله پیش رو در تلاش است تا ابعاد جدیدی از نظریه هنجاری رسانه اسلامی را بگشاید. مولفه غایت شناسی یکی از تمایزات اساسی در میان نظریات محسوب می شود. البته هر چند یافتن و بحث پیرامون این مولفه سخت و مشکل می نماید، اما محقق با غور در میان منابع و متون اسلامی به ویژگی هایی دست یافته که در رویکردی همگرا به آینده رسانه، مناسب جهت سیاست گذاری رسانه به سوی الگوی آرمانی به شمار خواهد آمد و در نهایت، آن را به صورت نموداری جدید از ویژگی ها و تمایزات ارایه می دهد که تفاوت اساسی با سایر ویژگی های این مولفه نظریات هنجاری دارد.این مولفه ها را می توان در قالب عدالت رسانه ای، روش سیاست گذاری علوی در رسانه، تجلی وجه حضور امام، مالکان رسانه، متقین و مستضعفین، و در نهایت اهداف و جهت گیری بر اساس دانش و حکمت تبیین نمود.

مهدویت همواره به عنوان رمز حیات و هویت شیعه در قرون و اعصار مطرح بوده است. جامعه و دولت منتظر، با زنده نگه داشتن شعله انتظار مصلحانه فرج، باید الگویی مناسب برای اقوام و ملل سرگردان دنیا ارایه دهد که امروزه از آن به عنوان دکترین مهدویت یاد می شود.در تحقیق حاضر تلاش شده است راهبردهای فرهنگی مهدویت برای جامعه و دولت زمینه ساز بر اساس مدل SWOT (قوت، ضعف، فرصت، تهدید) ارایه گردد. بدین منظور، نخست، مختصات فرهنگی جامعه مهدوی از دیدگاه آیات و روایات (جامعه پس از ظهور) بیان شده است. سپس قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدهای فرهنگی مهدویت در سطح جامعه شیعی ایران از دیدگاه تیم تحقیق، شناسایی شده و با تجزیه و تحلیل محیط داخلی و خارجی، وضعیت فعلی فرهنگ مهدوی در سطح کشور تبیین گردیده است. در ادامه، راهبردهای کلان پیشنهادی فرهنگ مهدوی در چهار حوزه (راهبردهای SO، ST، WO، WT) برای رسیدن به جامعه منتظر مطلوب ارایه شده است. راهبردهای ارایه شده بر اساس میانگین میزان جذابیت آن ها رتبه بندی و از 25 راهبرد ارایه شده، تعداد 16 راهبرد دارای رتبه بالاتر از میانگین، به عنوان راهبردهای برتر انتخاب گردیده اند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

با غیبت امام دوازدهم، شیعیان، مسلمانان و همه جهانیان دچار محرومیتی جانکاه و عمیق شدند. شیعه در این عصر با پذیرش مسوولیت تاریخی خود برای خروج از این محرومیت، چشم به راه موعود و عصر ظهور، به انتظار ایستاد، انتظاری که بار سنگین رسالت زمینه سازی برای ظهور را با خود به همراه داشت، چرا که انتظار عمل است و برترین عمل ها (افضل الاعمال انتظار الفرج)، جهاد است و بهترین جهادها (افضل جهاد امتی انتظار الفرج). انتظار آمادگی است و زمینه سازی (من انتظر امراً تهیأ له)، آمادگی و زمینه سازی برای همه خوبی ها و زیبایی ها و رهایی از همه حرمان ها و محرومیت ها. انتظار تعهد است و مسوولیت (المنتظر لامرنا کالمتشحّط بدمه فی سبیل الله) و این همه یعنی رسالت بزرگ شیعه و میثاق تاریخی او در غیبت امام در هر صبح و شام (و انتظر الفرج صباحاً و مساءاً).

جهانى شدن یا جهانی سازی، بسیارى از کشورها را دچار مشکل کرده است؛ زیرا جهانى شدن به مفهوم گسترش اقتصاد، فرهنگ و سیاست امریکایی در پهنه جهان است. از این رو، جهانى شدن با هدف تضعیف حاکمیت و اقتدار کشورها و سرانجام براى از بین بردن واحدها یا کشورهاى کوچک، یا استحاله یا ادغام آن ها در جهان غرب به کار گرفته شده است. البته نمى توان فرصت هایى را که جهانى شدن پدید مى آورد انکار کرد، ولى این فرصت ها در مقابل تهدیدها و مشکل ها، اندک و ناچیزند. به عبارت دیگر، جهانى شدن عبارت است از رقابت بى قید و شرط در سطح جهان که براى کشورهاى غنى، درآمد بیش تر و براى کشورهاى فقیر، فقر بیش تر به همراه مى آورد. از همین رو، فیدل کاسترو، رهبر انقلاب کوبا مى گوید: «جهانى شدن، گرسنگى، مرض و درماندگى را به دنبال دارد» و جیمز گراف اندیشمند غربى بر آن است که جهانى شدن، چهره شیطانى دارد نه انسانى.چهره شیطانی جهانی شدن چه آثار زیان باری بر انقلاب اسلامی و حکومت برآمده از آن یعنی جمهوری اسلامی دارد؟ در انقلاب اسلامی چه رابطه ای میان آسیب پذیری از جهانی شدن و مساله مهدویت می توان ترسیم نمود؟ گمان نگارنده آن است که رویکرد مهدوی می تواند مانع از آسیب های جهانی شدن بر کشور ایران شود.

ضرورت شکل گیری فرهنگ دینی زمینه ساز ظهور و تربیت منتظران واقعی حضرت ولی عصر (عج)، ذهن را به سوی، نظام آموزش عمومی - که از جمله مهم ترین و اصلی ترین نهادهای تربیتی جامعه است - رهنمون می سازد. هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان توجه به مولفه های مهدویت در محتوای برنامه درسی دوره متوسطه ایران است. روش پژوهش، توصیفی و از نوع تحلیل محتوا بوده و رویکرد آن کاربردی است. جامعه آماری این نوشتار، کتاب های درسی دوره متوسطه است که در سال 1392 چاپ شده و چهار عنوان دین و زندگی، ادبیات فارسی، مطالعات اجتماعی و تاریخ انقلاب اسلامی با 10 جلد به صورت هدفمند در نمونه قرار گرفته اند. ابزار اندازه گیری، چک لیست تحلیل محتوای محقق بوده و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. عمده ترین نتایج، بیانگر آن است که: 1. در مجموع 2551 بار به محورها و مولفه های مفهومی مرتبط با مهدویت توجه شده که میزان آن در کتاب های دین و زندگی، ادبیات فارسی، مطالعات اجتماعی و تاریخ انقلاب اسلامی دوره متوسطه، به ترتیب 1249، 785، 325 و 192 مرتبه است؛ 2. به محورها و مولفه های مهدویت در هر یک از کتاب ها به میزان متفاوتی توجه شده است؛ 3. در بین کتاب های بررسی شده، کتاب دین و زندگی اول متوسطه با 345 مورد یا 13.5 درصد، بیشترین توجه و کتاب ادبیات فارسی دوم متوسطه با 170 مورد یا 6.7 درصد، کمترین توجه را به مفاهیم مرتبط با مهدویت داشته اند.

در اندیشه دینی پایان تاریخ، دوران استقرار عدالت و حاکمیت مستضعفان است که این تحول جهانی به دست حضرت مهدی (عج) و یاران مخلص او انجام می گیرد. در روایات اسلامی از یاران مهدی (عج) با ویژگی هایی یاد شده است، که تا این یاران یافت نشوند و خداوند نخواهد، آن حرکت آغاز نخواهد شد. به جز امام که معصوم و دارای عنایت ویژه خداوندی است، یاران او از بین همین انسان ها برمی خیزند.نوشتار حاضر درباره موانع تربیت زمینه ساز چنین یارانی است که با تعریفی خاص از تربیت اسلامی و عوامل آن، از موانع تربیت زمینه ساز در حوزه افکار، گفتار و رفتار بحث می کند. همچنین با استناد به آیات و روایات اسلامی، در حوزه اندیشه و ارتباط با خداوند از کفر و شرک به عنوان دو مانع مهم، در حوزه ارتباط با امام عصر (عج) از نشناختن جایگاه حقوقی آن حضرت به عنوان مانعی مهم، و در ارتباط با خود از نداشتن بصیرت دینی به عنوان مانع مهم تربیت زمینه ساز یاد شده است.در حوزه گفتار از بین موانع متعدد، به ده مانع اشاره شده است و در حوزه رفتار از تبعیت از هوای نفس، دلبستگی به دنیا، ضعف بینش اسلامی، ضعف ولایت پذیری و ... به عنوان موانع تربیت زمینه ساز یادشده است.