جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«توحید افعالی از منظر قرآن، متکلمین، عرفا و فلاسفه» محور و موضوع بحث این رساله است. چرا که بسیاری از تحریف های عملی انسان ناشی از عدم شکل گیری صحیح باورهای دینی اوست. توحید افعالی به عنوان یک قسم از اقسام سه گانه ی توحید در مقام نظر و آخرین مرتبه ی آن در مقام عمل به این معناست که هیچ مؤثر مستقلی در عالم هستی به جز خداوند یگانه و ذات اقدس باری تعالی وجود ندارد و هرچه هست فعل الهی است. با توجه به این تعریف آیات کریمه ی قرآن در مورد تاثیر و عدم تاثیر علل ثانیه و دخالت مستقیم یا غیر مستقیم خداوند درکار عالم دو دسته می شوند. یک دسته پدیده های گوناگون هستی را بی واسطه به خدا نسبت می دهند که همان آیات مربوط به توحید افعالی است. دسته ی دیگر همین پدیده ها را به مجرای طبیعی آن ها و فعل انسان نسبت می دهند. همین دو دستگی ظاهری در آیات قرآن و نگاه تک بعدی و یک جانبه ی بعضی به این موضوع موجب گردیده است که دو دیدگاه مختلف در مورد محدوده ی اختیارات انسان به وجود آید و متفکران با استناد به هر دسته از آیات تفویض و جبر را استخراج نمایند، تا آنجا که یکی انسان را مختار مطلق و دیگری مجبور مطلق معرفی کند. حال آن که فعل در عین حال که خداوند مستند است، همان گونه به فاعل خود نیز مستند می شود. به عبارت دیگر در عالم بیشتر از یک علت وجود ندارد که سراسر عالم هر یک شأنی از شؤون اویند که در عالم، تجلی و ظهور یافته اند. اعتقاد و باور انسان به توحید در خالقیت، مالکیت، ربوبیت، رازقیت، ولایت و اطاعت و عبادت آثار زیادی در زندگی او به جای می گذارد، این باور باعث می شود انسان فقط به خداوند تکیه کند و بر فرامین او گردن نهد و رزق و روزی خود را در سایه ی رحمت او جستجو کند و به ولایت الهی تن دهد و از ولایت شیطان در امان بماند و کسی را جز ذات اقدس الهی شایسته پرستش و عبادت نبیند. اگر چنین شد به دریای بی کران اخلاص و آرامش دست می یابد و بسیاری آثار دیگر را در سایه ی این آرامش به دست خواهد آورد که هر چه ایمان آدمی قوی تر گردد، در زندگی او برکات این تحول بیشتر تجلی و ظهور پیدا می کند. اگر چه رسیدن به این مرحله از توحید و دست یافتن به درجه ی ایمان و یقین و باور قلبی در باره ی این موضوع به آسانی برای انسان میسر نیست، اما باید در حد توان و فهم علمی خود برای معرفت و شناخت خداوند تلاش کرد تا ثمره ی این تلاش علمی به مدد الهی موجب تجلی و ظهور عملی گردد. این رساله در پنج بخش و هفده فصل تنظیم شده که به شرح ذیل است: بخش اول شامل دو فصل است که تعریف لغوی و اصطلاحی واژه توحید ، مراتب آن و ویژگی های فعل الهی را مورد بحث قرار می دهد. بخش دوم توحید افعالی از دیدگاه متکلمین و شیعه و دلایل هر یک را مورد بررسی قرار داده که مشتمل بر سه فصل است. بخش سوم که از سه فصل تشکیل یافته به بررسی دیدگاه فلاسفه و عرفا درباره ی توحید افعالی پرداخته است. بخش چهارم توحید افعالی را از دیدگاه آیات وحی مورد بحث قرار داده و از دو فصل تشکیل شده است. بخش پنجم که مشتمل بر هفت فصل می باشد به بررسی شاخه های توحید افعالی در قرآن پرداخته و آثار اعتقاد به آن را مورد بحث قرار داده است. در تهیه مطالب این رساله و تدوین آن سعی شده است از کتب معتبر و دست اول کلامی- فلسفی و همچنین تفاسیر و کتب روایی معتبر استفاده گردد و همچنین از سایت های مربوط به موضوع و نرم افزارهای حدیثی و تفسیری مانند نورالانوار 2 ( جامع الاحادیث) و جامع التفاسیر و معجم فقهی 1 و 2 نیز استفاده گردیده است. واژگان کلیدی: توحید، توحید افعالی، اعتقاد، ایمان.

حاشیه بر شرح قدیم تجریدالاعتقاد یکی از سیزده حاشیه ای است که بر شرح تجرید نگاشته شده است و تنها این حاشیه به دلیل اهمیت حامشیه و محشی آن معروف به حاشیه التجرید شده است.محشی آن سید علی بن محمدبن علی حسینی یا حسنی جرجانی استرابادی(740-‎816ه.ق)معروف به سید میرشریف یا شریف جرجانی استن. از اساتید او قطب الدین رازی (.. ‎776ه.ق) ومحقق دوانی (830-‎908 ه.ق) می باشند. یکی از پنج شرح با اهمیتی که بر کتاب تجریدالاعتقادمنبع مهم کلام شیعه از خواجه نصیرالدین طوسی (597-‎672ه.ق) نوشته شده است.تسدیدالقواعد معروف به شرح قدیم نوشته شمس الدین محمودالدین محمؤدبن عبدالرحمن بن احمد اصفهانی ملقب به ابوالثناء (674-‎749ه.ق) می باشد که حاشیه میر سید شریف بر این شرح است. میر سید شریف در نگارش این حاشیه از حواشی نصرالدین کاشی علی بن محمد (متوفی‎775 ه.ق) که از حواشی بسیار دقیق است و تمام اعتراضات اصفهانی بر خواجه را پاسخ گفته است بهره زیادی گرفته است. این حاشیه مشتمل بر دو مقصد می باشد: مقصد اول بعد از پرداختن به مسائل وجود و عدم به مسئله ماهیت و لواحق آن از جمله وحدت و کثرت و علت و معلول می پردازد و مقصد دوم در جواهر و اعراض است که تصحیح تنها قسمت اول مقصد اول یعنی مسائل وجود و عدم را شامل می شود. برای تصحیح این حاشیه از سه نسخه کلامل که ازجهت تاریخ کتابت قدیمی تر و به زمان حیات مصنف نزدیکتر بود استفاده شده است. مراحل تصحیح کتاب به این ترتیب است: تهیه عکس از نسخ انتخاب شده، شناسایی بهترین نسخه وشماره گذاری صفحات برای اصل قرار دادن آن و استنساخ از آن که در ضمن استنساخ، فصول تنظیم و عنوانها بر اساس کتاب شرح اصفهانی نوشته شد، مقایسه نسخه ها و ضبط اختلاف ها و درنهایت در مرحله انتخاب متن از شیوه بینابین استفاده شده است یعنی هر جا ضبط نسخه اساس مرجوح می نمود و صبط نسخه های دیگر راجح ضبط مغلوط نسخه اساس را از متن بیرون آورده و جای آن با ضبط معتبر نسخه های دیگر کمال بخشیده شده است. در ضمن در تصحیح اقوال اصفهانی به نسخه تصیحح شده آن مراجعه شده

آگاهی و بررسی و علاقمندی و جذابیت موضوع و آشنایی کلی بامعراج روش نمونه گیری : کتابخانه ای روش پژوهش : کتابخانه ای طرح پژوهش : بررسی و تطبیق معراج در دو دین الهی زرتشت واسلام و توانایی عروج انسان و رکورد و خمود انسان به علت نداشتن توانایی عروج نتیجه کلی : معراج درتمام ادیان الهی صورت پذیرفته از جمله زرتشت و اسلام ولی دراسلام به صورت کامل و نهایت انجام پذیرفته زیرا که حضرت محمد (ص ) انسان کل هستند چونکه تا به مرحله قاب قوسین پیش رفتند که ظرفیت وجودی هر بشری تا به آن اندازه نبود

رساله حاضر با عنوان تطبیقی در ادله استنباط میان فریقین؛ پیرامون مباحث مقارنه ای می باشد که در جو خالی از تعصب و تهمت و کینه توزی و حرکت در مسیر اتحاد مسلمین و تقریب مذاهب اسلامی ثمراتی را به جهان اسلام تقدیم کرد. بررسی و پژوهش تطبیقی درباره منابع اجتهاد هم دارای نتایج سودمندی بوده که می توان از باب نمونه به نزدیک شدن آرای برخی از اهل سنت به نظریه امامیه در مساله قیاس را، یادآور شد. برخی از علمای عامه در وقایع و رخداد های جدید به صرف وجود اندک مشابهتی میان دو موضوع، حکم منصوص را به موضوع دیگر سریان می دهند اما عده ای از علمای اهل سنت در خلال مباحث مقارنه ای خود، در باره ادله استنباط شرایط دقیقی را نسبت به اعمال قیاس متذکر شده اند. مباحثی که در این رساله دنبال شده است به شرح ذیل می باشد: در باره سنت، اجماع، دلیل عقل، قیاس، مصالح مرسله یا استصلاح، استحسان، سد زایع و فتح زرایع، عرف و عادت، مذهب صحابی و شریعت سلف. منابع دسته اولی که در تدوین این رساله به کارگرفته شده است بدین سان می باشد: ادوار فقه(محمود شهابی)، اصول الاستنباط(سید علی نقی حیدری)، اصول کافی(محمد بن یعقوب کلینی)، تفسیر القرآن(سید عبدالله بشر) و...

هدف پژوهش باز نمود گوشه ای از حقایق پنهان در آیه نور و بااستفاده از نظریات حکمای اسلامی و حکمای مکتب ناوالیسم می باشد روش نمونه گیری فیش برداری ازکتب مربوطه در بخش کتابنامه آمده است روش پژوهش بررسی جزآ به جزآ و استقرائی مجموعه آثار کارلوس کاستاندا و کتب تفسیری قرآن و جمعبندی عناصر بدست آمده است ابزار اندازه گیری استفاده از کتابها و منابع مختلف و هم رائی با استادان مجرب در زمینه مربوط می باشد طرح پژوهش : انسان در پرتو مجاهده با نفس و تهذیب آن به مرحله ای از کمال دست پیدا می کند، که می تواند حقایق عالم را بی واسطه مشاهده کند. ناوال دون خوان ماتیوس سرخ پوستی از آمریکای جنوبی نمونه ای از این انسان رشد یافته است که مشاهدات او به آرای عرفای اسلامی بسیار نزدیک است نتیجه کلی : آیه نور این مثال قرآنی که یکی از ژرف ترین مثالهای قرآن است می تواند با ممثل خود در عالم واقع یکی باشد. در حالی که بیشتر مفسرین این آیه را فقط یک تشبیه می دانند.

ارائه ملاک تمایز علوم مبحثی مهم در علم شناسی است. از آنجا که تفسیرهای مختلف از عرضی ذاتی در اخذ ملاکهای مختلف تمایز علوم بی تاثیر نیست و پاره ای از اشکالات بر تمایز به موضوع از جانب عوارض می باشدو... نخست مفصل از مبحث عوارض ذاتی و دیدگاههای مختلف در باره آن سخن گفته ایم و آن گاه ملاکهای ارائه شده از سوی دانشمندان مسلمان ( منطق دانان و اصولیان) به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته و توانایی هر یک از آنها در جدایی علوم مورد ارزیابی واقع شده است. ملاکهایی که مورد بررسی قرار گرفته اند عبارتند از: تمایز به موضوع, تمایز به غایت, تمایز مبتنی بر تفصیل علوم به حقیقی و اعتباری ( موضوعی- غایی) , تمایز به جامع محمولات, تمایز به موضوع یا محمول یا هر دو , تمایز مبتنی بر تفصیل علوم در دو مقام تحقق و تدوین , تمایز به هر آنچه که می تواند در تمایز مدخلیت داشته باشد, تمایز به سنخیت و تمایز به روش. در این بحث و بررسیها مشخص شده است که تمایز در علوم حقیقی- علومی که ما به ازاء یا منشا انتزاع خارجی دارند- به موضوعات آنهاست, و این ملاکی است که در مقام تدوین قادر به تمییز علوم است , ملاکی حقیقی که اعتبار معتبر در آن دخلی ندارد. در این علوم از عوارض ذاتی یک علم - مطابق تفسیر دیدگاه سوم عرضی ذاتی- بحث می شود. اما علوم اعتباری را به وسیله این ملاک به نحوی حقیقی ( یعنی به گونه ای که بسته به اعتبار معتبر نباشد) نمی توان از هم تمیز داد, بلکه به گونه اعتباری, آن هم در مقام تحقق. تمایز به غایت نیز این گونه است , یعنی فراخی و تنگی مسائل یک علم به دست اعتبار معتبر است اما در مقام تدوین. بنابراین بر تمایز به موضوع در علوم اعتباری برتری دارد. نیز مشخص شده است که بیشتر دیدگاههای دیگر که به گونه ای در پی ارائه ملاکی بوده اند که به نحو حقیقی علوم را از هم متمایز کند, توفیقی در این امر نداشته اند, آن چنان که دیدگاه تمایز مبتنی بر تفصیل علوم در دو مقام تدوین و تحقق- که آمیزه ای از دو گونه حقیقی و اعتباری ملاک تمایز است می باشد- و نیز دیدگاهی که همه عناصر را برای تمایز علوم دخیل می داند.

تعریف قضیه ازدیدگاه منطقیون و بررسی اختلاف موجود دراین زمینه ، همچنین تقسیم قضیه از بعدهای مختلف و بیان آراآ و نظریات منطقیون دراین زمینه است روش پژوهش کتابخانه ای است طرح پژوهش : این پایان نامه در ۴ فصل تنظیم شده است : فصل اول در رابطه با تعریف قضیه ، فصل دوم به تقسیم قضیه به حملی و شرطی و فصل سوم در رابطه با تقسیم قضیه به اعتبار موضوع و بالاخره فصل چهارم به فضایای خارجیه و حقیقیه و ذهنیه اختصاص یافته است نتیجه کلی : آنچه به اندیشه انسان می رسد در قالب قضایا بیان می شود و آنچه در قالب قضایا در می آید و به صورت قضیه منطقی گزارش می شود از اندیشه و تفکر انسانی تراوش شده است لذا دراین پایان نامه سعی شده است که به این مبحث مهم منطقی یعنی قضایا پرداخته شود

هدف پژوهش : تشریح جایگاه تعاون و تعاضد در حکمت عملی و در فرهنگ اسلامی بیان اهمیت و ارزش داشتن روحیه تعاون و معاضدت میان مردم در جامعه اسلامی خصوصا بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و متعاقبا فواید پایبندی به این اصل مهم اجتماعی و بررسی اینکه چه عواملی در تقویت و تضعیف معاضدت و معونت در جوامع اسلامی نقش دارد. روش پژوهش : مباحثه٬ کتب نظری٬ و مراکز اطلاعات کامپیوتری علوم قرآنی و احادیث است. طرح پژوهش : تعریف جامع از حکمت عملی و جایگاه اعمال خیر و کمال فردی که مستلزم سود و نفع‬ اجتماعی است و طرح تشریح اخلاق عملی و تفکیک فضائل از رزائل اخلاقی و طرح عوامل پیدایش تعاون در میان جامعه و بررسی اصل تعاون و معاضد اجتماعی در آیات قرآنی٬ احادیث و احکام فقهی در فرهنگ اسلامی. نتیجه کلی : اصل روحیه تعاون و تعاضد در میان جوامع اسلامی که برگرفته از تعالیم غنی فرهنگ اسلام است در مکاتب غربی بسیار کم رنگ و بی محتوی است برای تقویت روحیه همکاری و همیاری می بایست به احکام و قوانین و سنن الهی پایبند بوده و براساس دستورات اجتماعی٬ اخلاقی اسلام و تاکیدات قرآن مجید احادیث و توجه به الفت و برادری و معونت با مؤمنین در میان جامعه همت گماشت