جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رساله ی حاضر به نظریه ی سمانتیک کواین می پردازد که یکی از بزرگترین فیلسوفان قرن بیستم است و در حوزه های گوناگون فلسفه ی تحلیلی از جمله معرفت شناسی. فلسفه ی زبان، فلسفه ی منطق، فلسفه ی علم و فلسفه ی ذهن، نقش بسزائی ادا کرده است. نخستین فصل رساله شرح پیشینه ی نظریه ی سمانتیک است نزد بنیانگذاران فلسفه ی تحلیلی از جمله فرگه و راسل و ویتگنشتاین، و به طور برجسته بر نظریه ی سمانتیک کارنپ متمرکز می شود که کواین بسیار وامدار او بوده است. نظریه ی سمانتیک را در دو بخش، نظریه ی معنا و نظریه ی ارجاع، بیان کرده ایم و در این تقسیم بندی به راه کواین رفته ایم که معتقد است معنا و ارجاع را باید به تمایز از یکدیگر بررسی کرد، و نیز این نکته را در نظر داشته ایم که کواین در بررسی معنا رهیافتی سلبی دارد اما در مورد ارجاع رهیافتی مثبت. در مورد معنا و همه ی هویات و متن های معنایی، کواین به طریق حذفی وارد عمل می شود، و با مثالها و موقعیت های فرضی، همچون ترجمه ی ریشه ای، تلاش می کند نشان دهد که معانی در بهترین حالت اموری بی فایده و از تبیین پدیده ها عاجزاند، و نظریه ای در باب جهان که آن را در برگیرد، نظریه ی بدی است. کواین در سراسر نقد و بررسی معنا، یک شکاک باقی می ماند و شکاکیت معنایی یکی از برجسته ترین بخشهای فلسفه ی اوست. با وجود این، ما سعی کرده ایم که نشان دهیم، این شکاکیت معنایی با واقع گرایی کواین در چارچوب علم تجربی منافات ندارد. در نظریه ی سمانتیک کواین، ارجاع وضع بهتری دارد. با پشت سرنهادن معنا و سمانتیک ذهن گرا، می توان به زبانی مصداقی تکیه کرد که برای علم تجربی مناسب، و از مشکلات منطقی و فلسفی ناشی از رویکرد معنایی به زبان ایمن است. اما در خلال نظریه ی ارجاع کواین و تحلیل نحوه ی تشکیل شاکله ی مفهومی علم، با مفهوم نسبیت وجود شناختی مواجه می شویم که در نگاه اول چنین به نظر می رسد که نشانه ی نسبی گرایی در فلسفه ی کواین و حتی نوعی آنارشیسم معرفتی باشد. رساله ی حاضر تلاشی در جهت اثبات عکس این مطلب است، این که نسبیت وجودشناختی کواین نافی واقع گرایی تجربی او نیست و اگر همچون کواین طبیعت گرایی را از پیش فرض بگیریم و به آن وفادار باشیم، در می یابیم که طارد نسبی گرایی و شکاکیت است.

مباحث این پایان نامه در سه بخش تدوین شده اند.بخش اول با عنوان نفس از دیدگاه قرآن به بررسی واژه نفس و روح، اثبات تجرد روح و نفس، نحوه وجودنفس، مرگ و خواب از دیدگاه قرآن و روایات اختصاص دارد. بخش دوم تحت نام نفس از دیدگاه ملاصدرا حاوی مباحثی چون تعریف نفس، حقیقت نفس، حدوث نفس و جز آن از نظر ملاصدرا است. دربخش سوم دیدگاه قرآن و نظر ملاصدرا در خصوص نفس مقایسه شده و مباحثی مانند سیر تکامل انسان،تفاوت نفوس، نحوه وجود نفس و جز آن در دو دیدگاه مذکور بررسی شده است.

این پایان نامه با هدف معرفی تفسیر اطیب البیان وروش تفسیری آن تدوین یافته است. در این پژوهش پس از شرح حال مؤلف و تفسیر او، موضوعات ذیل بررسی شده اند: ترجمه قرآن، تفسیر قرآن به قرآن،مباحث کلامی، لغت و اشتقاق، تمثیلات و قصص،استدلال و احتجاج، مسائل اخلاقی، مباحث فلسفی،اخبار و روایات، مقایسه این تفسیر با دیگر تفاسیر.

بسیاری از اختلافات بین مسلمین موضوع شناخت امام و امامت است و علم امام یکی از مباحث بحث انگیز امامت است که اقوال مختلفی درباره ی آن مطرح شده است؛ به طور کلی سه نظریه را می توان پیرامون علم امام بیان داشت : برخی در مورد علم امام به غلو پرداخته اند و امام را از تمام غیب ها مطلع دانسته و در مقابل این دسته گروه دیگری علم امام را مانند علم افراد عادی دانسته اند. نظریه سوم این است که امام به اذن خداوند متعال آگاه به مسائل و حوادث گذشته، حال و آینده است. بنابراین برای ورود به بحث آگاهی امام حسین ( ع) به شهادت خویش به مقدمات آن، یعنی علم باریتعالی، پیامبر و امام نیاز است. که ابتدا در قرآن و روایات مورد بررسی واقع می شود، سپس روایات و اخباری که در مورد شهادت امام حسین(ع) از روزگاران گذشته و سال ها قبل از تولد آن حضرت آمده است بیان می شود. از انبیاء گذشته اخباری در دست است که حاکی از آن است که به شهادت امام حسین(ع) آگاه بودند و پیامبر اکرم ( ص) نیز بارها و بارها خبر شهادت ایشان را در موقعیت های مختلف بیان فرمودند و این اخبار از حضرت علی(ع) نیز نقل شده است. و خود سید الشهداء(ع) نیز قبل از شهادت خویش به این مسأله اشاره کرده اند. بدین صورت که برخی آیات قرآن تأویل به شهادت آن حضرت شده است و برخی از این روایات در منابع اهل سنت نیز به چشم می خورد. لیکن دانشمندان اسلامی در رابطه با آگاهی امام حسین ( ع) به شهادت خویش به دو گروه تقسیم شده اند : گروهی بر این عقیده بوده اند که امام به شهادت خویش علم داشته ولیکن به جزئیات حادثه علم نداشته است. مثلا نمی دانستند که در این سفر و در کربلا به شهادت می رسند. و گروهی نیز بر این عقیده اند که امام حسین ( ع) با علم به شهادت خویش به سوی کربلا حرکت کرده اند. بنابراین هرچند فلسفه وجودی قیام تلاش برای تشکیل حکومت بود لیکن علم و آگاهی امام از سرنوشت قیام منافاتی با لزوم جهاد برای برپایی حکومت و مبارزه با ظلم ندارد؛ در نتیجه حرکت حضرت کاملا انتخابی و در کمال آگاهی بوده است.

« براساس روایات قطعی و تردید ناپذیر بر هر مسلمانی واجب است که امام زمان خود را بشناسد . » با توجه به این موضوع هر یک از ما وظیفه داریم که در حد و توان , امام و حجت عصر خود ؛ یعنی مهدی ( عج) را که دوازدهمین امام از سلسله امامان شیعه و فرزند امام حسن عسکری ( ع) است بشناسیم . قطعاً به همان میزان که ما امام زمان ( عج) را بشناسیم , به همان میزان همه از تیرگی , تباهی و گمراهی عصر جاهلی دور و به روشنایی , سعادت و رستگاری نزدیک می شویم . از آنجایی که هیچ انقلابی بدون نشانه های قلبی صورت نمی گیرد , در احادیث اسلامی نیز علائمی برای نزدیک شدن آن رستاخیز عظیم , ذکر کرده اند ؛ که ما در این تحقیق در 5 فصل به بررسی آن می پردازیم که عبارتند از : فصل اول : که شامل کلیات تحقیق از جمله بیان مسئله و تبیین موضوع و ضرورت و پیشینه موضوع مورد بررسی قرار می گیرد . فصل دوم : شامل معرفی حضرت مهدی ( عج) از جمله نام او و القاب و کنیه و آشنایی با پدر و اجداد آن بزرگوار و چگونگی میلاد آن حضرت و مشخصات امام می باشد و در ضمن به معرفی دوره های زندگی آن حضرت پرداخته شده است . فصل سوم : که شامل دو بخش است : بخش اول نشانه ظهور امام مهدی ( عج) در قرآن مورد بررسی واقع می شود و در بخش دوم به معرفی نشانه ظهور از حضرت محمد مصطفی صل الله علیه و آله و سلم که نقل شده آشنا می شویم . فصل چهارم : که نشانه ای انقلاب حضرت مهدی ( عج) را در قسمت الف , که شامل نشانه های نزدیکی ظهور و قسمت ب , نشانه های دوران یک سال قبل از ظهور حضرتش را مورد بررسی قرار دادیم و در آخر نشانه های ظهور را در دو دسته قطعی یا حتمی و غیر قطعی یا غیر حتمی شرح داده ایم . فصل پنجم : که به نشانه هایی از هنگامه ظهور , چگونگی ظهور امام ( ع) , اصحاب و انصار حضرت مهدی ( عج) و دشمنان آن حضرت معرفی می شود و در آخر به تحلیل و نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات کاربردی و منابع و مأخذ می رسیم . واژگان کلیدی نشانه : « نشانی , هدف » . نشانه ها : « عبارت است از چندین رویداد و حادثه پراکنده و بی ارتباط به یکدیگر , ولی در شرایط , رابطه واقعی و مستمر و یکی پس از دیگری می آید , تا این که آخرین شرط , به عنوان جزء اخیر علت تامه محقق شود . » ظهور « ظاهر شدن , آشکار شدن . » حضرت : (« قرب , نزدیکی پیشگاه باری تعظیم پیش از نام بزرگان گفته می شود . جمع آن حضرات . » مهدی : « هدایت شده , ارشاد شده , کسی که خداوند او را به سوی حق هدایت فرموده .»

این پژوهش با موضوع " نقش اثبات وجود خدا در زندگی انسان" بر آن است که با نگاهی علمی به آثار و ثمرات ایمان به خدا و حضور او در حیات فردی و اجتماعی بشر بپردازد. رساله در 3 بخش تنظیم شده، بخش اول که در برگیرنده مباحث مقدماتی است و در دو فصل به معرفی انسان و خدا پرداخته تا هم خدای واقعی که این آثار بر اعتقاد به وجود او بار شده، معرفی گردد و هم انسانی که معتقد به چنین خدایی است بیشتر شناخته گردد. پس از این، فصل سوم به تشریح این مطلب می پردازد که صرف شناخت خدا و دانستن اینکه خدایی وجود دارد، هیچ اثری در زندگی نخواهد داشت بلکه زمانی که با این شناخت، خطورات قلبی و عاطفی عجین شود، آثاری را به دنبال دارد که مهم ترین و اصلی ترین آن ایجاد ایمان است که باعث جهت دهی اندیشه و اعمال می شود که فواید و آثار بی شماری را به دنبال خواهد داشت. در بخش دوم به بررسی آثار فردی ایمان – آثار ثانویه اثبات خدا – در بعد جسمی و روحی پرداخته ایم. فصل اول بیان می کند که یک انسان مؤمن و معتقد از سلامت جسمانی بیشتری برخوردار است و در صورت ابتلاء به امراض چگونه زودتر رهایی یافته و بهبود می یابد. در فصل دوم به بعد روحی پرداخته شده و نشان داده شده که بهترین حالت و موقعیت روحی و روانی، دست یابی به آرامش است و تمام تلاشهای بشر برای رسیدن به آرامش در بعد روانی و لذت در بعد جسمی و روحی است. در این بخش نشان داده شده که انسان در سایه ایمان به خدا در آرامش عمیق و ابدی به سر می برد و علل و عوارض ناآرامی زندگی او را به مخاطره می اندازد. اما در بخش سوم که به آثار اجتماعی پرداخته ایم در فصل اول، اصلی ترین و کوچکترین اجتماع یعنی خانواده، بررسی شده است. در این فصل نشان داده شده که اعضای یک خانواده با عتقاد به خدا خود را ملزم به چه اموری دانسته و با رعایت آنها و انجام فرامین خدا چگونه خانواده را به سمت آرامش و سعادت سوق می دهند و بالاخره در فصل دوم این بخش به آثار اجتماعی اعتقاد به خدا اشاره شده که به خاطر گستردگی این مبحث در نظام های اجتماعی و فرصت اندک این رساله مطلب را در دو مورد از اساسی ترین وجوه زندگی اجتماعی یعنی اقتصاد، که درآمدزائی و رفاه را در پی دارد و سیاست که تدبیر و تنظیم امور و اداره اجتماعی را به عهده دارد، بررسی نموده و بیان کرده ایم. و نتیجه نهایی اینکه با اثبات وجود خدا، ایمان حاصل می شود که این ایمان، افکار و اعمال را جهت داده و به سمت کمال و سعادت واقعی یعنی قرب الهی و زندگی ایده آل در دنیا و آخرت سوق می دهد. و بالاخره به بررسی این نکته پرداخته شده که چرا این آثار سودمند در رفتار زندگی برخی از مدعیان اعتقاد به خدا دیده می شود.

مسأله حجیت اخبار آحاد اعتقادی به منزله اعتبار حوزه گسترده ای از روایات اهل بیت(ع) از مسائل تأثیر گذار و پراهمیت میان رشته ای است که اصول فقه و کلام اسلامی را با علوم حدیث و تفسیر گره می زندو نتایج فراوانی در نحوه مراجعه و بهره مندی ما از میراث گران سنگ روایی شیعه به دست می دهد. در این رساله، نخست تلاش شده است، با تبیین اجمالی این موضوع تخصصی، اهمیت، دامنه گسترده و ثمرات ناشی از قول حجیت و یا عدم حجیت آحاد عقایدی بررسی شود. در بخش اول، کلیه آراء درخور نظر در مسأله از قدما تا معاصران طرح و بررسی گردیده تا قول مشهور مخالف با حجیت آحاد عقایدی در ضمن اصطلاح شناسی واژگان رئیسی تأثیرگذار، مورد نقد قرار گیرد. در این بخش شاهد تبیین معنای خبر واحد، ظن و تقلید در اندیشه اصولیان متقدم و متأخر هستیم. در بخش دوم، با نظام دهی به شاکله اصلی ادله مخالفان حجیت احاد در اعتقادات، ابتدا ساختار و سپس محتوای دلیل ایشان، جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است تا به طور ضمنی، راهی جهت حجیت نسبی آحاد عقایدی گشوده شود. برای این منظور، مبانی اصولی تأثیر گذار در مخالفت با حجیت این دسته از روایات مورد ارزیابی مبنایی قرار گرفته است و در مرحله بعد، با به تصویر کشیدن مفهوم مستقل اعتقاد قلبی و نشان دادن تمایز آن از معرفت قلبی، ثمره عملی تعبد در مسائل عقیدتی نمایانده شده است. در این مرحله، در واقع حجیت شرعی یا جعلی برای آحاد عقایدی قابل تصور می گردد. در نهایت، با گذار از این دو مرحله، می توان برای خبر واحد عقایدی، هر دو نوع از حجیت را قایل شد.

موضوع مورد بحث و تحقیق این پایان نامه درباره "پژوهشی در ادعیه پیرامون ذات و صفات حق تعالی" می باشد که در دو بخش ذات و صفات نوشته شده است . در بخش اول که در سه فصل پیرامون مباحث مربوط به ذات حق تعالی نوشته شده است . مطالبی در مورد معرفت ذات حق و ناتوانی درک بشر از معرفت ذات و دلایل این ناتوانی و اقسام معرفت (فطری و استدلالی) در دعا و استخراج براهین معروف در اثبات خدا، به شیوه و طریقه ادعیه، و سایر مباحث مربوط به حق تعالی از قبیل ماهیت، کیفیت، وحدانیت و نفی این و شریک و برسی مسئله رویت از دیدگاه ادعیه، مطرح گردیده است . در بخش دوم که مشتمل بر چهار فصل است، مباحثی در مورد تعریف و فرق اسم و صفت و تعریف ذات و نظریه ادعیه درباره اسم و صفت و معانی صفت و حقیقت اسم از دیدگاه ادعیه بیان شده است، و دیدگاه معروف حکما در مورد صفات مطرح و با عبادات ادعیه مقایسه گردیده و در فصل آخر مباحث مربوط به صفات هفتگانه (سبعه) مطرح گردیده است . مهمترین نکته بدست آمده و اصلی در این مباحث این است که در تمام توصیفات راجع به حق تعالی ابتدا باید اصل "تباین صفات خالق و مخلوق" اثبات گردد. و سپس هر چه مطلب راجع به حق گفته شود طبق این اصل و مبانیت در کیفیت اتصاف و اوصاف، لحاظ گردد تا وحدانیت حق روشن شود و محدودیتی (حتی بنحو قابل شناخت بودن آن برای مخلوق محدود) برای ذات پیش نیاید./

مسأله “فهم متن“ اردیرباریکی از دغدغه های مهم بشر بوده که ذهن اهل تأمل را در مقاطع مختلف تاریخ به بازی گرفته است. تحلیل فرآیند فهم متون و بررسی رخدادهای که منتهی به ادراک نوشتارها می شود، وجهه ی همت بسیاری از فیلسوفانی بوده که در پی کشف و تبیین پارامترهای مختلف هستی بوده اند و طبعا زیر ساختهای فلسفی ایشان- از قبیل نگاه به هستی و فرایند معرفت و نیز دستگاه ادراکی انسان- زمینه ساز تئوریهای ایشان در باب فهم متن بوده است. هرمنوتیک به عنوان علم وهنر این فهم در دو دسته متفاوت نظریه پرداز داشته است: در یک حوزه دم از فهم عینی، بازسازی ذهن مؤلف و کشف مراد او می زنند و در نحله ای دیگر فهم از متن را نسبی، متکثر، سیال. فاقد ملاک اعتبار و متأثر از پیش دانسته های مفسر می شناسد. در این میان به نظر می رسد پیش فرضهای معرفتی گروه دوم- که به هر منوتیک دانان فلسفی و مدرن مشهورند- با اشکالاتی روبروست و در مقام قضاوت نمی توان حق را به آنها داد. در این میان و پس از بررسی و اثبات ناکار آمدی و نادرستی این نظریات، به وضوح روشن است کسانی که این اصول و مبانی را در پارادایم اسلامی ترجمه کرده اند و با این رویکرد به قرآن و سنت نگریسته اند چه خطایی بزرگ را مرتکب شده اند. مدعای ما در این رساله آنست که متن دارای معنایی مرکزی و معادل با مراد متکلم است و مخاطب می کوشد تا به این مراد دست یابد. در این میان. اصول و قواعد تکلم عرفی و پیگیری سیره عقلا او را در راه دستیابی به این معنا مدد می رساند. او می تواند پیش داوری ها و پیش دانسته های خود را کنار گذارد یا تنقیح کند و با دیدی درست وارد عزصه فهم شود. بعلاوه فهم او از قرآن و سنت باید با ملاک ها و ضوابطی هماهنگ باشد و گرنه فاقد اعتبار و حجیت است. این مسأله در رابطه با قرآن اهمیت بیشتر می یابد چرا که رجوع به آن و کسب معارف از آن. دارای ضابطه افزونتری است. خداوند در قرآن کریم برای کشف مراد خویش، قرائن منفصلی را نصب کرده است که به لحاظ نقلی، ساختاری و تاریخی، رجوع به آن قرائن در کنار آیات قرآن برای مخاطبان، ضرورت دارد. ظهور آیات قرآن جز با رجوع به این قرینه ها منعقد نمی شود و کسانی که با ادعای کفایت قرآن به سراغ آن می روند در واقع به معنایی غیر معتبر و فاقد حجیت چنگ زده اند و اسناد آن معنانی به منزل قرآن را از باب قول به غیر علم داده اند. در این رساله با هد

هدف پژوهش تهیه گزارشی از برجسته ترین عناوین فلسفه نیچه است تا فلسفه فیلسوفی که در زمان حیاتش مهجور بوده و امروز بخصوص مورد توجه قشر روشنفکر قرار گرفته بیشتر مورد ارزیابی و موشکافی قرار گیرد روش پژوهش به دو صورت انجام پذیرف : ابتدا تقریبا تمام آثار نیچه را مورد مطالعه قرار گرفت و از نکات مهم و مورد نیاز آنها فیش برداری و نکته برداری شد و سپس به آثار شارحین نیچه پرداخته و از نظرات آنها نیز بطور کامل استفاده شده است طرح پژوهش این بود که تقریبا به تمام جوانب فلسفه نیچه پرداخته شود به همین جهت دراین پژوهش ضمن پرداختن به زندگی نیچه و نکات برجسته فلسفه او - به آثار، برخی از اندیشه ها و حتی سیمای او نیز توجه شده است نتیجه کلی : آن چه بطور خلاصه کلی و دقیق می توان از نیچه و فلسفه اش گفت اینکه : او فراتر از زمانش ، بلکه به جنگ زمانش آمده بود با همه چیز در افتاد اخلاق مسیحی ، آرمان زاهدانه ، متافیزیک و حتی روابط اجتماعی و سیاسی ، نیچه را باید مردی بی باک و نترس دانست و فلسفه اش را تحول در علوم فلسفی به حساب آورد او یک استثنا بود