جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف: از این پژوهش مروری نظام‌مند بر کاربرد تفکر مراقبتی و همبسته‌های آن در فلسفه اخلاقی است. روش: روش پژوهش از نوع مطالعات مروری و کتابخانه‌ای است. در این پژوهش از مقالات موجود در مورد موضوع مورد مطالعه به منظور بررسی همه‌جانبه و نظام‌مند و جمع‌بندی مطالب استفاده شد. بدین منظور، مقالات سایت‌های فارسی و انگلیسی در حوزه تفکر مراقبتی، مورد بررسی و مطالعه اجمالی قرار گرفت. یافته‌ها: تفکر مراقبتی به عنوان جزء سوم از سه ضلعی تفکر خلاق و تفکر انتقادی در نظریه لیپمن دارای ابعاد مهمی چون تفکر مبتنی بر ارزش، تفکر مبتنی بر عواطف، تفکر مبتنی بر هنجار، تفکر مبتنی بر فعالیت و تفکر مبتنی بر همدلی و پیشروی به سوی اخلاق و زندگی خوب است که ریشه در نظریه‌های رشد اخلاقی نظریه‌پردازانی چون کلبرگ دارد و می‌تواند در طراحی بسته‌های آموزشی رشد شناختی و سطوح تفکر (از جمله رشد اخلاقی کودک و نوجوان) نیز کاربردی باشد. نتیجه‌گیری: تفکر مراقبتی با وجود ریشه‌های فلسفی آن دارای همبسته‌های روان‌شناختی و اخلاقی بسیار ساده و پراهمیتی هستند که در مجموع احساس مراقبت و همراهی و تفکر مثبت متعهدانه و مبتنی بر ارزش و عواطف و هنجارها را تشکیل می‌دهد.

پژوهش حاضر آموزش تفکر مراقبتی واثربخشی آن بر به‌زیستی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی را بررسی کرده است. این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری (دو ماه بعد) با گروه کنترل بین 120 نفر از دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی 99-1398 در شهرهای تهران، ورامین انجام شد. دانش‌آموزان با روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه 60نفره مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش، نسخه کوتاه پرسش‌نامه توانمندی‌ها و فضیلت‌های منش نوجوان و پرسش‌نامه تفکر مراقبتی هدایتی بود. آموزش تفکر مراقبتی در 15 جلسه 90دقیقه‌ای به‌صورت آنلاین برای گروه مداخله برگزار شد.گروه کنترل آموزشی دریافت نکردند. تحلیل داده‌ها با آزمون تحلیل کوواریانس چند‌متغیره و آزمون تعقیبی بونفرونی صورت گرفت. آموزش تفکر مراقبتی باعث افزایش معنی‌دار میانگین نمرات متغیرهای تفکر مراقبتی و به‌زیستی و مولفه‌های آن‌ها در گروه مداخله شد (001/0p<) در مقایسه زوجی، بین مراحل پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیش‌آزمون-پیگیری تفاوت معنی‌داری وجود داشت (001/0p<)، در حالی که بین مراحل پس‌آزمون- پیگیری تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (05/0p>). آموزش تفکر مراقبتی باعث ارتقای بهزیستی و تمام مؤلفه‌های آن در دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی می‌شود.