جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحلیل بافت صدور روایات تفسیری، بیانگر آن است که این روایات در تعامل مستقیم با مسائل اجتماعی عصر خود شکل گرفته‌ و اهل بیت (ع)، اهتمام ویژه‌ای به اقتضائات اجتماعی زمانشان داشته‌اند. این پژوهش با روشی تحلیلی در پی تبیین نقش سیاست‌های اموی در شکل‌گیری تفاسیر اهل بیت (ع) در سده نخست هجری است. حذف اهل بیت (ع) از صحنه مرجعیت دینی و سیاسی، جلوگیری از ترویج احادیث مغایر با مشروعیت و اهداف حکومت، تقویت سنت‌ها و فرهنگ‌های مخالف همچون سنت اسرائیلی و فرهنگ جاهلی، ظاهرگرایی در تفسیر، جبرگرایی، اجتهاد در مقابل نص، اجتهادِ مبتنی بر منابع و یا روش‌های ناصحیح، قداست‌زدایی از چهره قرآن و پیامبر اکرم (ص) و تخریب سیمای ائمه اطهار و پیروان ایشان و در نهایت ترویج مفاسد اخلاقی، از مهم‌ترین اقدامات این جریان است. در مقابل اقدامات جناح علوی مشمول ترسیم مرزهای اندیشه‌ورزی، مقابله با تشبیه و تعطیل، ابطال تفکر جبر و تفویض، نهی از مراجعه به اهل کتاب و مقابله با القائات ایشان، در کنار تثبیت مرجعیّت علمی و ولائی اهل‌البیت (ع) و بی‌اعتبار ساختن امویان و دفع بدعت‌های آن‌ها بوده است.