جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تصویر هنری یکی از مباحث حوزۀ زیبایی‌شناسی است که عناصر تشکیل‌دهندۀ یک متن ادبی را به‌منظور کشف زیبایی‌های آن بررسی می‌کند. تصاویر هنری انواعی دارد که ازجملة آن، تصاویر محسوسی است که برپایة حواس پنج‌گانه شکل می‌گیرد. در بین تصاویر هنری سورة واقعه، تصویر شنیداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از رهیافت‌های این پژوهش تبیین و آشکارکردن انواع تصاویر شنیداری سورۀ واقعه است که به سه صورت در این سوره نمود پیدا می‌کند: تصاویر شنیداری مبتنی بر آوا‌معنایی، تصاویر تداعی‌کنندة اصوات و تصاویر گفت‌وگو با الفاظ دال بر شنیدن. آوامعنایی‌ها مستقیماً از صفات حروف در واژگان و موسیقی بهره می‌برد. در تداعی‌کننده‌های اصوات و گفت‌وگوها، تصاویر شنیداری غیرمستقیم است؛ یعنی ابتدا صحنه با تفکر، برای مخاطب مجسم می‌شود و به دنبال آن صدا و تصویر شنیداری آن تداعی می‌گردد؛ این تصاویر مخاطب را در موضعی قرار می‌دهد که گویا صداهایی را می‌شنود. نتایج این بررسی نشان می‌دهد تصاویر شنیداری آوامعنایی در سورة واقعه به ترسیم حوادث هول‌انگیز قیامت و عذاب‌های جهنم مربوط است. در این تصاویر، حوادث قیامت به‌گونه‌ای به تصویر کشیده شده است که گویی مخاطب صدای مهیب آن را می‌شنود. تصاویر شنیداری تداعی‌کننده، به ترسیم بهشت مربوط است. گاهی تصاویر شنیداری در سوره واقعه بر اساس گفت‌وگوی بهشتیان و منکران معاد است که تصویری از حضور آنان در اجتماع ارائه می‌دهد. در این تصاویر از الفاظ دال بر شنیدن مثل «یقولون» و «یسمعون» استفاده شده است که این کلمات در کنار کلمات بعد از خود، تصویری شنیداری ارائه می‌دهد.