جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آثار گهربار معصومان(علیهم‌السلام) پس از قرآن کریم، از مهم‌ترین و گران‌قدرترین منابع مکتوب دین مبین اسلام است. در بین این آثار، نهج‌البلاغه آموزه‌های ارزشمندی را در خود نهفته دارد. یکی از این آموزه‌ها، وصیت‌نامه‌های امام علی(علیه‌السلام) به فرزندان خویش است. تحلیل و بررسی وصایای حضرت و دست‌یابی به مهم‌ترین مؤلفه‌های مفهومی آن، نیازمند بهره‌گیری از روشی است که به فهم عمیق و دقیق متن و لایه‌شناسی آن بیانجامد. کارآمد‌ترین روش با این ویژگی‌ها، روش تحلیل محتوا است. در این تحقیق، با استفاده از روش تحلیل محتوای کمّی و کیفی و بر مبنای استخراج مضامین اصلی و فرعی از جملات مضمونی، به سنجش فراوانی موضوعات اصلی و فرعی وصایا پرداخته و مهم‌ترین مضامین موجود در وصایای امام علی(علیه‌السلام) استخراج شده است. در پرتوی این واکاوی و دقت همه جانبه به مؤلفه‌های مهم و پربسامد، این نتیجه حاصل شد که محتوای اصلی وصایای حضرت(علیه‌السلام) در چهار حوزه اخلاقی، اعتقادی، اجتماعی و اقتصادی بیان شده است. امام علی (علیه‌السلام) در وصایای اخلاقی، دعا را عاملی برای صیقل جان و آرامش روح و رابطه بین انسان و خالق هستی معرفی کرده است. همچنین شرایط اجابت دعا و حکمت تأخیر در استجابت دعا را برای فرزندان خویش بیان فرموده‌اند. ایشان در وصایای اعتقادی به‌صورت ویژه به مسئله معاد پرداخته و به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم آثار مختلف اعتقاد به آن را برشمرده‌اند. در وصایای اجتماعی به بررسی و تبیین جایگاه و اهمیت موضوع دوستی، معرفی آیین و آداب انتخاب دوست از نگاه حضرت علی(علیه‌السلام) پرداخته شده است. همچنین حضرت(علیه‌السلام) در وصایای اقتصادی حقیقت و الگوی قناعت را ترسیم کرده‌اند تا فرزندان براساس آن زندگی خویش را پایه‌ریزی نموده تا در سایه آن به عزت و سربلندی در دنیا دست ‌یابند.