جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در تاریخ تفکر بشری هیچ مسئله بنیادینی به اندازه شناخت خدا، که جز به واسطه صفات او تعالی مقدور نیست، بشر را به اندیشه وادار نکرده، و پاسخ به نحوه به‌کارگیری این صفات، مطالبه‌ای جدی از متفکران هر عصر، خصوصاً فلاسفه و متکلمان، بوده است. در میان اندیشمندان اسلامی و در فکر کلامی‌فلسفی امامیه، اندیشهٔ شیخ مفید و ابن‌سینا به عنوان تأثیرگذارترین و پایدارترین اندیشه‌ها در حوزه کلام و فلسفه، که تحولات فکری عمیقی را پس از خود سبب شده است، از امتیازات ویژه‌ای در این زمینه برخوردارند. این نوشتار در صدد است با الگو قراردادن این دو فکر فلسفی و کلامی در جغرافیای فکر شیعه، دیدگاه این دو اندیشه را در مسئله‌ای مهم در باب صفات الاهی، یعنی «توقیفیت اسما و صفات الاهی» بررسی کند. در این خصوص هرچند شیخ مفید صراحتاً به توقیفیت، و ابن‌سینا به عدم آن قائل شده، اما هر دو به جواز عقلی آن حکم کرده‌اند؛ لذا با توجه به مبانی مشترک مستنبط و مستخرج از آرای هر دو متفکر و نیز کشف و فهم مبنایی‌نبودن اختلافات ظاهری میان ایشان در مسئله فوق، امتیاز توحیدی فکر شیعه به عنوان مبنای دو فکر و نیز وجه جامع میان کلام امامی و فلسفه اسلامی، به عنوان یافتهٔ نهایی محل تأکید قرار گرفته است.