جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مهم‏ترین آیات مورد استناد دانشوران شیعی در راستای اثبات امامت حضرت علی بن ابی‏طالب(ع)، آیه معروف به آیه «ولایت» است. ابن تیمیه با طرح چندین شبهه، کوشیده است تا دلالت این آیه بر امر مذکور را مورد خدشه و انکار قرار دهد. از جمله شبهات طرح‏شده توسط این چهره مشهور اهل سنت، شبهاتی است درباره شأن نزول آیه مورد اشاره و قطع ارتباط آن با امامت امام علی(ع) در این نوشتار (که با استفاده از منابع کتابخانه‏ای و با شیوه توصیفی و تحلیلی تدوین یافته است)، شاهد نقد تحلیلی این سلسله از شبهات خواهید بود. یافته‏های پژوهش حاکی از آن است که ابن تیمیه نخستین کسی است که با صراحت، نزول آیه «ولایت» در راستای اثبات امامت امام علی(ع) را انکار نموده و مدعی اجماع بر تکذیب آن گردیده است. با توجه به اینکه جمعی از دانشوران اهل سنت همانند طبری، ابن ابی‏حاتم رازی و بغوی و... (که مورد وثوق ابن تیمیه می‏باشند)، درستی شأن نزول مذکور را تأیید نموده‏اند، نادرستی و برخلاف اجماع فریقین بودن موضع ابن تیمیه در مورد شأن نزول «آیه ولایت»، حقیقتی تردیدناپذیر است. همچنین کثرت روایات دال بر صحت شأن نزول مورد نظر و مستند بودن پاره‏ای از نظرات فقهی تعدادی از فقیهان به آنها، حاکی از حجت و معتبر بودن آنها است.

مرگ حقیقتی همگانی است و همه موجودات مرگ را می‌چشند، اما نحوه مواجهه با مرگ برای صالحان با دیگر افراد متفاوت است. مهم­ترین منبع برای شناخت نحوه رویارویی این افراد با مرگ، قرآن است و برای فهم دقیق آیات نیز باید روایات تفسیری ذیل آن‌ها، مورد مطالعه، تحلیل و تبیین قرار گیرد. از این‌رو این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و با روش تحلیلی - تبیینی آیات مرتبط با این موضوع و روایات تفسیری را که پیرامون مواجهه انسان‌های صالح با مرگ است، ارزیابی می کند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که صالحان قبض روحشان به‌آسانی و همراه با بشارت است، اما روایات تفسیری در مورد چیستی این بشارت مؤمنان اختلاف دارند، به این جهت که این روایات، در مقام بیان مصادیقی برای مفهوم کلی آیات هستند. همچنین روایات تفسیری در رابطه با مرگ افتخارآمیز به دلیل اشاره به مصادیق متفاوتی از کشته­شدن در راه خدا در ظاهر متناقض به نظر می­رسند. این تناقض ناشی از آن است که هرکدام از ‌روایات به مصداقی از کشته شدن در راه خداوند متعال اشاره می کنند. بر اساس روایات تفسیری صالحان فقط یک مرگ را می‌چشند و آن مرگ در دنیا است و در بهشت همیشه زنده هستند و این نبودن مرگ در بهشت برای بهشتیان که حیات لذت بخشی دارند، نعمت است، اما نسبت به دوزخیان که حیاتشان آمیخته با عذاب است، گویی که پیوسته می‌میرند و زنده می‌شوند و نبودن مرگ نعمتی برای آن‌ها محسوب نمی شود.