جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شریف­ رضی (د 406ﻫ) در یکی از خطبه­ های نهج ­البلاغه از دو نفر به نام ­های علاء بن زیاد حارثی در جایگاه شخصی متمول و عاصم بن زیاد حارثی به عنوان فردی زاهدپیشه نام برده‌است که توسط امام علی(ع) موعظه شده اند. در این مقاله براساس اخبار و گزارش­ های منابع تاریخی، رجالی، حدیثی و ادبی، محتوای خطبه و اشخاص نام­برده در آن بررسی شده ­است. عاصم بن زیاد حارثی و علاء بن زیاد حارثی متمول، هر دو در تاریخ مجهول ­اند. شریف­ رضی، و متقدمین و متأخرین او علاء بن زیاد عدوی زاهد (د 94ﻫ) را با عاصم بن زیاد اشتباه گرفته­ اند؛ هم­چنین شریف ­رضی و برخی به­ اشتباه به جای ربیع بن زیاد از علاء بن زیاد حارثی به عنوان فرد متمول نام برده ­اند. افزون بر این به نظر می­رسد اصل خبر مربوط به حسن بصری باشد، اما در نهج البلاغه و سایر منابع به امام علی(ع) نسبت داده شده‌است.

مرینیان به عنوان ادامه دهنده سیاست مرابطون و موحدون در مقابله با نهضت استرداد مسیحی، در سده هفتم هجری در عرصه سیاسی مغرب اقصی ظهور کردند. آنان پس از تثبیت حکومت خود، به قصد جهاد اسلامی وارد اندلس شدند. مرینیان علی‌رغم درگیری‌هایی که با مسیحیان اندلس داشتند، گاه با برخی از دولت‌های مسیحی، از جمله دولت آراگون متّحد شده، هم‌کاری می‌کردند. این نوشتار با توجه به اوضاع و شرایط سیاسی اندلس و از طریق بررسی معاهدات نظامی مرینیان با آراگون و واکاوی علل و زمینه‌های هم‌کاری آنان به این نتیجه رسیده است که اختلافات آن دو دولت با پادشاهی قَشْتاله‌ و حکومت بنی‌احمر، اهداف و منافع مشترکی را برای طرفین رقم می‌زد؛ به طوری که جهت دست‌رسی به آن اهداف، ناگزیر به هم‌کاری با یک‌دیگر و بستن معاهدات نظامی بوده‌اند.