جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سبک صحیح زندگی دارای مبانی اعتقادی و فلسفی نظیر عقلانیت، معنویت، اعتدال و... است. عقلانیت در بین متفکران غربی به‌عنوان ابزار تأمین اهداف صرفأ مادی، تقویت‌کننده نظام سرمایه‌داری، نفی‌کننده قدرت ماورایی، متعارض با دین و تعبد به دین تفسیر شده که نمی‌تواند مبنای سبک زندگی دین صحیح باشد. درحالی‌که اگر عقلانیت به‌صورت جامع و متعالی ملاحظه گردد، سبک زندگی مبتنی بر آن رشد همه‌جانبه فرد و جامعه را در همه ابعاد در پی دارد و برآیند آن، تحقق تمدن نوین اسلامی می‌باشد. در نوشتار حاضر، ضمن تبیین اصل عقلانیت متعالی و تفاوت آن با عقلانیت‌های رایج، ویژگی‌های آن در سه سطح تشریح شده است. ویژگی‌های آن در سطح شناخت، عبارتند از: بهره حداکثری از منابع شناخت، حقیقت‌محوری، معطوف به امنیت، آرامش و یقین، حجیت قواعد منطقی، توجه به داده‌های یقینی علوم، انتخاب تبیین احسن، تکیه به شناخت‌های بدیهی، مرزبندی بین قلمرو تجربی و معارف فلسفی و وحیانی. ویژگی‌های آن در سطح اخلاقی نیز عبارت است از: دارا بودن نظام ارزشی و فراگیر، انسجام درونی، قابلیت تبیین عقلانی، توجه هم‌زمان به حسن فعلی و فاعلی و توجه به رتبی بودن ارزش‌ها. ویژگی‌های عقلانیت در سطح ابزاری و معیشتی عبارتند از: هدف‌مندی، انتخاب وسیله مناسب برای اهداف، گزینش عقلانی در قلمرو احتمالات، توجه به سود مورد انتظار، اعتدال و میانه‌روی. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی ـ تحلیلی است.