جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله اثبات وجود واجب‌الوجود و اسماء و صفاتش همواره یکی از دغدغه‌های فیلسوفان و متکلّمان در عالم اسلام بوده و یکی از مسائل مهم در فلسفه اسلامی به شمار می‌رود. لذا اندیشمندان اسلامی برهان‌های فراوانی همچون برهان حرکت، برهان نفس، برهان حدوث و برهان صدّیقین برای اثبات ذات واجب‌الوجود مطرح کرده‌اند. برای نخستین بار ابن‌سینا برهان صدّیقین را در شماری از آثارش مطرح کرد و فیلسوفان پس از وی نیز با اندکی تفاوت تقریرهایی از این برهان عرضه کردند. ویژگی مهم برهان صدّیقین این است که با حذف واسطه‌ها به اثبات ذات واجب می‌پردازد. به عبارت دیگر، از ذات به ذات می‌رسد. در این مقاله در پی آنیم که گُستره دِلالی و قلمرو این برهان نسبت به اسما و صفات را اثبات و آشکار کنیم و به این پرسش پاسخ دهیم که: آیا برهان صدّیقین افزون بر اثبات ذات الاهی، توانایی اثبات اسماء و صفات را نیز دارد یا خیر؟ بدین‌منظور ابتدا به معرفت‌پذیری صفات و برهان‌پذیری ذات و صفات می‌پردازیم. آنگاه ثابت خواهیم کرد که برهان صدّیقین، اسماء و صفات واجب‌الوجود را نیز اثبات می‌کند. پیش‌فرض مهم این مسئله، عینیّت اسماء و صفات با ذات است.