جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فرمایشات معصومین (ع) در کنار قرآن، از مهم‌ترین منابع تبیین دین می‌باشد که گاهی به صورت شفاهی در غالب روایات و گاه به صورت کتبی به شکل توقیع نقل شده است. در آخرین توقیع از ناحیه مقدسه امام زمان (ع) به علی‌بن‌محمد سمری (آخرین نائب خاص‌)، مسأله‌ی رؤیت و مشاهده‌ی حضرت ولی‌عصر (ع) پس از رحلت آخرین نائب خاص مطرح گردیده است. به سبب اهمیت این موضوع در توقیع، برداشت‌های متفاوتی از آن صورت گرفته که در برخی موارد موجب آسیب، ایجاد افراط و تفریط در حوزه مهدویت گردیده است. اعتبارسنجی توقیع و بررسی دقیق مفهوم «المشاهدة» و امکان دیدار در عصر غیبت، محور پژوهش حاضر است. برای درک دقیق توقیع مذکور، ابتدا با بهره‌گیری از علم رجال و درایة، اعتبار توقیع را ثابت نموده، سپس با استفاده از کتب لغت به بررسی معنای لفظ «المشاهدة» پرداخته شد که پس از ذکر معانی احتمالی نظیر دیدار با اختیار و دلخواه و هم‌چنین نیابت و سفارت خاصّ در عصر غیبت کبری، مشخص گردید در این حدیث معنای «سفارت خاص» مدنظر می‌باشد. سپس با بررسی خانواده روایت، معنای «مشاهده‌ی معیّن» اثبات می‌گردد که منظور، دیداری دوطرفه همراه با اراده و اختیار طرفین می‌باشد و در توقیع شریف این نوع مشاهده‌ی خاص یا همان ادعای سفارت خاص نفی شده است. هم‌چنین با بررسی احادیث متضمن دیدار با حضرت ولی‌عصر (ع) موعود از طرف ایشان و به صورت یک‌طرفه مشخص گردید که مشاهده در معنای دوم یعنی امکان دیدار ولی بدون اختیار و اراده و بدون ادهای سفارت خاص، امری میسور است.